اصفهان| گرد فراموشی بر اشعار صائب تبریزی؛ اشعاری که مملو از آموزه‌های شهروندی است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، بی‌گمان یکی از دنج‌ترین و خاطره انگیزترین مکان‌های تاریخی شهر اصفهان آرامگاه صائب تبریزی است؛ شاعری که با بیانی ساده و با بهره گیری از واژه‌های عامیانه توانست جان دوباره‌ای به شعر و ادبیات این مرز و بوم ببخشد و اینگونه نام خود را بر بلندای ادب و فرهنگ ایران پرآوازه سازد.

اما شخصیتی که روزگاری مورد توجه و تکریم شاه عباس دوم در اصفهان بوده و توانسته در مدت حیات خود لقب ملک الشعرا را کسب کند، این روزها به فراموشی سپرده شده است و تصویری که از این شاعر اخلاق‌مدار در ذهن اهالی اصفهان به چشم می‌خورد از کمرنگ بودن مدت‌هاست که فراتر نرفته است.

به هنگام درنگ درباره علت این مسئله جای خالی برنامه‌ها و رویدادهای فرهنگی متداوم در طول سال در جهت شناسایی این شخصیت بزرگ ادبی بیش از هر چیز دیگری به چشم می‌آید؛ از طرفی دیگر وقتی وارد خیابان صائب تبریزی می‌شویم هیچ نشانی از مصادیق فضای ادبی و فرهنگی به چشم نمی‌آید، در حالی‌که همه ما به خوبی می‌دانیم که فضاسازی صحیح و معقولانه نقش بسیاری در ماندگاری بعضی از عناصر در ذهن شهروندان دارد، نبود کتاب‌فروشی‌ها و غرفه‌های فرهنگی در حوالی آرامگاه صائب تبریزی این شخصیت و سرمایه ادبی را بیش از هر زمان دیگری در این شهر، غریب جلوه داده است.

آرامگاه صائب تبریزی زمانی در ذهن مردم ثبت می‌شود که به یک کانون ثقل ادبی تبدیل شود. بخشی از این اتفاق از طریق برگزاری رویدادهای فرهنگی در این مکان از سوی خود مردم میسر خواهد بود؛ به عنوان مثال در واحد تاریخ ادبیات دانش آموزان درباره شخصیت و سبک صائب تبریزی مطالب زیادی گفته شده است، دبیران این درس می‌توانند برای درک و شناخت بهتر این مطالب در قالبی اردویی چند ساعته در این مکان حضور پیدا کنند و از تاریخچه و اتفاقاتی که در این باغ رخ داده برای دانش‌آموزان شرح دهند؛ این اتفاق گوشه‌ای کوچک از رویدادهای مردمی است اما همین اتفاق باعث ماندگاری این شاعر و عارف قرن یازدهم در ذهن دانش‌آموزان خواهد شد.

از طرفی دیگر اگر حوالی بعدازظهر گذری به اطراف آرامگاه صائب داشته باشید کودکانی را خواهید دید که در گوشه گوشه این باغ مشغول بازی هستند، بدون اینکه تصویری از گذشته این باغ و شخصیتی که در چند متری آنها مدفون شده است، در ذهن آن‌ها مجسم شده باشد.

این در حالی است که بسیاری از ما برای آشنایی فرزندانمان با سرمایه‌های ادبی کشور راهی شهرهای دیگری نظیر شیراز و همدان و طوس مشهد می‌شویم اما از شاعری که در نزدیکی ما در یکی از خوش آب و هوا و زیباترین محله‌های شهر اصفهان آرمیده است غافلیم ‌و کودکان‌مان هیچ شناختی نسبت به صائب تبریزی که هر روز در اطراف آن کودکی‌شان را می‌گذرانند ندارند.

 این مسئله مصداق بارزی از آسیب‌های ناشی از نبود فضاسازی مناسب در حوالی آرامگاه صائب تبریزی است چرا که اگر فضاسازی مناسبی در این منطقه وجود داشت کودکان به طور ناخوداگاه نسبت به یکی دیگر از سرمایه‌های ادبی کشور به شناختی حداقل جزئی می‌رسیدند.

هرسال به مناسبت روز بزرگداشت صائب تبریزی، برنامه یادبود و محافل شعر خوانی از سوی مسئولان شهری در آرامگاه وی برگزار می‌شود که البته مراسم امسال اندکی متفاوت از سال‌های قبل برگزار شد؛ صائب تبریزی که سال‌هاست از این جهان و متعلقاتش رخت بر بسته است، از پیامدهای ناشی از ویروس کرونا به دور نماند و دوست دارانش همگی با ماسکی بر چهره در مراسم حضور داشتند؛ چینش با فاصله صندلی‌ها از یک‌دیگر، حضور افراد را با محدویت مواجه کرده بود؛ به همین خاطر جمعیتی از شهروندان اصفهانی در فضای اطراف آرامگاه با حالتی ایستاده برنامه را رصد می‌کردند، برگزاری این قبیل از برنامه‌ها برای شناخت شاعران بسیار مهم و اثر گذار تلقی شده است اما به تنهایی کافی نیست، این نکته را نباید فراموش کنیم که ماندگاری چهره‌های ادبی و فرهنگی در ذهن مردم تنها در قالب یک یا چند بزرگداشت اتفاق نخواهد افتاد.

از محمد عیدی رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان در رابطه با علت شناخت کمرنگی که نسبت به اشعار صائب تبریزی در میان مردم وجود دارد پرسیدیم و وی در جواب گفت: این روزها سبک عراقی از اقبال ادبی بیشتری در میان مردم سرزمین ما برخوردار است و مردم با خواندن شعرهای سعدی و حافظ ارتباط بهتری را برقرار می‌کنند و عموما به دلیل فهم مشکل اشعار سبک هندی کمتر به خواندن آن تمایل پیدا می‌کنند، اما در کشورهایی نظیر هندوستان و پاکستان به این صورت نیست و به سبب تمایلی که مردمان آنها نسبت به سبک هندی دارند اشعار و شخصیت صائب تبریزی از توجه بیشتری نزد آنها برخوردار است.

وی در این باره افزود: البته از لحاظ تخصصی و اجرایی نیز در این زمینه کمبودهایی به چشم می‌خورد در حالی‌که ما برای داشتن یک شهر فرهنگی باید نسبت به سرمایه‌هایی نظیر صائب تبریزی و کمال‌الدین اصفهان اهتمام ویژه و نگاهی گسترده‌تر داشته باشیم و تنها به فکر فضاسازی و ایجاد غرفه‌های کتابفروشی در اطراف آرامگاه صائب نباشیم البته همین حرکت‌های کوچک به سهم خود بسیار اثر گذار هستند اما شخصیت صائب تبریزی این ظرفیت و قابلیت را دارد که با کانون‌های هند و پاکستان و افغانستان در زمینه‌های مشترک به فعالیت‌های فرهنگی گسترده‌ای بپردازیم.

عیدی با بیان این‌که اصفهان و تبریز دو وجه از سیمای یک ماهرو هستند، گفت: در تخت فولاد اصفهان نیز شخصیت‌هایی نظیر صائب تبریزی که متولد تبریز و ساکن اصفهان بوده باشند بسیار هستند؛ این مسئله زمینه‌ای قوی در جهت ایجاد پیوندهای فرهنگی میان اصفهان و تبریز است.

وی درباره از استفاده از شخصیت چندوجهی صائب تبریزی خاطرنشان کرد: در حوزه دیپلماسی شهری به شخصیت‌های نظیر صائب تبریزی نیاز داریم چرا که وجه مشترک زبانی ما با کانون‌های میان فرهنگی تبریز و هندوستان است؛ شخصیت‌های چند پهلو نظیر صائب تبربزی شهر ما را به یک جهان وطن تبدیل می‌کند.

رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان برگزاری برنامه‌هایی نظیر بزرگداشت و یادبود را اثر گذار تلقی کرد و افزود: این برنامه‌ها نخست این که ادای احترامی است نسبت به شخصیت شاعر مضمون پرداز و اخلاق مدار قرن یازدهم که البته یک وظیفه تلقی می‌شود، دوم این که به عنوان یک تلنگر به ما یادآوری می‌کند که چنین فضای خاطره انگیز و پر ظرفیتی در شهر ما وجود دارد.

انتهای پیام/174/ی