عضو شورای‌عالی فضای مجازی: دولت اراده جدی برای پشتیبانی از پیام‌رسان‌های داخلی ندارد
نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی با تشریح نقش فضای مجازی بر تغییر نحوه حاکمیت‌های ملی گفت: امروز مهمترین کارکرد فضای مجازی، عبور از حاکمیت‌های ملی است.
به گزارش حوزه احزاب خبرگزاری تسنیم، رضا تقی‌پور نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی و عضو شورای‌عالی فضای مجازی در آستانه شهادت حضرت امام جعفر صادق(ع) که میهمان گردهمایی مجازی دبیران استانی جمعیت جانبازان انقلاب اسلامی بود، با بیان اینکه ماهیت و کارکرد اصلی امروز فضای مجازی، تغییر در نحوه حاکمیت‌های ملی است، گفت: فضای مجازی فرصت‌های زیادی در حوزه کسب‌وکار ایجاد کرده و در عین حال تهدیدهای امنیتی زیادی نیز به‌دنبال داشته است.
وی با اشاره به انتشار گزارشی در سال 2019 که 10 فناوری خط‌شکن و برتر جهان را معرفی کرد، افزود: تمام این فناوری‌ها در بستر فضای سایبر شکل گرفته‌اند و هر یک از آنها گوشه‌ای از زندگی بشر را تغییر می‌دهند.
عضو شورای‌عالی فضای مجازی خاطرنشان از «بیگ‌دیتا» یا «کلان‌داده» به‌عنوان یکی از فناوری‌های برتر ذکرشده در این گزارش یاد و ابراز کرد: گفته می‌شود این فناوری علوم اجتماعی را متحول کرده است؛ اما چگونه؟ ماجرا این است که قبلاً دانشمندان برای تحلیل یک جامعه از تعدادی الگو و قالب‌های کلی استفاده می‌کردند، در حالی که اکنون با توجه به حجم بالای اطلاعات ریز و دقیق به‌دست‌آمده از یکایک آحاد جامعه از طریق شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها، می‌توان نفر به نفر، ذائقه و ذهنیت‌های جامعه را برآورد کرد، به این ترتیب اطلاعات صاحبان نرم‌افزارهای پیام‌رسان از حاکمان یک جامعه بیشتر است و این موضوع به «گذر از حاکمیت ملی» تعبیر می‌شود.
تقی‌پور سپس به مجموعه پنج شرکت بزرگ آمریکایی در حوزه فناوری اطلاعات اشاره کرد که شامل آمازون، گوگل، فیس‌بوک، اپل و مایکروسافت است و از آن به‌عنوان «آگفام» تعبیر می‌شود و اظهار کرد: حاکمیت این پنج شرکت در بسیاری از کشورها اکنون از حاکمیت ملی آنها قوی‌تر عمل می‌کند و برخی از این شرکت‌ها بستر تشکیل کشورهای مجازی شده‌اند، به‌عنوان مثال فیس‌بوک یک کشور مجازی با یک میلیارد و 200 میلیون شهروند است که می‌تواند با سبک زندگی و رفتار ملتها هرچه خواست انجام دهد.
وی با اشاره به جلسه اعضای شورای‌عالی فضای مجازی با مقام معظم رهبری در سوم بهمن 96، گفت: در آن جلسه حضرت آقا تأکید کردند که غفلت ما منجر به حضور شرکت‌های آمریکایی در رأس خدماتی همچون حمل‌ونقل، کسب‌وکارهای مجازی و... در سال‌های آتی خواهد شد و خطاب به رییس جمهوری اشاره کردند «شما که نمی‌خواهید این‌طور شود؟»، بنابراین اکنون باید با مفهوم حکمروایی فضای مجازی آشنا و به ابزارهای آن مجهز شویم.
این نماینده مجلس یازدهم با اشاره به اینکه فضای مجازی یکی از مؤلفه‌های قدرت کشورها نیز به‌شمار می‌آید، گفت: کشورهایی مثل چین و آمریکا به‌درستی از این ظرفیت به‌نفع تثبیت قدرت ملی خود استفاده می‌کنند؛ به‌عنوان مثال آمریکا خود را از صادر کردن جاسوس و شنود و فرستادن ماهواره به نقاط دیگر تا حد زیادی بی‌نیاز کرده و اطلاعات مورد نیاز خود را از طریق بستر فضای مجازی کسب می‌کند، به‌تعبیر دیگر، هزینه پهنای باند توسط شهروندان کشور ما و دیگر کشورها به‌رایگان پیشکش و پرداخت می‌شود اما اطلاعات در اختیار شرکت‌های آمریکایی قرار می‌گیرد.
وی با یادآوری اینکه "در بدو نصب هر نرم‌افزاری از ما درباره اجازه دسترسی‌ها سؤال می‌شود و ما این اجازه را به نرم‌افزار می‌دهیم که به دیتای گوناگون نصب‌شده روی ابزار ما دسترسی داشته باشد"، اضافه کرد: اگر این اجازه داده نشود، نرم‌افزار روی سیستم قابل نصب نیست، بنابراین ما هنگام استفاده از تولیدات نرم‌افزاری کشورهای دیگر، عملاً مجوز جاسوسی می‌دهیم و آنها دیتای برداشت‌شده را تحلیل و استفاده می‌کنند، به‌عنوان مثال اگر هدف اقتصادی داشته باشند، مطلع می‌شوند که چه محصولی را به چه جامعه‌ای صادر کنند و اگر مانند کشور ما، افزون بر آن هدف امنیت ملی هم باشد، درمی‌یابند که در کدام بخش از جامعه بحران ایجاد کنند تا حاکمیت بیشتر تحت فشار قرار بگیرد.
تقی‌پور تأکید کرد: من با فضای مجازی مخالف نیستم اما اگر این رویه استفاده بی‌قیدوشرط و بی‌دروپیکر از فضای مجازی در کشور وجود نداشت، قطعاً امروز این فشار حداکثری از ناحیه تحریم‌ها را متحمل نمی‌شدیم؛ کمااینکه دشمن در قضیه تحریم مشخصاً «نقطه‌زنی» می‌کند و تحریم‌ها را چنان هوشمند کرده که به‌طور مثال دقیقاً نام 150 کشتی حامل نفت و کالاهای ایرانی را در فهرست تحریم قرار داده است.
این عضو شورای‌عالی فضای مجازی در جلسه مجازی جمعیت جانبازان ضمن ابراز ناخشنودی از اینکه به‌رغم ابتکار رهبری در تشکیل این شورا، عملکرد آن مطلوب نبوده است، گفت: متأسفانه طی 9 سال اخیر هیچ تصمیم جدی جدیدی اتخاذ نشده و اگر اتخاذ شده، اجازه اجرا پیدا نکرده و از سوی دولت پشتیبانی صورت نگرفته است.
وی افزود: به‌عنوان مثال 13 خرداد 96 شورای‌عالی فضای مجازی طی مصوبه‌ای ساماندهی پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی را در دستور کار قرار داد که هیچ یک از مفاد آن ذره‌ای پیش نرفته است. یکی از قیود این مصوبه این بود که هر پیام‌رسانی می‌خواهد در ایران فعالیت کند، باید در کشور ما یک دفتر داشته باشد و مسئول پاسخگو در کشور حضور داشته باشد؛ کمااینکه در قضایای حمله به مجلس و حرم امام خمینی(ره) و همین طور ناآرامی‌های اهواز دیدیم که تلگرام فضای آموزش تروریست‌ها را فراهم کرد و عملاً شبکه فرماندهی و کنترل داعش در بستر این نرم‌افزار شکل گرفت تا آن رخدادهای تلخ به وقوع پیوست. اما وقتی ما اطلاعات هویتی این افراد را از تلگرام مطالبه کردیم، صاحب این پیام‌رسان حتی با لحن تمسخرآمیز با موضوع برخورد کرد و همکاری صورت نگرفت. بعد هم عده‌ای در کشور فیلتر را رضاخانی توصیف کردند و دوقطبی فیلتر شدن یا نشدن تلگرام شکل دادند که عملاً امکان مداخله مؤثر را از ما گرفت.
وی با بیان اینکه قید دیگری که در مصوبه شورای‌عالی فضای مجازی وجود داشت، این بود که اطلاعات شهروندان ایرانی نباید از کشور خارج شود، ادامه داد: در آمریکا هرگاه معضلی رخ دهد، ابرشرکت‌های فناوری اطلاعات همچون مایکروسافت حتی باید در کنگره حاضر شوند و پاسخگوی عملکرد خود باشند. اما در ایران هیچ نوع حساب‌کشی از هیچ شرکتی صورت نمی‌گیرد.
به‌گفته تقی‌پور، اتحادیه اروپا قانون موسوم به GDPR را حدود چهار سال قبل تصویب و طی آن چارچوب فعالیت شرکت‌های بزرگ در فضای مجازی را چنان مشخص کرده که دیگر عرصه‌ای برای تاخت‌وتاز نرم‌افزارهای آمریکایی باقی نگذاشته و حتی برخی از این شرکت‌ها، اروپا را ترک کرده‌اند، به‌عنوان مثال طبق این قانون جرایم نقدی سنگین برای کسانی که حریم شخصی شهروندان اروپایی را نقض کنند در نظر گرفته شده و این موضوع سبب شد فیس‌بوک طی چهار سال گذشته 450 میلیون دلار جریمه پرداخت کند، بنابراین امروز شهروندان اروپایی مانند گذشته نگران اطلاعات حریم خصوصی خود نیستند.
این عضو شورای‌عالی فضای مجازی در جلسه مجازی دبیران استانهای جمعیت جانبازان با یادآوری اینکه وزیر ارتباطات از 30برابر شدن پهنای باند اینترنت طی دو سال اخیر گزارش داده است، گفت: مهم این است که؛ بهره‌بردار این پهنای باند افزوده‌شده کیست؟ پهنای باند اینستاگرام که در اردیبهشت سال 97 بالغ بر 170 گیگابیت بر ثانیه بوده، اکنون به 850 گیگابیت بر ثانیه افزایش یافته و این در حالی است که می‌دانیم اینستاگرام چه نرم‌افزاری است و چه اهدافی را دنبال می‌کند. اما باز هم بیش از نصف پهنای باند پیام‌رسان‌های کشور در اختیار اینستاگرام است.
تقی‌پور در پاسخ به پرسش جانبازان درباره وضعیت پیام‌رسان‌های داخلی نیز توضیح داد: واقعیت این است که امروز پیام‌رسان‌های داخلی وضعیت مطلوبی ندارند و نمی‌توانند با سرعت مناسب پاسخگوی نیاز کاربران باشند، این موضوع دلایل متعددی دارد اما در رأس آنها عدم حمایت و پشتیبانی مالی دولت است. این همت در دولت وجود ندارد که مشکل سرور پیام‌رسان‌های داخلی حل شود و این مجموعه‌های استارت‌آپی نیز منابعی برای سرمایه‌گذاری‌های چند صد میلیارد تومانی به‌منظور حل مشکل سرعت ندارند.
وی در عین حال گفت: از آنجا که مقام معظم رهبری توصیه کرده‌اند معطل اقدامات دولت باقی نمانیم، اخیراً اتفاقات تازه‌ای در جریان است که امیدوارم نتایج آن ظرف شش ماه آینده مشهود باشد. در حال حاضر ما فقط مردم را نهی می‌کنیم که از پیام‌رسان‌های خارجی استفاده نکنند، جایگزین این نهی قرار است متناظر با هر نرم‌افزار پرکاربرد خارجی، نسخه ایرانی آن نوشته و رونمایی شود.
به‌اعتقاد تقی‌پور، دولت به هیچ وجه اراده جدی برای پشتیبانی از پیام‌رسان‌های داخلی ندارد و خارج از دولت نیز چنین اراده‌ای تا کنون شکل نگرفته بود، اما اخیراً عزم برای حل ریشه‌ای این مسائل جزم شده و پیام‌رسان‌های همجنس نرم‌افزارهای پرکاربرد خارجی در دست طراحی است.
نماینده منتخب مردم در مجلس یازدهم همچنین از پیگیری برای تشکیل کمیسیون چهاردهم مجلس تحت عنوان کمیسیون فضای مجازی خبر داد و گفت: اگر می‌خواهیم حکمروایی در فضای مجازی را به‌عنوان هدف دنبال کنیم، باید در نهاد قانون‌گذار نیز، به این موضوع به‌طور تخصصی پرداخته شود. البته فرایند تشکیل این کمیسیون جدید، جلب نظر نمایندگان و تغییر آیین‌نامه ممکن است چند ماه به‌طول بینجامد اما در حال دنبال کردن این موضوع هستیم.
تقی‌پور از چین به‌عنوان یک کشور الگو در زمینه مدیریت فضای مجازی یاد کرد و گفت: شرکت علی‌بابا متعلق به چین که بزرگترین فروشگاه مجازی این کشور محسوب می‌شود و قابل مقایسه با دیجی‌کالا نیست، امروز شرکت اول بورس نیویورک است؛ یعنی در فضای اقتصادی به این نحو باز عمل می‌شود اما در بحث اجتماعی، اخلاقی و حاکمیتی خود، محیط را بسته مدیریت می‌کنند.
این عضو شورای‌عالی فضای مجازی در جواب به پرسش جانبازان درباره برخی ادعاها در خصوص امن بودن برخی پیام‌رسان‌ها نظیر واتس‌اپ، گفت: این پیام‌رسان‌ها دیتا را در گوشی مبدأ رمزگذاری می‌کنند و در گوشی مقصد رمز آن را باز می‌کنند؛ به این معنا دیتا به‌شکل امن منتقل می‌شود، اما قطعاً کسی که می‌تواند رمزگذاری کند، خود می‌تواند آن رمز را در صورت تمایل و نیاز بگشاید، بنابراین ادعای امن بودن این نرم‌افزارها نیز بی‌اساس است، در واقع آنها مسیر را برای دسترسی حاکمیت‌های کشورها به اطلاعات بسته‌اند، اما دسترسی خودشان برقرار است و مورد اعتماد نیستند؛ کمااینکه یکی از منابع اصلی درآمد جدی پیام‌رسان‌ها، فروش اطلاعات به سرویس‌های اطلاعاتی است.
بر اساس این گزارش، مجتبی شاکری، دبیرکل جمعیت جانبازان انقلاب اسلامی نیز در این جلسه با تأکید بر اینکه یکی از دغدغه‌های امروز رهبر انقلاب، بحث فضای مجازی است، گفت: ایشان اثرگذاری فضای مجازی در این دوره را از تأثیر انقلاب صنعتی بر زندگی بشر در رنسانس بیشتر توصیف کرده‌اند.
وی درباره اهمیت بحث حکمروایی از سوی حاکمیت هر کشور، گفت: هرچه اطلاعات بیشتری از نحوه مداخله فضای مجازی بر زندگی بشر امروز کسب می‌کنیم، بیشتر برایمان روشن می‌شود که چه خطراتی در صورت غفلت از این ظرفیت پیشِ‌روی ماست.
شاکری ابراز امیدواری کرد جمعیت جانبازان بتواند هم در انتقال این مفاهیم به مخاطبان خود ایفای نقش کند و هم تلاش کند موضوع به اولویت نمایندگان مجلس یازدهم بدل شود و آنها بتوانند با رأی به ایجاد کمیسیون جدید فضای مجازی و اتخاذ تصمیمات صحیح، زمان را برای رسیدن به مقصود در حوزه مدیریت فضای مجازی کوتاه کنند.
دبیرکل جمعیت جانبازان همچنین در ابتدای این جلسه فرازی از بیانات مقام معظم رهبری در خصوص اهمیت تشکیلات را قرائت کرد و گفت: آن‌طور که رهبری فرموده‌اند «تشکیلات یکی از فرائض هر گروه مردمی است که هدفی را دنبال می‌کنند، تشکیلات یعنی نظم، یعنی تقسیم وظایف، یعنی ارتباط و اتصال و زنجیره‌ای کار کردن، این معنای تشکیلات است، این چیزی است که نه‌فقط بد نیست، بلکه یک چیز خوب و بلکه یک چیز ضروری است. هیچ کاری در دنیا بدون تشکیلات پیش نمی‌رود. انقلاب اسلامی هم بدون تشکیلات پیش نرفت و پیروز نشد. اساس کار تشکیلات است؛ شکی نیست که تا کار تشکیلاتی نباشد، هیچ چیز بر اساس آن نمی‌شود بنا کرد، لکن در ایجاد تشکیلات نباید خیلی معطل ماند».
در این جلسه مجازی، کتاب جانبازان نخاعی شهید نیز که به‌همت بهروز ساقی، عضو شورای مرکزی جمعیت جانبازان و سردبیر سایت فاش نیوز گردآوری شده است، رونمایی شد. این کتاب شامل فرازهایی از زندگی و وصیتنامه 158 جانباز نخاعی سراسر کشور است که منتشر شده است.
انتهای پیام/+