سالگرد برجام در گفتگوی اختصاصی با سفیر روسیه/ اروپا فقط اظهار تأسف می‌کند؛ کافی نیست/ آمریکا به‌دنبال مذاکره نیست/ نظر روسها درباره تحریم تسلیحاتی
سفیر روسیه در تهران با انتقاد از مواضع اروپایی‌ها در قبال برجام می‌گوید: آنها فقط اظهار تأسف می‌کنند، این کافی نیست.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری تسنیم، توافق هسته‌ای ایران موسوم به برجام به پنجمین سالگرد خود نزدیک شده است. با گذشت این زمان، برجام در وضعیت شکننده و ضعیفی قرار گرفته و برخی معتقدند در واقع چیزی از آن باقی نمانده است. برای بررسی درباره آخرین وضعیت این توافق و نقطه‌نظرات مسکو درباره آن به گفتگو با آقای «لوان جاگاریان»، سفیر فدراسیون روسیه در تهران نشسته‌ایم که در ادامه از نظر شما خواهد گذشت.
سفیر روسیه در این گفتگو ضمن انتقاد از اقدامات آمریکا در خصوص توافق هسته‌ای به ابراز تأسف اروپایی‌ها در این خصوص اشاره می‌کند و می‌گوید که ابراز تأسف اروپا کافی نیست. او به تسنیم گفت: «به اروپایی‌ها هم گفتیم که "شما فقط اظهار تأسف می‌کنید، اظهار تأسف به‌تنهایی کفایت نمی‌کند.»
آقای جاگاریان معتقد است که آمریکا به‌دنبال مذاکره با ایران نیست، بلکه می‌خواهد شرایط خود را تحمیل کند. او در این خصوص می‌گوید: «آنها فقط دستور کار خود را دنبال می‌کنند، حتی نمی‌خواهند مذاکره کنند و فقط می‌گویند "یا شرایط ما را بپذیرید و یا تحریم شوید."، متأسفانه آنها حرف دیگری نمی‌فهمند.»
وی در خصوص تأثیر پیروزی هر یک از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بر اوضاع برجام، تفاوت چندانی را نمی‌بیند و در این زمینه می‌گوید: «به هر کسی که در آنجا باشد خیلی خوشبین نیستیم.»
آقای جاگاریان درباره تلاش‌های آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران به مخالفت مسکو اشاره می‌کند و می‌گوید: «به‌طور قطع مخالفت می‌کنیم و آمریکا حق ندارد درباره این موضوع حرف بزند.»
سفیر روسیه با اشاره به اینکه تهران و مسکو به تحریم‌های آمریکا عادت کرده‌اند، به افزایش صادرات روسیه به ایران در 5 ماه اول سال جاری میلادی و همچنین میزان صادرات ایران به روسیه اشاره می‌کند و می‌گوید: «ما [به تحریم‌ها] عادت کرده‌ایم، ایران نیز عادت کرده است. ما ابراز آمادگی کردیم تا همکاری اقتصادی با ایران را عمیق‌تر کنیم. از طرف نمایندگی بازرگانی امروز به ما آماری را دادند که بر اساس آن طی پنج ماه سال جاری میلادی حجم صادرات روسیه به ایران در حدود 700 میلیون دلار بود که 30 درصد نسبت به سال گذشته در همین بازه زمانی بیشتر است. صادرات ایران به روسیه نیز 250 میلیون دلار شد.»
وی می‌افزاید: «یک سازوکاری است به‌نام «اینستکس» که اروپایی‌ها خیلی تبلیغ می‌کنند و ما هم اعلام آمادگی کردیم در اینستکس شرکت کنیم. چه با اینستکس، چه خارج از اینستکس ما با جمهوری اسلامی راه‌حلی را برای ادامه همکاری پیدا می‌کنیم.»
سفیر روسیه در ادامه به اجرای پروژه‌های دوجانبه ایران و روسیه و همچنین مشکلات بانکی اشاره می‌کند، و می‌گوید: «مشکل بانکی همچنان وجود دارد هر دو کشور تحت تحریم قرار دارند. اما باید یک راه‌حلی را پیدا کنیم برای برطرف کردن مشکلات مصنوعی که از طرف کشور ثالث ایجاد شده‌اند. ما بالاخره با شما در یک سنگر هستیم.»
مشروح این مصاحبه را در ادامه می‌توانید بخوانید.
تسنیم: از اینکه برای انجام مصاحبه در این شرایط خاص (شیوع کرونا) وقت اختصاص دادید، تشکر می‌کنم. به سالگرد برجام یعنی توافق هسته‌ای نزدیک می‌شویم. به‌تعبیر عده‌ای این توافق در کُما یا برزخ قرار دارد. برخی مثل طرف‌های اروپایی منتظر هستند انتخابات در آمریکا برگزار شود که شاید شرایط یا دولت جدیدی در واشنگتن حاکم شود. اعضا و طرف‌های باقیمانده در برجام کم‌وبیش به‌دنبال حفظ این توافق هستند، با تمامی این شرایط و توصیف‌ها، آیا به‌نظر شما این توافق الآن ارزش حفظ را دارد، چرا؟
سفیر روسیه: خیلی ممنون از اینکه تشریف آوردید و از اینکه همواره شما را در اینجا (سفارت) دیدار کنم و به‌نوعی تبادل نظر داشته باشیم خوشحال می‌شوم. شما درست اشاره کردید ما در حال نزدیک شدن به پنجمین سالگرد برجام هستیم. قبلاً فکر می‌کردیم سالگرد برجام را جشن خواهیم گرفت، اما متأسفانه در ماه می سال 2018 دولت آمریکا، با وجود تمامی زحمت‌هایی که برای رسیدن به یک توافق خوب و سازنده کشیده شده بود، یکجانبه و غیرقانونی از توافق خارج شد. متأسفانه الآن جایی برای جشن گرفتن نمانده است.
ولی به هر حال من هنوز نمی‌توانم قبول کنم که برجام در کما است. ما دیپلمات‌ها همیشه باید خوشبین باشیم و تسلیم نمی‌شویم. این توافق در کوتاه‌مدت که باقی می‌ماند، اما ما با کشورهای اروپایی و جمهوری خلق چین تلاش خواهیم کرد برجام را حفظ کنیم. دولت روسیه و در رأس آن وزارت خارجه روسیه تلاش می‌کند اقداماتی را انجام دهد که اگر موفق شود ان‌شاءالله خوب خواهد بود، ولی هنوز نمی‌خواهم وارد جزئیات بشوم، باید امیدی را که داریم حفظ کنیم، اگرچه ضعیف است.
* اظهار تأسف اروپا کافی نیست
منتقدان برجام در خیلی از کشورهای عضو برجام و حتی در داخل خود آمریکا، کاخ سفید را برای خروج از این توافق سرزنش می‌کنند، تهران هم طرف‌های اروپایی را به کم‌کاری متهم می‌کند، علاوه بر این شاهد بوده‌ایم که آمریکایی‌ها نه‌تنها خودشان از توافق خارج شدند بلکه کشورهای دیگر را به نقض یا خروج از این توافق تشویق می‌کنند، این اقدامات امید زیادی را برای حفظ برجام باقی نمی‌گذارد، نظر مسکو درباره این عملکرد آمریکا و اروپا چه هست؟ راه‌حل و برون‌رفت از این شرایط چیست؟
خب، آمریکا جداست و کشورهای اروپایی نیز جدا هستند و ما نگرانی‌های ایران را به‌خوبی درک می‌کنیم. انتظاراتی که ایران از اول داشت تحقق پیدا نکرده‌اند. من منتقدان این توافق را هم درک می‌کنم. شما درست اشاره کردید که نه‌تنها آمریکا برجام را نقض کرده بلکه سایر کشورها را وادار و تهدید می‌کند برجام را نقض کنند، این اقدامات غیرقانونی است و ما چندین بار آمریکا را محکوم کرده‌ایم و به اروپایی‌ها هم گفتیم که "شما فقط اظهار تأسف می‌کنید، اظهار تأسف به‌تنهایی کفایت نمی‌کند، باید به‌شدت از آمریکا انتقاد کنید که به حرف و امضای خود پایبند نیستند". ولی ما باز با کشورهای اروپایی یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان تلاش خواهیم کرد و امکانات خود را برای حفظ برجام بسیج خواهیم کرد. من عرض کردم در حال کار کردن روی این مسئله هستیم، ولی نمی‌خواهم وارد جزئیات بشوم. دوستان ما در وزارت امور خارجه و سایر ساختارهای جمهوری اسلامی در جریان هستند. من حداقل هفته‌ای یک بار به وزارت خارجه [ایران] می‌روم و در خصوص برجام به تبادل نظر می‌پردازم. ما کاملاً شفاف هستیم. ما در مسکو فعال هستیم. آقای ظریف هم اخیراً سفری را به مسکو داشتند. ما در وین فعال هستیم، و در نیویورک نیز فعال هستیم. ولی وارد جزئیات نمی‌شوم.
* آمریکا حق ندارد درباره تحریم تسلیحاتی ایران حرف بزند
فقط مربوط به برجام است یا موضوعات دیگر را هم شامل می‌شود؟
نه، مربوط به برجام است. یک موضوعی دیگر هم هست که راجع به ادعای آمریکا درباره تمدید تحریم تسلیحاتی می‌شود که به‌طور قطع مخالفت می‌کنیم و آمریکا حق ندارد درباره این موضوع حرف بزند.
آمریکایی‌ها به‌دنبال این هستند که از طریق مکانیزم ماشه یا اسنپ‌بک این تحریم‌ها را تمدید کنند، این خواسته آمریکا به‌لحاظ حقوقی یا سیاسی تا چه‌حد مسموع و پذیرفته‌شده است؟ فکر می‌کنید آمریکایی‌ها در تحقق این امر چقدر شانس دارند؟
شانس وجود دارد اما بستگی به اراده ملی بعضی کشورهای اروپایی دارد.
* آمریکا نمی‌خواهد مذاکره کند، بلکه می‌خواهد شرایط خود را تحمیل یا تحریم کند
چقدر این حرف آمریکایی‌ها مبنای حقوقی و منطقی دارد؟
نه مبنای حقوقی دارد و نه مبنای منطقی، آنها فقط دستور کار خود را دنبال می‌کنند، حتی نمی‌خواهند مذاکره کنند و فقط می‌گویند "یا شرایط ما را بپذیرید و یا تحریم شوید."، متأسفانه آنها حرف دیگری نمی‌فهمند.
* به اروپایی‌ها گفتیم که در تصویب قطعنامه در آژانس اشتباه و شرایط را بدتر کردند
مسئله دیگری که اخیراً اتفاق افتاد مربوط به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌شود؛ جایی که یک قطعنامه در خصوص همکاری ایران با آژانس صادر شد، خب، ایران معتقد است این مربوط به موضوعاتی است که در چارچوب پرونده موسوم به پی‌ام‌دی حل و بسته شدند، ضمناً و ظاهراً این موارد مربوط به مسائلی قدیمی هستند که الآن پرداختن به آنها فوریتی ندارد. سوم اینکه ایران معتقد است که مبنای چنین مواردی، اطلاعات جاسوسی هستند و خیلی قابل استناد نیستند، آیا صدور چنین قطعنامه‌ای منطقی است؟ دوم اینکه چقدر می‌تواند به تلاش‌هایی که برای حفظ برجام صورت می‌گیرد، کمک کند؟
ما از اول چندین بار به همتایان اروپایی خود خاطرنشان کردیم که نیازی به تصویب قطعنامه وجود ندارد و تصویب آن می‌تواند وضعیت را بدتر کند، اما به حرف و پیشنهادهای ما گوش ندادند. تا آنجایی که می‌دانم ایران این آمادگی را داشته و دارد تا همکاری کند، اما طرف ایرانی شرایط خود را اعلام کرده که تا اندازه‌ای منطقی است. همان‌طور که شما اطلاع دارید ما با دوستان چینی خود رأی مخالف به این قطعنامه دادیم و آنها اکثریت آرا را دریافت نکردند، اگرچه راضی هستند، ولی به آنها چندین بار گفتیم که "کار را دشوارتر کردید و دچار اشتباه شدید و الآن باید با همدیگر این اشتباهات را جبران کنیم."
رویکرد یکجانبه آمریکا در خروج فقط شامل حال برجام نمی‌شود، این روزها بحث خروج آمریکا از سازمان بهداشت جهانی نیز مطرح شده است، فکر می‌کنید این رویکرد چه تأثیری در نظم بین‌المللی و همکاری‌های بین‌المللی داشته باشد؟ اینکه علاوه بر آمریکا، کشورهای دیگر چه‌نقشی در این خصوص دارند؟
نه‌تنها از سازمان بهداشت جهانی بلکه آمریکا از بسیاری از توافق‌های دوجانبه از جمله INF و «آسمان باز» خارج شده است. ما شاهد هستیم که آمریکا تلاش می‌کند برتری یکجانبه به دست بیاورد و آنها می‌خواهند در مذاکراتی که با روسیه درباره تسلیحات هسته‌ای و برنامه موشکی داشتند چین نیز ملحق شود، ولی جمهوری خلق چین کشوری مستقل است و ما نمی‌توانیم به آنها فشار بیاوریم، چین خودش تصمیم می‌گیرد که آیا شرکت کند یا نکند، این سیاست غیرسازنده آمریکا هست و ما کاملاً می‌بینیم که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تحت تأثیر شدید سیاست داخلی قرار دارد. هر چقدر که به این انتخابات نزدیک شویم این مبارزه داغ‌ترخواهد شد. متأسفانه روابط دوجانبه آمریکا و روسیه و سیستم جهانی خلع سلاح قربانی این مبارزه داخلی شد.
* ایران و روسیه به تحریم‌ها عادت کرده‌اند؛ برای همکاری با ایران راه‌حلی را پیدا می‌کنیم
علاوه بر بحث خروج، استفاده بی‌رویه آمریکا از تحریم‌ها نیز مطرح است؛ آمریکا پس از خروج از برجام ایران را تحریم کرده و تاکنون نیز به آن ادامه داده است، البته ایران استثنا نبوده است، کشورهای دیگر از جمله روسیه نیز با این موضوع درگیر بوده‌اند، استفاده از تحریم‌ها بدین شکل، چه تبعاتی در بلندمدت دارد؟ بعضی‌ها این تعبیر را دارند که آمریکا با تحریم‌ها نظام اقتصادی دنیا را به‌گروگان گرفته است تا کشورهای دیگر پیشرفت نکنند، آیا در بلندمدت این رویه جواب می‌دهد و چه تبعاتی دارد؟
ببینید سیاست تحریم به یک ابزار معمولی برای آمریکا تبدیل شد و هر کشوری را که مورد قبول آمریکا نیست تحت تحریم قرار می‌دهند، تا آن را تضعیف کنند. ما تجربه تلخ تحریم‌ها را از سالیان قبل حتی در زمان شوروی احساس کردیم. همان‌طور که اطلاع دارید روسیه در سال 2014 هدف تحریم‌ها قرار گرفت زمانی که آمریکا و متحدانش موفق شدند یک کودتای غیرقانونی در اوکراین اجرا کنند. الآن ایران هدف دیگر آمریکا شده است که علیه آن تحریم‌های غیرقانونی اعمال کرده‌اند. فقط شورای امنیت سازمان ملل متحد است که می‌تواند تحریم‌های قانونی را اعمال کند اما تحریم‌هایی که آمریکا اعمال کرده غیرقانونی است. ما می‌دانیم که این تحریم‌ها برای جمهوری اسلامی ایران مشکلاتی را ایجاد کرده به‌خصوص در شرایطی که بر اثر شیوع ویروس کرونا پیش آمده است؛ چنان‌که آقای گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد اعلام کرده است که در این شرایط دشوار کشورهای اروپایی و آمریکا تحریم‌های خود را چه علیه ایران و چه علیه سوریه لغو کنند، اما آمریکا گوش نداده و حتی تحریم‌های سختی را ضد مردم سوریه اعمال کرده است، اتحادیه اروپا نیز آن را تکرار کرده است، منظورم قانون سزار است که در تاریخ 17 ژوئن اعمال شد، ولی ما عادت کرده‌ایم، ایران نیز عادت کرده است. ما ابراز آمادگی کردیم تا همکاری اقتصادی با ایران را عمیق‌تر کنیم. از طرف نمایندگی بازرگانی امروز به ما آماری را دادند که بر اساس آن طی پنج ماه سال جاری میلادی حجم صادرات روسیه به ایران در حدود 700 میلیون دلار بود که 30 درصد نسبت به سال گذشته در همین بازه زمانی بیشتر است. صادرات ایران به روسیه نیز 250 میلیون دلار شد.
یک سازوکاری است به‌نام «اینستکس» که اروپایی‌ها خیلی تبلیغ می‌کنند و ما هم اعلام آمادگی کردیم در اینستکس شرکت کنیم. چه با اینستکس چه خارج از اینستکس ما با جمهوری اسلامی راه‌حلی را برای ادامه همکاری پیدا می‌کنیم.
* آمریکا باید نیروهای خود را از افغانستان خارج کند
با نزدیک شدن به انتخابات در آمریکا باز یک سری بحث‌ها درباره روسیه مطرح می‌شود، اخیراً ما گزارشی را در رسانه‌های آمریکایی شاهد بودیم درباره اینکه روسیه به طالبان پول داده است تا به نیروهای آمریکایی حمله کنند، آیا چنین چیزی صحت دارد؟
ببینید من خودم در افغانستان کار کرده‌ام، چه در سفارت شوروی در کابل چه در کنسولگری روسیه در مزارشریف. در آن زمان یعنی در دهه 80 میلادی آمریکا به مجاهدین پول و سلاح از جمله موشک‌های استینگر می‌داد تا سربازان شوروی را بکشند. حالا آنها بر اساس اتهامات بی‌اساس متهم می‌کنند که ما به طالبان پول می‌دهیم، این خنده‌دار است. مارک اسپر وزیر دفاع آمریکا هم این گزارش‌ها را تأیید نکرده است. وقتی آمریکایی‌ها چه در داخل و چه در صحنه بین‌الملل با مشکلاتی مواجه می‌شوند همیشه به‌دنبال کشور ثالثی می‌گردند تا مسئولیت را به گردن آن بیندازند و البته دشمن شماره‌یک کی هست؟ روسیه. اما ما امیدوار هستیم که روند حل سیاسی مشکل افغانستان شکل بگیرد و امیدوار هستم که افغانستان به یک کشور بی‌طرف و آرام تبدیل شود و با تمام همسایگان خود روابط عالی داشته باشد، فقط آمریکا باید نیروهای خود را از افغانستان خارج کند.
در مورد انتخابات آمریکا خیلی از کشورها ملاحظاتی دارند، آیا به‌صورت خاص روسیه تمایلی به یکی از این نامزدها دارد که برنده شود و اینکه شانس پیروزی کدام نامزد را بیشتر می‌دانید؟
مقدم بر هر چیزی باید بگویم هر کسی پیروز و انتخاب شود بر اساس اراده مردم است. ما مداخله نکردیم، نمی‌کنیم و نخواهیم کرد. این آمریکا است که در امور داخلی کشورهای دیگر از جمله ایران و روسیه مداخله می‌کند. ما آمادگی داریم با هرکسی که پیروز می‌شود وارد مذاکره شویم و هیچ ترجیحی نداریم.
شما فکر می‌کنید اگر آقای بایدن انتخاب شود و یا ترامپ چه تأثیری بر حفظ برجام خواهد داشت؟
به هر کسی که در آنجا باشد خیلی خوشبین نیستیم.
* سیستم انتخاباتی آمریکا غیردموکراتیک است
آمریکا اخیراً درگیر اعتراضات مردمی شده که طولانی هم بوده است، شما این اعتراضات را چگونه می‌بینید و اینکه اگر چنین اتفاقاتی در کشورهای غیرغربی رخ می‌داد، واکنش آنها چگونه می‌بود؟
آمریکا همیشه خود را به‌عنوان قهرمان حقوق بشر معرفی می‌کند، این دورویی سنتی آمریکا است، به‌جای اینکه به کشورهای دیگر اعتراض کند بهتر است به آینه نگاه کند و بپرسد که؛ آیا آمریکا کشور دموکراتیکی است؟ سیستم انتخاباتی آمریکا غیردموکراتیک است، چرا که مردم نمی‌توانند مستقیم رئیس جمهور را انتخاب کنند. آنجا انتخابات دومرحله‌ای است، یعنی دموکراتیک نیست. دوم اینکه، شما درست اشاره کردید، از کشورهای دیگر انتقاد می‌کنند اما چشم خود را به‌روی آنچه در داخل کشور خودشان اتفاق می‌افتد، می‌بندند، لذا کاملاً مشخص است که این دورویی سنتی آمریکا است. ما در خصوص تحولات اخیر آمریکا تفسیری نمی‌کنیم، چون این امور داخلی آمریکا هست، ما مداخله نکردیم و نمی‌کنیم.
مدیرعامل منطقه آزاد چابهار اخیراً گفته است که روسیه به‌دنبال جایگزینی کانال سوئز در کریدور شمال به جنوب از طریق بندر چابهار است، شما از وجود این طرح اطلاعی دارید و جزئیاتی از آن می‌دانید؟
من خودم حدود هشت سال پیش به‌همراه سفرای خارجی مقیم تهران از چابهار بازدید کردم. این سفر با هماهنگی اداره کل تشریفات وزارت امور خارجه ایران صورت گرفت تا ما با امکانات چابهار آشنا شویم. ما می‌دانیم که در چابهار کشور هند فعال است. اگر آنها رسماً پیشنهاد دهند ما آن را بررسی می‌کنیم. ما در زمان حاضر، با وجود دشواری شرایط به‌واسطه شیوع کرونا، بیشتر راجع به شاهراه شمال به جنوب صحبت می‌کنیم و علاقمند هستیم این شاهراه بالاخره فعالتر شود، چه راه‌آهن از طریق جمهوری آذربایجان، و داغستان روسیه و چه از طریق امکاناتی که با هم در دریای خزر داریم، ولی آنچه شما فرمودید خیلی جالب است.
آخرین وضعیت این کریدور شمال به جنوب در زمان حاضر چگونه است؟
ببینید ما پیشنهاد دادیم که معاون وزیر راه و ترابری روسیه یک ویدیوکنفرانس با همتای ایرانی خود داشته باشد و امیدوارم به‌زودی برگزار شود. اما آنچه به راه‌آهن مربوط می‌شود آن‌طور که ما اطلاع داریم، راه‌آهن قزوین و رشت اتمام شده است و الآن احداث راه‌آهن رشت ــ آستارا در دستور کار قرار دارد، این دیگر پروژه داخلی شما است.
* روسیه با ایران در یک سنگر است
یک سؤال در خصوص روابط دوجانبه بین ایران و چین بپرسم؛ البته شما هم احتمالاً اخیراً شاهد بودید که در رسانه‌ها درباره سند همکاری چین و ایران زیاد گمانه‌زنی شد، سؤالی که پیش می‌آید این است که؛ روابط روسیه و ایران چه افقی دارد و به چه‌سمتی حرکت می‌کند؟
ببینید امکانات چین با امکانات روسیه کمی فرق می‌کند. این سند 25ساله فقط مربوط به چین و ایران می‌شود و هیچ کشور ثالث نمی‌تواند از آن استفاده کند یا مداخله کند. ما خیلی خوشحال می‌شویم که دو کشور دوست به توافقی برسند که هم برای مردم ایران و هم برای مردم دوست چین مفید باشد. اما در رابطه با روسیه، ما الآن تلاش می‌کنیم جلسه نوبتی کمیسیون مشترک را برگزار کنیم، در همین راستا اخیراً آقای تیکانف معاون وزیر نیرو با کاظم جلالی سفیر ایران در مسکو دیدار کردند و به توافق رسیدند تا جلسه نوبتی کمیسیون مشترک در روسیه برگزار شود تا بتوانیم به‌صورت مفصل درباره اجرای پروژه‌های دوجانبه صحبت کنیم، چنان‌که مشکل بانکی همچنان وجود دارد هر دو کشور تحت تحریم قرار دارند اما باید یک راه‌حلی را پیدا کنیم برای برطرف کردن مشکلات مصنوعی که از طرف کشور ثالث ایجاد شده‌اند، ما بالاخره با شما در یک سنگر هستیم.
* اروپا به‌جای تحریم و فشار شرایط بازگشت مردم سوریه را فراهم کند
نشست آستانه بین روسیه، ایران و ترکیه درباره سوریه به‌صورت ویدیوکنفرانس برگزار شد، سؤال این است که؛ در زمان حاضر وضعیت سوریه چگونه است و چقدر در این نشست پیشرفت حاصل شد؟
این نشست خیلی مهم بود، چون به‌مدت طولانی طرفین ملاقات نکرده بودند و تماسی نداشتند. قرار بود نشست در 5 مارس برگزار شود، ایران هم برای میزبانی اعلام آمادگی کرده است. ان‌شاءالله وقتی وضعیت در خصوص کرونا در سه کشور عادی شود به‌ویژه در ایران، چرا که قرار است میزبان نشست باشد، شرایط برای دیدار رؤسای جمهور سه کشور مهیا شود. نشست مجازی مهم است اما نمی‌تواند جایگزین نشست حضوری شود و اینکه در حاشیه این نشست حتماً و همیشه مذاکرات دوجانبه برگزار می‌شود که شاید اهمیت آن کمتر نباشد. درباره وضعیت سوریه باید گفت از لحاظ نظامی تقریباً وضعیت آرام است و ما هم با ترک‌ها به توافق مهمی رسیدیم پس از درگیری‌هایی که در ماه مارس در ادلب رخ داد. ما امیدواریم اگر وضعیت اجازه دهد در ماه اوت در ژنو جلسه قانون اساسی هم برگزار شود، این نوع همکاری سه‌جانبه خیلی سازنده است، اما متأسفانه وضع اقتصادی در سوریه خیلی بد است و موجب نگرانی ما و شما هم هست. یک بار دیگر تکرار می‌کنم آنها به‌جای اینکه به مشکلات مردم سوریه کمک کنند به‌عکس بر مشکلات داخلی سوریه اضافه می‌کنند. حتی ما به همتایان اروپایی خود می‌گوییم "اگر شما می‌خواهید مهاجرین به سوریه بازگردند کمک کنید تا شرایط بازگشت آنها را ایجاد کنید. آیا شما علاقمند به بازگشت مهاجرین به خانه خود هستید یا نیستید؟"، این یک سؤال خیلی منطقی است که باید به آن جواب مشخص دهند، اگر آنها صادقانه علاقه‌مند هستند باید به‌جای تحریم و فشار، شرایط را برای تمام مردم سوریه ایجاد کنند، مردمی که در مناطق تحت کنترل دولت یا خارج از کنترل دولت زندگی می‌کنند؛ فرقی نمی‌کند.
در پایان اگر نکته‌ای دارید بفرمایید.
بلی، نکته‌ای درباره همکاری‌مان در بُعد فرهنگی دارم، سالیان سال است که مرکز فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مسکو فعال است که کار مهم و مؤثری را آنجا انجام می‌دهد. در آنجا زبان فارسی تدریس می‌شود، خیلی خوشحال هستیم و از آن حمایت می‌کنیم اما ما هم انتظار داریم بر اساس اصل متقابل چنین امکانی را داشته باشیم. ما چندین بار درخواست دادیم که ما این حق را داشته باشیم که مرکز فرهنگی روسیه در اینجا افتتاح شود و ما منتظر جواب طرف ایرانی به درخواست خود هستیم، هم کتبی ارائه کرده‌ایم و هم چند پیشنهاد داده‌ایم. امیدواریم که طرف ایرانی هرچه سریعتر به ما پاسخ دهد، خیلی خوشحال می‌شویم.
مصاحبه‌کننده: عباس اصلانی
انتهای پیام/+