نقش مسئولان استان هرمزگان در تکمیل پازل گسترش شیوع ویروس کرونا چیست؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بندرعباس، آنفولانزای اسپانیایی که احتمالا اسمش به گوشتان خورده، موج دوم آن مرگبارتر از موج اول بود که به دلیل عدم اجرای قرنطینه خانگی و ویروس جهش‌یافته‌ای بود که از طریق جابه‌جایی نیروهای نظامی در خلال جنگ جهانی اول، شیوع یافت. آیا تاریخ دوباره تکرار خواهد شد؟

آنفولانزا اسپانیایی، بیماری همه‌گیری است که در سال 1918 اروپا و آمریکا را در نوردید که جان بیش از 50 میلیون نفر را گرفت و سرانجام در سال 1920 و با ایجاد نوعی مقاومت جمعی در افراد به پایان رسید.

شیوع سریع موج دوم این بیماری در پاییز 1918 عمدتا تقصیر مقامات بود که حاضر به قرنطینه در دوران جنگ نبودند و حاضر نمی‌شدند با قرنطینه خانگی تلاش‌های کشورشان در جنگ را به خطر بیندازند. 

با کمرنگ شدن قرنطینه خانگی و فاصله‌گذاری اجتماعی در کشور، شاهد افزایش آمار مبتلایان در برخی استان‌ها بویژه هرمزگان هستیم که نگرانی‌های زیادی را در خصوص عواقب آن در مردم و کادر بهداشت و درمان استان بوجود آورده‌است.

نخستین اشتباه در برابر ورود کرونا به کشور

نخستین گام اشتباه در ابتدای ورود ویروس کرونا به کشور، موضع غلط مسئولین بود که معتقد بودند: "قرنطینه برای قبل از جنگ اول جهانی است، به هیچ‌وجه با قرنطینه موافق نیستیم"

این موضع‌گیری منجر به کم‏‌توجهی مردم به اهمیت کرونا شد و نتیجه آن گسترش شدید این بیماری در کشور بود که می‌توانستیم با جدی گرفتن مسأله و اقتدار در تصمیم‌گیری، میزان ابتلا را در همان روزهای نخست کم کنیم.

اعمال محدودیت‌های حداکثری در هفته اول می‌توانست از شیوع گسترده ویروس جلوگیری کند که متاسفانه مسئولین زمان طلایی اجرای آن را از دست دادند.

اپیدمیولوژیست‌های کشور درباره الگوریتم توزیع و انتشار این ویروس در تهران می‌گویند: «این ویروس ابتدا در چند موضع در شهر تهران شناسایی شد و اگر مدیریت قاطع و سختگیری‌های ترددی و ارتباطی در روزهای نخست درباره آن اعمال می‌شد، قرنطینه موضعی و درمان منطقه‌ای، هم انتشار ویروس را کمتر می‌کرد و هم توان نظام پزشکی و خدمات درمانی تا این حد تحلیل نمی‌رفت».

راه مقابله با کرونا، ایمنی جمعی است یا استراتژی سرکوب؟ 

ساز و کار ایمنی جمعی یا گله‌ای بسیار ساده است، وقتی تعداد کافی از افراد در مقابل یک ویروس ایمن شوند، ویروس مربوطه دیگر میزبان کافی نخواهد داشت. در نتیجه نبود میزبان کافی، امکان انتقال آن نیز کاهش خواهد یافت و این یعنی پایان یک اپیدمی.

در ابتدای شیوع کرونا، مواجهه رئیس جمهور با این ویروس که در جلسات ستاد مبارزه با کرونا به آن اشاره می‌کرد استراتژی تسکین بود که با مخالفت مسئولین بهداشت و درمان روبرو شد.

استراتژی تسکین که نام دیگر ایمنی گله‌ای است این گونه تعریف می شود: غیر ممکن است بتوانیم مانع از شیوع عام کروناویروس شویم، پس اجازه دهیم راه خود را برود و 60 تا 70 درصد مردم مبتلا شوند و در این دوره از طریق سیستم بهداشتی ویروس را مدیریت کنیم.

استاد اپیدیمیولوژی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران در این رابطه گفت: بدون درگیر شدن دو سوم مردم کشور و ایجاد ایمنی جمعی این اپیدمی خاموش نخواهد شد و درگیری دو سوم مردم در بهترین حالت یعنی بیش از 450 هزار مورد مرگ که 300 هزار مورد آن در افراد کمتر از 70 سال رخ خواهد داد.

دکتر اکبر فتوحی ادامه داد: 8 میلیون نیز بستری خواهند شد و یک و نیم میلیون نفر هم به آی‌سی‌یو نیاز خواهند داشت که به دلیل عدم امکان فراهم کردن آن یعنی میزان مرگ بیشتر.

وی تاکید کرد: این اتفاق حتی اگر در دو سال هم رخ بدهد، بدنه بهداشت و درمان و حتی بدنه کل کشور توان تحمل آن را نخواهد داشت و بهترین راه مقابله، استراتژی سرکوب است.

استراتژی سرکوب نحوه دیگری از مدیریت در برابر کرونا است و به معنای اقدامات ضربتی و سنگین که بیماری را تحت کنترل در آورد و از طریق مراعات اکید اصل فاصله گیری اجتماعی، تست گسترده بیماران و قرنطینه کردن مبتلایان خواهد بود که از هفته سوم به بعد شیوع، شاهد اجرای این طرح در کشور بوده‌ایم که در کنترل بیماری موفق ظاهر شد.

شباهت و تکرار ماجرای آنفولانزای اسپانیایی در هرمزگان/ سهم مسئولان در این بحران چقدر است؟

در موج اول آنفولانزای اسپانیایی، قرنطینه به اجرا درآمد و با انجام اقدامات پیشگیرانه که مؤثر بودنشان در تاریخ اثبات شده بود، در مهار بیماری پیشرفت حاصل شد و موج اول پایان گرفت.

به گفته تاریخدانان، بسیاری امید بسته بودند که با گرم شدن هوا و رسیدن تابستان بیماری خودبه‌خود از بین برود که با فرارسیدن این فصل قرنطینه سبک‌تر شد و جشن خرمن و انگورچینی نیز در سپتامبر برگزار شد.

همچنین بطور مثال در اسپانیا، مقامات کشور مانع برگزاری جشنواره آیینی سن‌ایزیدرو نشدند که یک هفته بعد از این فستیوال در مادرید، روزنامه‌ها نوشتند همه مردم مریض شده‌اند.

با اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی، مردم هرمزگان نیز در ابتدا بخوبی قرنطینه خانگی را پیش گرفتند و هرمزگان وضعیت مناسبی در میان سایر استان‌ها داشت که بدنبال آن رئیس جمهور وضعیت هرمزگان را سفید اعلام کرد.

سفید اعلام کردن استان و آغاز به کار مجدد مشاغل و ادارات زمینه‌ساز عادی شدن کرونا و عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی مردم شد که با تعطیلات عید فطر و برگزاری مراسمات و عروسی، پازل روزهای سیاه کرونا در هرمزگان کامل شد.

رعایت نکردن اصول بهداشتی توسط مردم با وجود هشدارهای مکرر مسئولان و کادر بهداشت و درمان استان قطعا ضربه‌ای بسیار بزرگ به استان وارد کرده است که در گزارشی مفصل به علت آن خواهیم پرداخت.

اما مسئولین استانی و کشوری در مواجهه با افزایش بی سابقه شیوع این ویروس در هرمزگان، به جز توصیه‌های بهداشتی، چه تدابیری اندیشیده‌اند؟

با شلوغ شدن بازارها و ساحل، عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی و استفاده از ماسک، شروع مهمانی و عروسی در سطح استان، مسافرت‌های داخل و خارج استانی، ویروس کرونا هرچه بیشتر شیوع پیدا کرد که نتیجه آن جان‌باختن ١٢٢نفر در استان تا اینجای کار بوده است.

در هفته‌های گذشته استاندار هرمزگان به دلیل اعلام شدن وضعیت قرمز در استان، اقدام به وضع محدودیت‌های ویژه‌ای نظیر منع مسافرت به روستاها، عدم برگزاری مراسمات و عروسی و تعطیلی چند روزه برخی بازارها و ساحل کرد که در ادامه هیچگونه نظارت موثری بر اجرا شدن کامل این محدودیت‌ها، صورت نگرفت.

اکنون در مناطق مختلف استان شاهد برگزاری مراسمات مختلف، تجمعات در بازار و سطح شهر، عدم استفاده از ماسک توسط همگان در بسیاری از اماکن و شلوغی در کافه و رستوران‌ها هستیم که جز افزایش بیشتر مبتلایان و ضربه به کادر درمان نتیجه‌ای ندارد.

در برابر این تخلفات نیز، نظارت و کنترل جدی از سوی مسئولین استانی دیده نمی‌شود و قطعا تنها توصیه کردن کافی نخواهد بود. 

بسیاری از افراد که نتیجه تست آنها مثبت شده، بدلیل نداشتن علائم یا خفیف بودن آن، در جامعه حضور پیدا می‌کنند که خود بسیار به شیوع بیشتر کمک می‌کند. 

در این میان به گفته دکتر همتی، تعدادی از مدیران، کارکنان، اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و افرادی چهره و تاثیرگذار از اقشار مختلف با تست کرونای مثبت با پنهان کاری و بدون اطلاع به اطرافیان خود، به مراودات و کارهای خود می‌پردازند.

همچنین در شرایط بحرانی کنونی، برخی از ارگان‌های دولتی نیز برای رونمایی از فلان دستگاه موثر در مقابل کرونا، جمعی زیاد از مسئولین و خبرنگاران را گرد‌هم می‌آورند.

با وجود تمامی این موارد، استاندار هرمزگان روزهای گذشته در جلسه ویدئو کنفرانس استانداران با رئیس جمهور، اعلام کرد که راه چاره تعطیلی نیست و مردم باید توصیه‌های بهداشتی را رعایت کنند.

در همین جلسه، رئیس جمهور نیز به این مساله که هنوز به ایمنی جمعی نرسیده‌ایم و مردم باید دستورالعمل‌های بهداشتی را رعایت کنند، اشاره کرد.

اگر فرض را بر این بگذاریم که اکنون مسئولین درصدد ایجاد ایمنی جمعی در سطح جامعه هستند، علاوه بر آسیب‌های گفته شده از آن، قطعا استان هرمزگان با توجه به کاستیهایی که در بحث امکانات بهداشت و درمان نظیر تخت‌های آی سی یو و دستگاه تنفس مصنوعی دارد، ضربه بسیار مهلک تری خواهد خورد.

شاید این روزها بی توجهی مسئولین استان به آژیر قرمز موج دوم کرونا در هرمزگان، در پس مقاصد اقتصادی مانند عدم کاهش رونق بازار باشد.

البته بحران تصمیم گیری و اخذ راه حل مناسب و به موقع محدود به شیوع کرونا در کشور نیست، بلکه در چند سال اخیر می‌توان موارد بسیاری را در کشور خصوصا هرمزگان نام برد که شاهد فقدان رسیدگی به موقع و مناسب و همچنین بی‌توجهی مسئولین کشوری به استان، بوده‌ایم.

بهتر است مسئولین استانی و کشوری نگاه ویژه‌ای به شرایط بحرانی استان هرمزگان داشته باشند تا در سایه کمبود امکانات پزشکی و خستگی کادر بهداشت و درمان، شاهد تکرار شدن فاجعه تاریخی آنفولانزای اسپانیایی نباشیم.

گزارش از سمانه جیشی

انتهای پیام/868/ ع