چه کسانی امنیت بیولوژیکی بشریت را در معرض خطر قرار داده‌اند؟
یک وکیل در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل با اشاره به منشور سازمان ملل و توافقنامه بین‌المللی درباره حقوق بشر و سلاحهای بیولوژیکی، خواستار بررسی فعالیت‌های آزمایشگاههای آمریکایی در خاک برخی جمهوری‌های شوروی سابق شد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، همه گیری ویروس کرونا موضوع ساخت آزمایشگاههای بیولوژیکی در قرقیزستان را مورد توجه قرار داده است.
در حال حاضر این مسئله از سوی نمایندگان سازمان‌های غیردولتی، کارشناسان و روزنامه نگاران در عرصه‌های مختلفی که از چنین ابتکارعمل‌هایی حمایت می‌کنند، مورد بحث گذاشته شده است. انتخاب خاص بلندگوها و رسانه‌ها دلیلی برای این تردید است که سفارش دهندگان خارجی هم به بررسی این موضوع علاقه مند هستند.
در ارمنستان نیز درباره نقش بازیگران جهانی در فعالیت آزمایشگاههای بیولوژیکی بحث‌هایی آغاز شده است. بدین ترتیب که وکیل "الکساندر کاچوبایف" توجه دبیرکل سازمان ملل متحد را به موضوع وجود "آزمایشگاههای تولید سلاحهای کشتار جمعی" در خاک این کشور که از سوی دولت آمریکا تامین مالی می شوند، جلب کرده است.
این حقوقدان در نامه خود برای دبیرکل با اشاره به منشور سازمان ملل و توافقنامه بین المللی درباره حقوق بشر و سلاحهای بیولوژیکی، خواستار بررسی فعالیت های آزمایشگاههای ارمنستان در چارچوب اختیارات شورای امنیت سازمان ملل شد.
وی در مصاحبه با رادیو "صدای ارمنستان" توضیح داد: «واقعیت این است که حدود دو هفته پیش، گروهی از دانشمندان هموطنان ما - گروهی 16 نفری که در خارج از کشور زندگی می کنند، از من خواستند و من این وظیفه را بر عهده گرفتم تا از تمام اقدامات ممکن برای بستن حدود ده آزمایشگاه بیولوژیکی واقع در خاک ارمنستان استفاده کنم. و به نظر ما، امنیت ملی جمهوری ارمنستان در معرض تهدید قرار دارد و من قصد دارم تلاش کنم تا مجوز فعالیت آنها لغو شود. طبق اطلاعاتی که به دست من رسیده، این آزمایشگاه ها با بودجه ایالات متحده فعالیت می کنند و آنها هم در ایروان و هم تقریباً در تمامی مناطق ارمنستان واقع هستند. طبق همین اطلاعات، این آزمایشگاه ها ظاهراً به تحقیقات ژنتیکی می‌پردازند، ولی در واقع فعالیت اصلی آنها روی تولید انواع پاتوژن‌های عفونی متمرکز است.»
به گفته وی، آزمایشگاه‌هایی که متخصصان هموطن وی در آن کار می کنند، حدود 12 سال است که در ارمنستان وجود داشته و مجوز فعالیت آنها توسط دولت ارمنستان صادر شده است.
کاچوبایف افزود: «دلایلی وجود دارد که تصور شود فعالیت این آزمایشگاههای بیولوژیکی تهدیدی برای مردم این کشور است و از این جهت یکی از اولویت های اصلی امنیت ملی بشمار می رود. و در این رابطه نمی توان کوتاهی کرد. چرا که همین ویروس کرونای خطرناکی که همه دنیا و کشور ما از آن رنج می برند، دقیقاً بصورت تصنعی و با استفاده از چنین آزمایشگاه هایی بوجود آمده است.»
این حقوقدان ادامه داد: «باید به این نکته هم توجه داشت که آزمایشگاههای بیولوژیکی که توسط آمریکا تأمین مالی می شوند، مشغول تولید و توزیع سلاحهای خطرناک بیولوژیکی هستند که جنایتی علیه صلح و امنیت بشریت است و من پیامی برای آرتور داوتیان، دادستان کل ارسال کردم و قبل از آن شکایتی برای به دیوان اداری ارمنستان تنظیم کردم تا اعتبار مجوزهای صادر شده برای این آزمایشگاههای بیولوژیکی در خاک کشورمان لغو شوند.»
تاکنون الکساندر کاچوبایف پاسخی از دفتر دادستان کل و دیوان اداری دریافت نکرده، ولی وی اطمینان دارد که این اقدام واکنشی به دنبال خواهد داشت. این وکیل یادآور شد، این موفقیت حاصل شده تا در برخی کشورهای جامعه مشترک المنافع، از جمله در قرقیزستان و قزاقستان، آزمایشگاه‌هایی از این قبیل به درخواست مردم بسته شوند.
مخالفان در این کشورها تمام تلاش خود را برای این کار انجام داده و نمی خواهند در مرکز این آزمایشات خطرناک قرار بگیرند.
در عین حال، تعدادی از نیروهای سیاسی و کارشناسان برای ایجاد "آژانس بین المللی کنترل تحقیقات بیولوژیکی" در بیشکک دست به ابتکار عمل زدند.
وکیل "ارکین سادانبیکوف" یکی از این مبتکران تاکید کرده: «شیوع ویروس کرونا در جهان نشان داده که خطر جنگ هسته‌ای به مرحله دوم عقب رفته است. ما با چشمان خودمان شاهدیم که اکنون مشکل اصلی بشریت و تمدن ایمنی بیولوژیکی شده است. طی شش ماه، ویروس کرونا در بین میلیون‌ها انسان شیوع پیدا کرد و اقدامات اضطراری و برقراری قرنطینه باعث تضعیف اقتصاد کشورها شد که عواقب آن کمتر از انفجار بمب هسته‌ای نیست.»
به گفته وی، این گروه مبتکران به رهبران کشورهای پیشرو، سازمان ملل متحد و کلیه سازمان‌های بین المللی متوصل شده و خواستار توجه جامعه جهانی به تهدیدات مربوط به ایمنی بیولوژیکی شدند.
در بیانیه آنها آمده است: «در سال 2004، قرقیزستان به کنوانسیون منع کار، تولید و انباشت سلاحهای باکتریولوژیکی (زیست شناختی) و سمی و لزوم نابودی آنها پیوست که در قطعنامه شماره 2826 مجمع عمومی سازمان ملل متحد در 16 دسامبر سال 1971 به تصویب رسیده و در 10 آوریل 1972 به امضا رسید.»
آنها تأکید کردند که تنها با کنترل مشترک می توان باعث متوقف شدن جهت گیری نادرست تحقیقات بیولوژیکی تمامی آزمایشگاه‌هایی شد که هم اکنون در خاک کشورهای مختلف جهان فعالیت دارند.
شایان ذکر است که قرقیزستان از جمله نخستین کشورها در فضای پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بود که از ساخت آزمایشگاه بیولوژیکی کانادا در بیشکک در سال 2011 خودداری کرد. در عین حال، با شروع همه گیری کرونا در جامعه قرقیزستان، بحث درباره استقرار آزمایشگاه های بیولوژیکی در خاک این جمهوری از سر گرفته شد. برخی سازمان‌های غیردولتی و روزنامه نگاران با حمایت حامیان خارجی خود، این مسئله را لابی می کنند.
"ایگور شستاکوف" کارشناس مسائل سیاسی گفته است: «من از استدلال افرادی که اکنون در شبکه‌های اجتماعی به خاطر "فرصت‌های از دست رفته" به دلیل امتناع از اجرای چنین طرح‌هایی از سوی ایالات متحده "گریه می کنند"، شگفت زده می شوم. آنها از "تجربیات مثبت گرجستان و ارمنستان" صحبت می کنند، ولی من اصلاً نمی فهمم صحبت بر سر چه نوع تجربه‌ای است. ویروس در گرجستان و در ارمنستان هم وجود دارد . حضور یک کارگاه علوم زیستی تضمینی برای محافظت نیست و همانطور که تجربه جمهوری‌های سابق اتحاد جماهیر شوروی نشان داده، آنها سطح آموزش پرسنل پزشکی را افزایش نمی دهد و در جستجوی واکسن یا چیز مفید دیگری نیستند. در این وضعیت، تنها کسانی سود می برند که واقعاً به چنین امکاناتی در قلمرو کشورهای جامعه مشترک المنافع احتیاج دارند.»
به عقیده وی، لابی‌های این پروژه هیچ استدلال و پاسخ جدیدی برای سئوالات کلیدی ندارند، به همین دلیل مقامات رسمی بیشکک مواضع خود را تغییر نخواهند داد.
این کارشناس افزود: «علاوه بر این، اگر چنین پروژه‌ای به طور ناگهانی در قرقیزستان ظاهر شود، در وهله نخست، احساسات مثبتی در بین شرکای قرقیزستان در سازمان پیمان امنیت جمعی ایجاد نخواهد کرد. ثانیاً، بعید است که پکن در اوج رویارویی خود با ایالات متحده، از چنین مسئله‌ای خوشحال شود.»
شستاکوف در تفسیر وضعیت فعلی که ایالات متحده و چین یکدیگر را به مقصر بودن در شیوع بیماری کووید-19 متهم می‌کنند، یادآور شد: «ویروس کرونا فعلی به میزان 70 درصد با ویروس MERS-CoVکه شیوع آن در سالهای 2012 و 2015 ثبت شده بود، یکسان است. ضمن اینکه دقیقاً در آزمایشگاههای بیولوژیکی آمریکا مستقر در خاک گرجستان، طی چند سال گذشته در حال مطالعه روی خفاش‌هایی بودند که ناقل بیماری‌های مختلفی از جمله نوع جدید ویروس‌های ابولا و نوع جدید پنومونی، یعنی همان کووید-19 هستند.»
انتهای پیام/
