بررسی آیین‌نامه جدید لیگ هندبال و شیوه‌نامه حضور بازیکنان در لیگ‌های خارجی
سرمربی سابق تیم هندبال جوانان کشورمان آیین‌نامه جدید برگزاری مسابقات لیگ برتر هندبال و شیوه‌نامه حضور لژیونرها در تیم‌های خارجی را مورد بررسی قرار داد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، طی سال‌های گذشته تیم ملی هندبال کشورمان در رویدادهای مهم از جمله بازی‌های آسیایی، انتخابی المپیک و قهرمانی آسیا به دلیل در اختیار نداشتن لژیونرها در اردوها و مسابقات، با مشکلات زیادی روبه‌رو شد از همین رو فدراسیون هندبال در تلاش است با تعیین شیوه‌نامه‌‌های جدید از تکرار اتفاقات گذشته جلوگیری کند. از همین رو شیوه‌نامه حضور لژیونرها در تیم‌های خارجی از سوی فدراسیون هندبال تدوین شد.
در کنار مسائل مربوط به خروج بازیکنان از ایران و حضور در لیگ‌های خارجی، برخی مشکلات در لیگ داخلی از جمله عدم وجود قوانین روشن برای پرداخت به بازیکنان و قراردادها نیز در کمیته مسابقات فدراسیون هندبال مورد بررسی قرار گرفت و تغییراتی اساسی و مهم در این آیین‌نامه صورت گرفت.
مهدی رهبری، سرمربی پیشین تیم هندبال جوانان ایران که هدایت تیم‌های فراز بام و سنگ آهن بافق را نیز در کارنامه خود دارد، در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم، شیوه‌نامه انتقال لژیونرها و آیین‌نامه برگزاری لیگ را مورد بررسی قرار داد. متن این گفت‌وگو را در زیر می‌خوانید:
تسنیم: در ماده 67 آیین‌نامه برگزاری مسابقات آمده است «قرارداد بازیکنان با باشگاه‌ها از یک فصل تا سه فصل مسابقاتی است و در آن می‌بایست وضعیت پرداخت‌های هر سال به تفکیک مشخص باشد. حداقل قرارداد بازیکنان زیر 25 سال دو سال است و هر ساله نیز حداقل 30 درصد به مبلغ سال قبل اضافه شود.»، این ماده را تا چه حد در حل مشکلات هندبال مؤثر می‌دانید؟
رهبری: وقتی همه ما در یک مجموعه در کنار هم هستیم، هر چقدر قوانینی که ما را به همدیگر مرتبط می‌کند، مستدل، منطقی و متناسب با منافع همه اعضا باشد، بیشتر به پیشرفت، موفقیت و ادامه همکاری‌ها کمک می‌کند.
در گذشته قراردادها سه ساله بود و این قراردادها از نظر مالی در سال‌های بعد رویه و رقم مشخصی نداشت، که این مورد درباره بازیکنان جوان بیشتر از سایرین ایجاد مشکل می‌کرد. در این قراردادها باشگاه‌ها بیشتر از بازیکنان منتفع می‌شدند و این قراردادها اغلب ابزاری در دست باشگاه‌ها بود تا برای سال‌های بعد بازیکن را تحت فشار قرار دهند و ناچار کنند به شرایط فصل جدید و موارد مالی در حالی که رضایت نداشتند، تن دهند و مجبور به ماندن در آن باشگاه شوند.
فکر کنم دو تا سه سال پیش بود که آیین‌نامه تغییر کرد و قراردادها یک ساله شد. با این شیوه شرایط برعکس شد و بازیکنان ذی‌نفع قراردادها بودند. قراردادهای یک ساله در مورد بازیکنان باتجربه برای دو طرف منصفانه و منطقی است، ولی در مورد بازیکنان جوان، خیر، چون جوانان نیاز به آزمون و خطا برای کسب تجربه دارند. هر باشگاه و مربی که فرصت و میدان تجربه‌اندوزی را برای بازیکنان جوان فراهم می‌کند، باید بعد از آنکه این جوانان به تجربه کافی رسیدند از عملکرد و بازی خوب آنان بهره‌مند شود. وقتی مربیان و باشگاه‌ها به بازیکنان فرصت کسب تجربه را می‌دهند، سزاوار نیست که آنان بعد از یک سال و پیشرفت و شناخته شدن و مواجه شدن با پیشنهادهای خوب از سوی سایر باشگاه‌ها، تیم و باشگاه قبلی را که این بستر را برای آنان فراهم کرده، ترک و به تیم دیگری عزیمت کنند. در این صورت باشگاه و مربی که روی این بازیکنان سرمایه‌گزاری کرده، متضرر می‌شود و حتی ممکن است دیگر رغبت و انگیزه‌ای برای میدان دادن به جوانان نداشته باشند و این مهم و وظیفه حرفه‌ای را ترک کند.
با بررسی این دو حالت باید حد وسطی در نظر گرفته می‌شد تا باشگاه و بازیکن هر دو منتفع شوند. این منطقی است که بازیکن زیر 25 سال قرارداد دو ساله داشته باشد و نتیجه زحمت باشگاه‌ها و مربیان جوان‌گرا نیز دیده شود.
تسنیم: در مورد شرایط مالی بازیکنان چه تصمیماتی گرفته شده است؟
در آیین‌نامه جدید کار خوب دیگری که در مورد قراردادهای دو و سه ساله صورت گرفته مربوط به شرایط مالی بازیکنان است که طی آن تکلیف مالی بازیکنان برای فصل‌های بعدی مشخص شده و افزایش حقوق حداقل 30 درصدی برای بازیکنان در نظر گرفته شده است. پیش از این وقتی شرایط مالی مشخص نبود قراردادها ابزاری برای فشار به بازیکنان در دست باشگاه‌ها بودند.
تسنیم: از این بابت نگرانی وجود ندارد که باشگاه‌ها این آیین‌نامه را به درستی اجرا نکنند؟
بدیهی است که اجرای این آیین‌نامه یک الزام است. وقتی ماده قانونی است باید رعایت شود. همچنین این آیین‌نامه کاملاً منصفانه است و دلیلی وجود ندارد که قوانین منطقی و عادلانه رعایت نشود. اگر شرایط اقتصادی را در نظر بگیریم مطمئناً رشد تورم از این درصدی که پیش‌بینی شده بیشتر است.
یک مثال عرض می‌کنم. در سال 94 روند خوبی را در رشد مالی بازیکنان داشتیم و سقف بیشترین قرارداد 200 میلیون تومان بود و بقیه حدود 180 میلیون تومان و پایین‌ترین قرارداد برای ملی‌پوشان 150 میلیون تومان بود. در آن زمان پراید 20 میلیون تومان بود.
الان بعد از یک دوره طولانی رکود دوباره به سال 94 برگشتیم و مبلغ قراردادها به همان حد رسیده است، ولی تورم و قیمت پراید نسبت به پنج سال پیش اصلاً قابل قیاس نیست. پس این افزایش 30 درصدی برای بازیکنان یک رشد حداقلی و منطقی است.
ما بازیکنان جوانی داریم که دومین سال حضورشان در لیگ را تجربه کردند و قرارداد آنها در فصل گذشته بین 40 تا 80 میلیون تومان بود، ولی امسال بیشتر همین جوانان با مبلغی نزدیک به دو برابر فصل گذشته با تیم‌های خوبی که مدعی کسب سکو هستند، قرارداد بستند. پس نتیجه می‌گیریم باشگاه‌های ریشه‌دار، مربیان باتجربه و ارزشمند در مورد بازیکنان انصاف را رعایت می‌کنند. این اعداد براساس استدلال و منطق تنظیم شده است.
تسنیم: در مورد نحوه پرداخت باشگاه‌ها نیز در آیین نامه موادی اضافه و اصلاح شده است؟
طبق ماده 113 بند پنج اگر باشگاهی تا نیم‌فصل 51% از کل قرارداد آن فصل را به بازیکن پرداخت نکند با ارائه مستندات و تأیید فدراسیون هندبال بازیکن آزاد محسوب خواهد شد. ماده 113 بند شش نیز به این مورد اشاره می‌کند که همه مبلغ قرارداد بازیکنان باید تا دو ماه قبل از شروع لیگ فصل جدید توسط باشگاه تسویه شود.
همچنین مبلغ قرارداد بازیکنان تیم ملی که در آخرین سال منتهی به ثبت قرارداد عضو تیم ملی بزرگسالان بوده‌اند و در مسابقات قهرمانی آسیا, انتخابی المپیک و ... حضور داشتند، حداقل 130 میلیون تومان است.
همیشه تعهدات بین باشگاه، سرمایه‌گذار، بازیکنان و مربیان دو جانبه است. این اصلاً منصفانه نیست که باشگاه‌ها با بازیکنان و مربیان قرارداد ببندند و بعد به راحتی بگویند بودجه یا اسپانسر نداریم و نمی‌توانیم پولی پرداخت کنیم و به تعهدات موجود در قرارداد عمل کنیم.
توجه داشته باشیم امرار معاش و گذران زندگی بازیکنان و مربیان و کادر فنی از همین راه است و زندگی خانوادگی آنان تحت تأثیر همین قراردادهاست و نباید به راحتی دستخوش بودن و نبودن، داشتن و نداشتن و تصمیم‌های نادرست شود. این پیش‌بینی توسط فدراسیون انجام شده است که بازیکنان و مربیان در قراردادها متضرر نشوند.
بارها شاهد بوده‌ایم باشگاه یا اسپانسری با یارگیری بازیکنان شاخص در ابتدای فصل مدعی کسب سکو بوده و همه حساب ویژه‌ای را برایش باز کرده‌اند و حتی توفیق رسانه‌ای شدن را نیز به دست آورده، اما به دلیل عدم انجام تعهدات مالی، زندگی تیمی و جو روانی بازیکنان به‌هم ریخته و جایگاه این تیم در پایان فصل بهتر از پنجم، هفتم و یا دهم نبوده است.
بازیکنان و کادر فنی در ابتدای فصل روی قراردادشان حساب می‌کنند و برای امرار و معاش، ازدواج، پرداخت اقساط وام و گذران زندگی برنامه‌ریزی می‌کنند، اما با عدم پرداخت از سوی باشگاه‌ها همه اینها تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
ما گاهی دل‌مان به درد می‌آید وقتی می‌بینیم در مجموعه‌های ورزشی که در رشته‌های مختلف تیم‌داری می‌کنند، 30 درصد قرارداد یک فوتبالیست معادل 30 درصد بودجه یک تیم هندبال است، اما هنگام پرداخت، قرارداد مالی فوتبالیست که شاید در حساب بانکی خود پول هم داشته باشد، پرداخت می‌شود، اما به بازیکنانی که کاملاً در مضیقه و سختی هستند، پولی داده نمی‌شود.
تسنیم: برای حل این مشکل چه راهکاری اندیشیده شده است؟
با استناد به تبصره‌های موجود در آیین‌نامه جدید، بازیکنان در صورتی که 51 درصد قرارداد خود را تا نیم‌فصل دریافت نکنند، با مراجعه به فدراسیون و تصمیم کمیته انضباطی می‌توانند بازیکن آزاد باشند و در نیم‌فصل بعد به تیم دیگری بروند تا ان‌شاءالله از کار فروبسته آنان گره باز شود. اینها پیش‌بینی‌های خوبی است که مورد رضایت اهالی هندبال است.
تسنیم: ماده 90 آیین‌نامه مربوط به عدم حضور تیم‌ها در مسابقات است. این ماده تا چه حد از تکرار اتفاقات گذشته جلوگیری می‌کند؟
در گذشته شاهد بودیم که برخی باشگاه‌ها وقتی به بازی هفتگی در خانه حریف می‌رسیدند و می‌دیدند شانس پیروزی ندارند و باید برای ایاب و ذهاب هزینه‌ای را نیز باید پرداخت کنند، در مسابقه حضور پیدا نمی‌کردند و فقط برای آنها یک باخت ثبت می‌شد و اگر این کار برای بار دوم تکرار می‌شد از جدول مسابقات حذف می‌شدند.
متأسفانه این موضوع در لیگ باب شده بود و برخی باشگاه‌ها و تیم‌ها تصور می‌کردند یک فرصت دارند تا بدون دردسر در یک بازی غیبت کنند و به ظاهر بهره‌مند هم باشند. در این شرایط این تیم یک هفته به خود فرصت می‌داد تا بهره‌ای ببرد در حالی که تماشاگران، تیم حریف و اسپانسرها منتظر بازی بودند و برای آن برنامه‌ریزی و تمرین کرده بودند.
این به یک اپیدمی تبدیل شده بود که در ماده 90 مقرر شده به تشخیص کمیته انضباطی تیم خاطی همان مرتبه اول از لیگ حذف شود، اما اگر دلایل و مستندات قانع‌کننده‌ای را به کمیته انضباطی ارائه دهد در جدول بماند، ولی یک امتیاز مضاف بر امتیاز باخت از آنان کسر خواهد شد که زیان قابل توجهی است.
تسنیم: ماده 39 به این موضوع اشاره کرده است که «اگر تیمی بیشتر از دو بازیکن آن در اردو یا مسابقات به همراه تیم ملی باشند، مسابقات آن تیم در زمان حضور بازیکنان در اردو به تعویق خواهد افتاد». این ماده را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
موضوع برگزاری و یا عدم برگزاری مسابقات تیم‌هایی که بازیکن در تیم ملی دارند محل ابهام بود، ولی با مشخص شدن این بند، شرایط کاملاً مشخص است و محلی برای تردید و تعلل وجود ندارد.
تسنیم: حضور بازیکنان خارجی در لیگ برتر چگونه خواهد بود؟
ماده 64 آیین‌نامه مربوط به بازیکنان خارجی است. ما در سال‌های اخیر به ندرت بازیکن خارجی در لیگ داشتیم که کیفیت بازی مطلوب و حضور مفید و مؤثری را برای تیمش و لیگ برتر را رقم زده باشد. همین‌طور یک الگوی خوبی از نظر فنی و تکنیکی برای بازیکنان جوان نبودند. شرط حضور و تجربه بازی در لیگ برتر کشور خودشان و محدودیت سنی 35 سال برای بازیکنان خارجی کمک می‌کند تا این شانس را داشته باشیم که شاهد حضور بازیکنان خارجی باکیفیت بهتر باشیم تا حضور آنها تأثیرگذاری مثبتی بر رقابت‌ها و لیگ برتر داشته باشد.
تسنیم: آیا موضوع دوپینگ نیز در آیین‌نامه اصلاح شده است؟
ماده 111 نیز به بحث دوپینگ پرداخته است. دوپینگ پدیده‌ای است که اغلب بازیکنان به دلیل عدم اطلاع و آگاهی از قوانین وضع شده در مورد مکمل‌ها و مواد نیروزای غیرمجاز دچار آن می‌شوند. اگر مربیان و کادر اجرایی آگاهی و اشراف بیشتری در این مقوله داشته باشند، می‌توانند از بازیکنان در مقابل پدیده دوپینگ مراقبت بهتر و بیشتری داشته باشند. اما معمولاً مربیان در باشگاه‌ها نظارت خاصی در این خصوص ندارند و در این حوزه ورود نمی‌کنند. الزام به گذراندن دوره دانش‌افزایی در مورد دوپینگ توسط کادر فنی باعث خواهد شد تا مربیان و دیگر مسئولان تیم اهمیت بیشتری را برای مبارزه با دوپینگ و مراقبت از بازیکنان تیم داشته باشند.
تسنیم: فدراسیون هندبال در مورد لژیونرها شیوه‌نامه جدیدی تنظیم کرده است. نظرات مختلفی در مورد این شیوه‌نامه وجود دارد. شما تا چه حد این شیوه‌نامه را قبول دارید؟
فدراسیون و تیم ملی ما همیشه درباره حضور لژیونرهای هندبال در اردوهای تمرینی، مسابقات تدارکاتی و آسیایی با مشکل مواجه بوده‌اند و بدیهی است که باید تلاش شود تا ضمن برطرف کردن مشکلات موجود از بیشتر شدن مشکلات توسط بازیکنانی که به جمع لژیونرها اضافه می‌شوند، جلوگیری بعمل آید.
پس از یک دوره خلاء بازیکن در هندبال، یک اتفاق خوب در حال رخ دادن است و تعدادی بازیکن جوان و بااستعداد داریم که در دو سال اخیر به لیگ تزریق شدند. آنها آرام آرام دارند به عملکرد خوبی می‌رسند و در دو سال آینده اوج خواهند گرفت. در فصل جدید تقریباً 80 درصد آنها جذب چهار تیمی شدند که برای رسیدن به سکو می‌جنگند.
به این بازیکنان جوان عزیز و ارزشمند که من به اکثر آنها ارادت دارم، چون با آنها زندگی و تمرین کرده‌ام، می‌گویم که متأسفانه بدون آنکه در نظر داشته باشند به چه قیمتی، سودای لژیونر شدن دارند.
همه سازمان‌ها به دنبال توسعه و پیشرفت هستند اما توسعه در سایه توجه به منافع همه میسر می‌شود. لذا سازمان‌ها قوانینی تصویب می‌کنند که برای همه سود‌آور باشد.
در چند دوره مسابقات اخیر مانند بازی‌های آسیایی، انتخابی المپیک و قهرمانی آسیا به واسطه عدم حضور لژیونرها در اردوها، مسابقات تدارکاتی و مسابقات رسمی و گاه حتی عدم آمادگی جسمانی و فنی آنان متضرر شده‌ایم، چون این بازیکنان ارزشمند ما در هنگام عقد قرارداد با باشگاه‌های خارجی موارد مربوط به حضور در اردوها و مسابقات ملی را دانسته یا ندانسته در نظر نگرفته‌اند و یا لحاظ نکردند. گاهی بازیکنان لژیونر ما با تیم‌هایی قرارداد می‌بندند که سطح کیفی آنان به اندازه‌ای نیست که این سرمایه‌های ارزشمند هندبال ما در آن تیم حفظ و نگهداری شوند و بتوانند پیشرفت یا حداقل در حد مطلوب شرایط آمادگی جسمانی و فنی خود را حفظ کنند.
تسنیم: اما شاید خود بازیکنان خلاف این نظر را داشته باشند؟
شاید بازیکنان جوان و ارزشمند ما حس می‌کنند که این قوانین دست و پای آنها را بسته و در مسیر پیشرفت آنان سنگ‌اندازی شده، اما باید منطقی، منصفانه‌تر و عمیق‌تر به موضوع نگاه کنند.
بازیکنان عزیز و نازنین، شما محصول زحمت‌های 10 ، 12 سال اخیر مربیان، هیئت‌های استانی، باشگاه‌ها، آموزش و پرورش و فدراسیون هستید و البته تلاش و تحمل بسیار خودتان و حمایت‌های خانواده‌های بزرگوارتان. نمی‌گویم در طول این مسیر تا به اینجا همه چیز عالی بوده و شما تحت شرایط بسیار خوب و اصولی و استاندارد تمرین و آموزش دیدید و به این مرحله و منزلت رسیدید، اما می‌دانید و منکر نیستید و تا این اندازه انصاف دارید که حداقل زحمت‌هایی که مربیان، باشگاه‌ها و هیئت‌های هندبال برای شما داشته‌اند را نادیده نگیرید و به این زودی و راحتی فراموش نکنید. حتماً در خاطرات شما مربیانی هستند که به شما کمک کردند و حتی گاه با نداری و جیب خالی خود باز هم شرایط تمرین و حضور شما را در میادین مختلف، مسابقات و اردوها فراهم کردند.
تمام زحمت‌هایی که برای شما انجام شده بی‌مزد یا کم‌مزد و البته بی‌منت بوده و هست. ما برای شما احترام قائلیم و دوست‌تان داریم و شما نیز دینی بر گردن دارید که انصاف است، ادا کنید.
اینکه فقط بخواهید به یک کشور دیگر بروید تا لژیونر شوید حتی اگر سطح هندبال آنجا پایین باشد، درست نیست. شما نباید بدون سنجیدن اینکه آیا بستری برای حفظ، نگهداری و پیشرفت شما که سرمایه‌های ارزشمند ما هستید، وجود دارد و اینکه آیا شرایط مالی مناسبی برای‌تان هست لژیونر شوید و باید از خودتان بپرسید این آیا لژیونر شدن به هر قیمتی، آرزوست یا هدف یا سراب؟
خدا را شکر در این فصل اکثر بازیکنان جوان و بااستعداد ما قراردادهای خوبی دارند. اینکه آنان بروند و در کشوری دیگر قراردادی امضا کنند و بعداً مشخص شود موضوع حضور آنان در مسابقات ملی در این قرارداد لحاظ نشده است، اصلاً مطلوب و منصفانه نیست.
تجربه‌های تلخ گذشته، یادآور این است که مسیر لژیونر شدن در هندبال برای برخی سوداست که اغلب باعث زیان جامعه هندبال شده است. پس همه باید مراقب سرمایه‌های جوان و ارزشمند هندبال کشور باشیم و آنان را به گونه‌ای راهنمایی و هدایت کنیم تا همیشه و همواره در مسیر رشد و پیشرفت روزافزون قرار گیرند و برای خانواده هندبال افتخارآفرین باشند و کام همه را شیرین کنند. برای همه بازیکنان عزیز و ارزشمندمان موفقیت روزافزون، دلشادی و سلامتی بیش از پیش را آرزومندم.
انتهای پیام/