روایت مهران غضنفری از بلوط‌های برشته/ کنسرتهای لرستان در قبضه موسیقی پاپ است
مهران غضنفری در هفته‌های گذشته آهنگی منتشر کرد که روایتگرِ آتشی بود که بر دامانِ زاگرس افتاد و بسیاری از بلوط‌ها را سوزاند.
خبرگزاری تسنیم ــ مهران غضنفری از خوانندگانی است که در عینِ تسلط بر ردیف موسیقی ایرانی، بیشترین فعالیتش را معطوف به موسیقی لَکی و لری کرده است. او اهل لرستان است و بارها و بارها در جشنواره‌های مختلف موسیقی شرکت کرده و مقام‌های بسیاری هم به ارمغان آورده است.
غضنفری در سال‌های گذشته کنسرتهای بسیاری در تهران و دیگر شهرها برگزار کرده است. در روزگاری که بسیاری از هنرمندان مشغولِ تقلید و شبیه‌سازی‌اند، شاید مهم‌ترین ویژگیِ آثار این خواننده این باشد که آثارش شبیه به هیچکس نیست. آثار او امضایِ شخصی‌اش را دارند.
در هفته‌های گذشته و در روزهایی که کرونا ذهن همه را درگیر کرده و در روزهایی که آتش به جنگل‌های زاگرس افتاده است؛ مهران غضنفری اجرایی زنده برای علاقه‌مندان به موسیقی برگزار کرد. همچنین این خواننده قطعه‌ای با عنوان «بلوط برشته» را در سوگِ جنگل‌های زاگرس منتشر کرد.
با مهران غضنفری همکلام شدیم تا از اوضاع موسیقی نواحی در روزهای کرونایی باخبر شویم. در ادامه حاصل گفتوگو با این خواننده را می‌خوانید:
هفته‌های گذشته بود که آهنگِ «بلوط برشته» را منتشر کردید. آهنگی که روایتگرِ آتشی بود که به دامانِ جنگل‌های بلوطِ زاگرس افتاده بود. این آهنگ چگونه شکل گرفت؟
چند سال پیش آتش سوزی در منطقه کوهدشت به وقوع پیوست و بسیاری از درختان بلوط و جانوران و گونه‌های گیاهی در آتش سوختند.
مردم در آن زمان با همت وارد عمل شدند و با دست خالی به جنگِ آتش رفتند. جهادی همگانی صورت گرفت. زن‌ها هم به میدان آمدند و با حمایت‌هایشان تأثیر بسیاری در مهار آتش داشتند. به هر روی آتش مهار شد و مردم با دست خالی موفق به پایان دادن به آتش شدند.
پس از پایان آتش سوزی، سنجاب‌ها و لاک‌پشت‌های بسیاری را دیدم که جسدشان باقی مانده بود و در آتش سوخته بودند. در آن زمان و در همان احوال آهنگ «بلوط برشته» را ساختم و اجرا کردم.
چند ماهی است که کشورمان و البته دیگر کشورهای جهان درگیر مقابله با ویروس کرونا هستند. در این میان هنر موسیقی به تعطیلی کشیده شد و تقریبا تمام اجراهای موسیقی تعطیل شد. اهالی موسیقیِ نواحی شاید آسیب بیشتری دیدند، چرا که این موسیقی از حمایت‌های کمتری برخوردار است. شما از اوضاع موسیقی نواحی در این چند ماه گذشته برایمان بگویید. خودتان فعالیتی داشته‌اید در این چند ماه گذشته؟
در روزهای ابتداییِ مقابله با کرونا، همه‌چیز به شدت تحت تأثیرِ این ویروس بود. اما رفته رفته قرار بر این شد که گروه‌های موسیقی اجراهایی به صورت زنده برای مخاطبان برگزار کنند. ما هم با حمایت اداره ارشاد استان لرستان، اجرایی را برگزار و آن را به صورت زنده به مخاطبان تقدیم کردیم.
این اجرا به پیشنهاد مدیرکل ارشاد استان لرستان برگزار شد. وقتی این پیشنهاد به من رسید با کمال میل پذیرفتم.
بازخوردِ مخاطبان به چه صورتی بود؟
خوشبختانه بازخوردهای خیلی خوبی از مخاطبان گرفتیم. از حدودِ 30 کشور جهان و از طرف ایرانیانِ مقیم در این کشورها پیام‌هایی به من رسید که این اجرا را دیده بودند.
ارشاد استان لرستان چه حمایت‌هایی از اجرایِ زنده شما داشت.
مدیرکل ارشاد استان لرستان و معاون هنری‌اش با هماهنگیِ مسئول ارشاد شهرستان کوهدشت، سالن را ضدعفونی کردند و دکور را چیدند و ما هم برای اجرا به سالن رفتیم و بدون هیچ مشکلی کارمان را انجام دادیم. واقعاٌ در برگزاری این اجرا همه‌چیز سرجایش بود.
اجرایتان از طریق چه صفحه‌هایی پخش شد؟
از صفحه اینستاگرامِ خودم، صفحه انجمن موسیقی لرستان و چند صفحه اینستاگرامی دیگر.
در ماه‌های گذشته کنسرت‌هایی به صورت زنده در تهران برگزار شد که این اجراها با حمایت شهرداری تهران به صحنه رفت. از شما و یا دیگر گروه‌های موسیقی نواحی دعوتی برای حضور در این اجراها صورت نگرفته است؟
نه متأسفانه. موسیقی نواحی بسیار مهجور مانده است. مسئولانی که در این مواقع تصمیم‌گیرنده‌اند، آنگونه که شایسته است به موسیقی نواحی توجه نمی‌کنند؛ آنها بیشتر سراغ موسیقی‌های پاپ یا هنرمندان مشهور می‌روند.
به نظر شما چند گروه در عرصه موسیقی نواحی هست که می‌توانند اجراهایی به صورت زنده و سراسری برگزار کنند و در عین حال مخاطب خوبی هم داشته باشند؟
در موسیقی ایران حدود 15 تا 20 گروهِ خوب هست که هر کدام متعلق به یکی از مناطق ایران‌اند. این گروه‌ها هم مخاطبِ بسیاری دارند و هم اینکه کیفیت بالایی در اجراهایشان به نمایش می‌گذارند. موسیقی هر کدام از این گروه‌ها نه تنها طرفداران بسیاری در مناطق خودشان دارد، بلکه برای دیگر مردم ایران هم جذاب است.
متأسفانه در سال‌های گذشته شاهد بودیم که یکی از گروه‌های موسیقی روی کار آمد و به نام موسیقی نواحی، اجراهایی را برگزار کرد که کُپیِ سخیفی از موسیقی مناطق مختلف ایران بود. جالب اینکه همین گروه هم برای اجرا در روزهای کرونایی دعوت شد.
این اتفاق به هیچ عنوان به نفع موسیقی نواحی نیست. موسیقی هر منطقه را باید با اجرای متخصصان و استادانِ همان منطقه شنید.
نوازندگان موسیقی نواحی در این پنج ماه گذشته که همه‌ی اجراهای موسیقی تعطیل بوده، چه فشاری را تحمل کرده‌اند.
بگذارید گروه خودم را مثال بزنم. به جز خودم که سال‌هاست معلم و مشغول تدریس در آموزش و پرورشم، دیگر اعضای گروهم جوانان تازه فارغالتحصیل شده‌اند و بیشترشان هم بیکارند.
در این ماه‌های کرونایی این جوانان هیچ درآمدی نداشته‌اند و خرجشان به گردنِ پدر و مادرشان افتاده است. اینجا جای متولیانی مانند اداره ارشاد، حوزه هنری و دیگر ارگان‌ها خالی است که بیایند و به این عزیزان کمک کنند.
بیمه هنرمندان، صندوق حمایت از هنرمندان و جاهای بسیاری در این زمینه هست. یعنی اینها هیچ فعالیتی نکرده‌اند؟
فعالیت این جاها از تهران و از مرکز شروع می‌شود و بعدها به شهرهای کوچک می‌رسد و حتی گاهی اصلاٌ به این شهرها نمی‌رسد.
در این روزهای کرونایی، کسی از شما و گروهتان سراغی گرفت؟
خیر. به جز همین اجرایی که به صورت زنده برگزار کردیم دیگر هیچ خبری از ما نگرفتند. این اجرا را هم بدون هیچ چشمداشتِ مالی انجام دادیم.
برنامه‌تان برای روزهای بعد از کرونا چیست؟
در تلاشم که در استان‌های همجوار و البته شهرهای مختلف لرستان، کنسرت‌هایی را برگزار کنم. متأسفانه در برگزاری این کنسرت‌ها هم به ما جفا می‌شود. معمولاٌ اجراهای ما را در نوبت قرار می‌دهند و معمولاٌ هم اول به موسیقی پاپ نوبت می‌رسد.
من سه سال است که برای برگزاری کنسرتی در استان کرمانشاه اقدام کرده‌ام، اما هر بار به بهانه‌ای درخواست ما را رد می‌کردند. در عین حال می‌دیدیم که فلان گروه که هیچ سنخیتی با موسیقی اصیل ندارد، به راحتی می‌آید و اجرایش را برگزار می‌کند. این اتفاق حاصل وجودِ جریان‌هایی است که اجراهای موسیقی را تنها بر اساس منافع شخصی‌شان ترتیب می‌دهند.
در استان لرستان اوضاع چگونه است؟ در شهرهای مختلف این استان به راحتی می‌توانید کنسرت برگزار کنید؟
چهار سال است که در خرم‌آباد کنسرتی برگزار نکرده‌ام. در جشنواره‌ها و اجراهای اینچنینی بوده‌ام اما در این چهار سال نتوانستم کنسرتم را برگزار کنم. متأسفانه در چند سال گذشته کنسرتهای استان در قبضه موسیقی پاپ بوده است. البته من مخالف موسیقی پاپ نیستم، اما نباید حضور این موسیقی موجبِ به حاشیه رفتنِ موسیقی اصیلِ ایرانی و موسیقی لری و لکی شود.
بیشترین اجرایتان تا کنون در کدام یک از شهرهای استان لرستان بوده است؟
بیشترین اجرایم تا کنون در نورآباد بوده و در کوهدشت و الشتر هم اجراهای بسیاری داشته‌ام. در دیگر شهرهای استان هم اجراهای زیادی داشته‌ام.
طرفدارانِ دو آتشه من در نورآباد، کوهدشت و الشتر هستند. این شهرها مناطق لَک‌نشینِ لرستان‌اند. آثار من هم لری و هم لَکی است و در میان مردمان لر و لک طرفداران زیادی دارم.
شما در کارتان آوازی ارائه می‌کنید که متفاوت از دیگر صداهای موسیقی لرستان است. می‌توان گفت که خوانندگی شما شبیه هیچکس نیست و امضای خودتان را دارد. رسیدن به چنین جایگاهی چگونه شکل می‌گیرد.
از زمان امام قلی امامی گرفته، تا شکارچی‌ها و منظمی‌ها و علیپورها و سالم‌ها... در هر خانه‌ای از این دیار یک کمانچه و یا یک تنبور هست. من هیچ وقت تکرار را دوست نداشتم. شعرهایم را خودم می‌سرودم و آهنگ‌ها را هم خودم می‌ساختم. آنقدر روی هر آهنگ کار می‌کردم که ابتدا خودم را راضی کند. گاهی حتی چند ماه روی یک آهنگ کار می‌کردم. خوشبختانه می‌بینم که آثارم مورد توجه مردمان لک و لر و حتی دیگر نقاط کشور هم قرار گرفته است.
من در کنار آواز و شاعری، نوازنده سنتور هم هستم. ردیف‌های موسیقی ایرانی را با سنتور کار کرده‌ام. داییم یکی از نوازندگان خوب کمانچه است. در محضر ایشان با ساز و موسیقی آشنا شدم. در نوجوانی با سنتور آشنا شدم. اول به صورت گوشی و پنجه‌ای و آرام آرام از محضر استادانی هم استفاده کردم. در آهنگسازی‌هایم از ساز سنتور استفاده می‌کنم.
آلبوم جدیدی برای انتشار دارید؟
در حال حاضر پنج آلبوم آماده انتشار دارم. اما متأسفانه سرمایه‌گذاری نیست که این آلبوم‌ها را منتشر کنیم. یکی از آلبوم‌هایم که تهیه‌کننده‌اش حوزه هنری است، نیمه‌کاره مانده است. این آلبوم هم در جشنواره خنیاگران مقام اولِ آهنگسازی و گروه‌نوازی را کسب کرد که نیمه‌کاره مانده است.
آلبوم قبلی‌ام هم باز با حمایت حوزه هنری منتشر شد. متأسفانه آثار بسیاری هست که سال‌هاست در آرشیوند و منتشر نشده‌اند. از سوی دیگر رعایت نکردن کپی‌رایت هم به ما ضربه‌های مالی زیادی زده است. به همین دلیل خیلی از آثارم را به صورت تک آهنگ منتشر و به مردم تقدیم می‌کنم.
چه راهکاری برای پیشرفت موسیقی نواحی دارید. چه می‌شود کرد که بتوان از بارِ مشکلاتِ موسیقی نواحی کم کرد.
نکات بسیاری هست که در پاسخ به این پرسش باید بیان کنم که در اینجا جا دارد به برخی از آنها اشاره کنم.
بگذارید از مشکلات شروع کنم؛ وجود دلال‌ها و واسطه‌ها که در سال‌های گذشته پایشان به موسیقی نواحی باز شد. به جز چند جشنواره خاص در استان‌هایی که موسیقی غنی دارند، دیگر جشنواره‌ای برگزار نمی‌شود. گروه‌ها و آثار تازه از دل همین جشنواره‌ها بیرون می‌آیند.
حذف موسیقی نواحی از بخش رقابتی جشنواره موسیقی فجر زخم عمیقی به پیکره موسیقی نواحی بود. به نظرم باید موسیقی نواحی باید به بخش رقابتی جشنواره فجر برگردد.
قیمت بلیت کنسرتهای موسیقی نواحی نسبت به کنسرتهای موسیقی پاپ بسیار پایین‌تر است.
صدا و سیما به جای پرداختن به سازهای بیگانه، بهتر است به سازهای اصیل بپردازد. مثلاٌ سازهای اروپایی را نشان می‌دهد اما فلان سازِ موسیقی ایرانی و نواحی را در صدا و سیما پخش نمی‌کنند. آنقدر که در صدا و سیما به موسیقی پاپ می‌پردازند، به موسیقی اصیل و موسیقی نواحی نمی‌پردازند.
صندوق‌های حمایتی باید تشکیل شود تا از هنرمندان در مواقع ضروری حمایت شود. هدفمند کردن کنسرت‌ها، صدور مجوزها با رعایت عدالت، ورود دولت در عرصه برگزاری کنسرت‌ها، برگزاری هفته‌های فرهنگی استان‌ها در پایتخت و البته در دیگر مراکز استان‌ها.
در سال‌های گذشته شاهد بودیم که هفته‌های فرهنگی استان‌های مختلف برگزار می‌شد و مردم هم استقبال می‌کردند.
لرستان به عنوان جایی که موسیقی اصیل و عمیقی دارد، باید دبیرخانه‌ای ثابت برای یک جشنواره موسیقی داشته باشد. این مسئله در بحث سرمایه‌ساز و البته در بخش گردشگری بسیار اهمیت دارد. ما سال‌هاست که از وجود یک جشنواره دائمی در استان محرومیم.
همکاری بیشتر ادیبان و شاعران و موزیسین‌ها با هم برای ایجاد آثارِ عمیق‌تر. متاسفأنه برخی از بخش‌های خصوصی در طول سال چندین کنسرت برای تنها یک گروه برگزار می‌کنند که تمام این کنسرت‌ها تکرارِ همان کنسرت اول است. این اتفاق تنها برای کسب درآمد بیشتر رخ می‌دهد. این گروه‌ها سالن‌ها را در اختیار گرفته‌اند و حمایتِ سرمایه‌داران را هم دارند. در این زمینه بهتر است که فرصت‌ها به صورت عادلانه بین هنرمندان و گروه‌های مختلف تقسیم شود.
بحث مهم دیگر، اعزام گروه‌های موسیقی به کشورهای خارجی است. متأسفانه در این زمینه سلیقه‌ای عمل می‌شود. چند سال پیش به ما گفتند که بیایید و به تاجیکستان بروید، اما هزینه سفرتان را خودتان پرداخت کنید. ما اگر چنین سرمایه‌ای داشتیم که خودمان می‌رفتیم.
-----------------------
گفتوگو: یاسر یگانه
-----------------------
انتهای پیام/