"زباله" هدیه نامطبوع گردشگران به جنگل‌های سوادکوه
جنگل حیات زیستی جانوری و گیاهی همواره در معرض خطر آلودگی‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی قرار دارد. یکی از ملموس‌ترین آلودگی‌ها زباله‌هایی هستند که در جنگل رها می‌شوند و علاوه بر چهره ناخوشایندی که شکل می‌دهند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از سوادکوه٬ جنگل حیات زیستی جانوری و گیاهی همواره در معرض خطر آلودگی‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی قرار دارد. یکی از ملموس‌ترین آلودگی‌ها زباله‌هایی هستند که در جنگل رها می‌شوند و علاوه بر چهره ناخوشایندی که شکل می‌دهند خطر آلودگی خاک٬ آب‌های زیرزمینی و آسیب به حیات جانوری در پی آن وجود دارد.
روستاها به دلیل مجاورت بیشتر با نواحی جنگلی شاید بیشترین آسیب را از زباله‌های برجا مانده در محیط زیست ببینند و دام‌های اهلی همواره مورد تهدید زباله‌ها قرار دارند. جنگل‌های سوادکوه از جمله محیط طبیعی بکر در مازندران محسوب می‌شود که همواره به‌ویژه در شش ماه نخست سال میزبان مسافران از نقاط مختلف کشور هستند.
معمولا حاصل این میزبانی جنگل‌های مملو از زباله است. روستاهای منطقه کسلیان و جمشیدآباد از جمله بخش‌هایی هستند که به‌دلیل محیط طبیعی کم‌نظیری که دارند٬ مسافران زیادی را به خود جلب می‌کنند. با افزایش ورود گردشگران به این روستاها٬ افزایش حجم زباله را شاهد هستیم. انبوه زباله‌ها در محل‌هایی که برای جمع‌آوری در نظر گرفته شده نیز این تصور را شکل می‌دهد که مدت طولانی از تخلیه نشدن مکان می‌گذرد.
تقویت فرهنگ حفظ محیط زیست برای داشتن جنگل‌های عاری از زباله
بخشدار بخش زیرآب شهرستان سوادکوه در مورد وضعیت زباله‌ها در حوزه جنگل‌های نواحی روستایی به تسنیم گفت: در موضوع زباله و پسماندهای حوزه جنگلی نکته نخست فرهنگ‌سازی برای همه مردم است. باید یاد بگیریم اگر وارد محیط جنگلی می‌شویم٬ زباله‌هایمان را موقع بازگشت با خودمان به محل‌های از پیش تعیین شده بیاوریم. قاعدتا این فرهنگ‌سازی برای همه مردم باید ایجاد شود تا بتوانیم جنگلی پاک داشته باشیم.
دیانوش سن‌شناس افزود: بخش عمده جنگل‌ها خارج از بافت روستاها قرار دارند و نهاد دهیاری٬ تعدی‌گری خاصی در مورد جمع‌آوری زباله‌ها در آن نقاط ندارد. اختیار وظایف دهیار محدود به خود بافت روستا استگر چه بافت عرضی روستا نسبت به بافت قانونی بزرگتر است ولی قانون دهیار را مکلف کرده که تنها در چارچوب بافت قانونی روستا هزینه کنند.
وی جمع‌آوری زباله‌های مجموعه بخش را از وظایف شرکت تعاونی دهیاران برشمرد و عنوان کرد: برای مجموعه بخش٬ به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که در رابطه با جمع‌آوری زباله و حوزه پسماند٬ شرکت تعاونی دهیاران بخش٬ مسئولیت جمع‌آوری زباله‌ها را در تمامی روستاها و سطح جنگل‌ها و جاهای دیگر برعهده دارد. در واقع دهیاران هر ساله قراردادی با شرکت تعاونی منعقد می‌کنند و شرکت نیز نسبت به جمع‌آوری زباله اقدام می‌کند.
وی افزود: در حال حاضر در بخش زیرآب٬ در طول یک ماه نزدیک به 9 روز جمع‌آوری زباله داریم. طوری برنامه‌ریزی شده که هفته‌ای دو روز در روستاهای مختلف بعضا با دو تا سه دستگاه برحسب شرایط انجام می‌شود.
بخشدار بخش زیرآب با بیان اینکه جمع‌آوری زباله‌ها در مجموعه بخش٬ بسته به شرایط متفاوت است عنوان کرد: شرایط 9 روز در ماه برای شرایط نرمال است اما زمانی که در تعطیلات نوروز یا تعطیلات چند روزه قرار می‌گیریم و با خیل عظیمی از مسافران و مهمانان روبه‌رو می‌شویم٬ تعداد ماشین‌های جمع‌آوری زباله و تعداد روزهای جمع‌آوری٬ افزایش می‌یابد.
سن‌شناس معتقد است: حفظ محیط جنگل از زباله‌ها و آلودگی ناشی از آن بستگی به فرهنگ‌سازی دارد که در چنین محیط‌هایی چگونه اقدام کرد و خاطرنشان کرد: در جنگل‌های کسلیان و یا جمشیدآباد نیروی دائمی برای جمع‌آوری زباله نداریم بنابراین باید فرهنگ‌سازی را تقویت کرد وقتی زباله‌ها را جمع‌آوری می‌کنند در مدت زمان چند ساعته دوباره همان محل مملو از زباله می‌شود. به‌دلیل عدم همکاری مهمانانی که می‌آیند چهره منطقه در اثر انبوه زباله‌ها همیشه چهره زشتی به خود می‌گیرد.
این مسئول از تعامل و هماهنگی دهیاران یا اداره منابع طبیعی و محیط زیست خبر داد و افزود: دهیاران در تلاش هستند با هماهنگی‌های لازم با اداره منابع طبیعی و محیط زیست٬ بتوانیم تعدادی سطل‌های زباله در سطح جنگل‌ها قرار دهیم و با دهیاران هماهنگ کردیم بات وجه به اینکه در حیطه وظایف قانونی آنها نیست اما این سطل‌های زباله استقرار پیدا کند. اگر چه به‌دلیل عدم همکاری مهمانان با زباله‌های رها شده در طبیعت دست به گریبان هستیم.
سن‌شناس مشکل فرهنگ نادرست را مربوط به همه مسافران ندانست و در این بین عده‌ای را مسئولیت‌پذیر در قبال حفظ محیط زیست می‌داند و خاطرنشان کرد: با اینکه امکان استقرار سطل‌های زباله در منطقه جنگلی نبوده اما عده‌ای نیز هستند که قوانین را رعایت می‌کنند و نسبت به حفظ محیط زیست احساس مسئولیت می‌کنند و زباله‌های خود را در محل استقرار جمع‌آوری زباله قرار می‌دهند.
نگرانی سازمان‌های مردم نهاد٬ نسبت به فقر فرهنگی
سمن‌ها یا سازمان‌های مردم نهاد این روزها نگران‌تر از متولیان محیط زیست٬ وارد عمل شده‌اند و پاکسازی جنگل و روستاها از زباله را در برنامه کاری خود قرار داده‌اند.
زری امیرپور عضو سمن هم‌اندیشان پویای سبز حیات در این زمینه گفت: پاکسازی محیط از زباله از جمله برنامه‌های ما محسوب می‌شود. در واقع یکی از اهداف سازمان‌های مردم‌نهاد٬ پاکسازی جنگل است اما با وجود اینکه این اقدام را انجام می‌دهیم ولی در فاصله کوتاه زمانی٬ دوباره همان مکان ها مملو از زباله می‌شود. این برمی‌گردد به ضعف‌های مدیریتی چرا که باید یک‌سری قوانین اجرا شود.
امیرپور با بیان اینکه نقص در قوانین چنین پیامدهایی را شکل داده است٬ افزود: فرماندار٬ متولیان محیط زیست و منابع طبیعی با هم نشستی داشته باشیم تا مسئولان تدابیری را اتخاذ کنند و قوانینی را در نظر بگیرند. حتی در مورد پرتاب زباله از ماشین٬ برخوردی صورت نمی‌گیرد و این نشان می‌دهد نقص در قوانین داریم.
این فعال محیط زیستی ضعف فرهنگی را یکی دیگر از مشکلات برشمرد و خاطرنشان کرد: نقص قوانین باعث شده٬ مسافران هر نقطه از جنگل را برای نشستن انتخاب می‌کنند٬ هر جا بخواهند آتش روشن کرده و آشغال می‌ریزند. با پاکسازی توسط NGOها٬ صورت مسئله برطرف نمی‌شود. در فرهنگ نیز مشکل داریم. بارها زباله‌های نقاط مختلف را جمع‌آوری کرده‌ایم اما در همان محل دوباره زباله ریختند و این ضعف فرهنگ است.
عضو سمن هم‌اندیشان پویای سبز حیات٬ آموزش‌های لازم به مسافران برای رفع فقر فرهنگی را از اهداف این سازمان مردم‌نهاد برشمرد و تصریح کرد: قوانینی باید وجود داشته باشد ما با افرادی برخورد می‌کنیم که از لحاظ سطح علمی و مالی در وضعیت خوبی هستند ولی فقر فرهنگی دارند. یکی از اهداف ما برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای مسافران است. البته همه ارگان‌ها باید دست به دست هم دهند.
امیرپور با اعلام آمادگی نسبت به برگزاری کارگاه‌های آموزشی گفت: هر روستا می‌تواند یک سازمان مردم‌نهاد باشد. همه این‌ها ملزم کارگاه‌های آموزشی است. ارگان‌های دولتی باید اقداماتی انجام دهند. دهیاران و شورا روستاها باید زباله را سازمان‌دهی کنند. اما متاسفانه فقدان مدیریتی در این زمینه داریم. هر روستایی که اعلام آمادگی کند٬ ما این آمادگی را داریم تا آموزش‌ها را شروع کنیم و به تمام دهیاری‌ها و مردم٬ اعلام همکاری می‌کنیم.
جنگل محیط آرام‌بخشی که خود آرامش ندارد
به گزارش تسنیم معضل زباله مدت‌ها بوده که بلای جان جنگل‌هایمان شده‌اند. جنگل‌هایی که محلی برای آرامش گردشگران می‌شوند. میزبانی که خود آرامش ندارد. روستاهایی که محیط پاک آنها درگیر انبوه زباله شده‌اند. اگر چه فقر فرهنگی گردشگران سبب شد تا جنگل‌های بافت روستایی و خارج از آن مملو از زباله باشد اما اگر قوانین بازدارنده‌ای وجود داشته باشد٬ مطمئنا جنگل و روستایی عاری از زباله خواهیم داشت و فقر فرهنگی نیز برطرف خواهد شد.
سمن‌های زیست محیطی به تنهایی نمی‌توانند بار نبود تدابیرهای لازم در مسئولان را به دوش بکشند. هر چند آموزش‌های لازم می‌تواند بخشی از کار را پیش ببرد اما نقش پررنگ دهیاران و مسئولان زیست محیطی برای از بین بردن معضل زباله را می‌طلبد. نقشی که در سوادکوه کم رنگ جلوه می‌کند. متولیان می‌توانند در کنار انجام وظیفه برای حفظ سلامت محیط جنگل و روستا٬ شرایطی را پدید آورند تا گردشگری که وارد منطقه‌ای می‌شود ٬ فرهنگ حفظ محیط زیست را بپذیرد.
گزارش از معظمه نقی پور
انتهای پیام/681/ح