کاراکترهای ایرانی را اسیر کرده‌اند، اما بن‌تن و فروزن رایگان است/ کاهش عرضه لوازم‌التحریر به یک‌سوم
مدیرعامل مجمع نوشت‌افزار ایرانی اسلامی از برگزاری جلسه با نمایندگان مجلس به منظور بهبود وضعیت تولید نوشت‌افزار در کشور خبر داد. یقینی می‌گوید میزان عرضه محصولات نوشت‌افزار در مقایسه با سال گذشته یک‌سوم کاهش یافته است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نوشت‌افزار ایرانی اسلامی جزو معدود کارهای فرهنگی کشور در سال‌های اخیر بود که با نیازسنجی درست و عرضه محصولات متناسب با علاقه مخاطب توانست در این مدت مخاطبان خود را پیدا کرده و در سبد فرهنگی خانواده‌ها جای خود را باز کند. این مجموعه اگرچه ماهیت اقتصادی دارد، اما به منظور عرضه محصولات با کاراکترها و نمادهای ایرانی اسلامی به کودکان و برای پر کردن خلأهای فرهنگی در این زمینه شکل گرفت. در ابتدا کار خود را با یکی دو برند آغاز کرد اما الآن 100 تولیدکننده در سراسر کشور به فعالیت در این حوزه مشغول‌اند.
سال‌ها بود که بازار محصولات مرتبط با کودکان و نوجوانان در ایران در قبضه طرح‌های غربی بود. حالا نیز اگرچه سهم این کاراکترها انکارناشدنی است، اما تلاش‌های صورت گرفته توانست فرهنگ استفاده از محصولات لوازم‌التحریر بومی در کشور را میان خانواده‌ها جا بیندازد. حالا دیگر تولیدکنندگان و فعالان این حوزه از تجربه تلخ «دارا و سارا» عبور کرده و حرفی برای گفتن در بازار نوشت‌افزار دارند.
با وجود این، امسال به نظر می‌رسد سال سختی برای تولیدکنندگان این اقلام باشد. کرونا که تمام کسب و کارها در جهان را تحت تأثیر خود قرار داده، حالا چرخ تولید نوشت‌افزار ایرانی اسلامی را نیز تا حدودی خاموش کرده است. فعالان این بازار که سال‌های گذشته در این ایام به تولید و عرضه مشغول بودند و به اصطلاح گل کارشان بود، امسال با چشم تردید به آینده می‌نگرند و به اصطلاح دست به عصاتر از قبل حرکت می‌کنند.
خبرگزاری تسنیم با توجه به مشکلات پیش آمده با محمد یقینی، مدیرعامل مجمع نوشت‌افزار ایرانی اسلامی به گفت‌وگو پرداخت. یقینی معتقد است مشکلات پیش آمده برای تولیدکنندگان بیش از آنکه مربوط به تهیه مواد اولیه و نوسانات نرخ ارز باشد، به مشخص نبودن وضعیت بازگشایی مدارس در سال جدید تحصیلی اختصاص دارد. او همچنین در بخش دیگری از صحبت‌هایش از کاهش یک سومی میزان عرضه محصولات نوشت‌افزار در ماه‌های اخیر خبر داد و گفت: به منظور تأمین اقلام مورد نیاز، نمایشگاه نوشت‌افزار امسال به صورت مجازی برگزار خواهد شد.
مدیرعامل مجمع نوشت‌افزار همچنین از برنامه‌ریزی برای دیدار با نمایندگان مجلس خبر داد و گفت که در این جلسه، در سه محور تولید، تأمین زیرساخت‌های توسعه کار و همچنین محتوای محصولات صحبت خواهد شد. مشروح گفت‌وگوی تسنیم با او را می‌توانید در ادمه بخوانید:
*تسنیم: آقای یقینی چرخه تولید در ماه‌های اخیر به دلایل مختلف از جمله شیوع بیماری کرونا و نوسانات ارز، با مشکلات متعددی مواجه شده است. وضعیت در بخش تولید نوشت‌افزار ایرانی اسلامی به چه صورت است؟
تولیدکننده نوشت‌افزار ایرانی اسلامی در این روزها بیش از هر چیز از وضعیت نامعلوم شروع مدارس ضربه می‌خورد. بازار لوازم التحریر وابسته به شروع مدرسه است. هر سال براساس شروع مدرسه می‌گفتند، خب بچه ما امسال میرود مدرسه من باید تا آخر شهریور این لوازم را تهیه کنم، اما امسال روند و برنامه‌ریزی به این صورت نیست. یکبار می‌گویند مدارس از پانزدهم شهریور ماه برگزار می‌شود، بعد که کمی شرایط شیوع کرونا جدی‌تر می‌شود، این گفته‌ها تغییر می‌کند. درباره اینکه مدارس به صورت حضوری یا به صورت مجازی برگزار شود هم تشکیک هست و وضعیت مشخص نیست. در نهایت رفتار مصرف‌کننده در این شرایط نامعلوم می‌شود؛ این در حالی است که بازار نوشت‌افزار براساس رفتار مصرف‌کننده شکل می‌گیرد؛ خصوصاً در تابستان که گُل کار تولید نوشت‌افزار است.
اگر شروع مدرسه به هم بخورد، نظم بازار و تولید هم به هم خواهد خورد. تولیدکننده نوشت‌افزار معمولاً در این ایام چندین‌برابر تولید می‌کرد، اما وقتی این ابهامات وجود دارد، تولیدکننده هم دست از کار می‌کشد. نمی‌داند جنس تولید کند یا نه؟ اجناس را انبار کند یا خیر؟ این نوع ابهامات خطراتی در پی دارد؛ نخست آنکه کسب و کارهای زیادی آسیب می‌بینند و حتی تعطیل می‌شوند. طبق آمار عرضه آثار، چه در بخش تولید داخلی و چه در بخش واردات، نسبت به سال قبل به یک‌سوم کاهش یافته است. خیلی از واحدها یا تعطیل شدند یا نیروهای خود را تعدیل کردند.
*تسنیم: تولیدکنندگان مجمع نوشت‌افزار ایرانی اسلامی تا چه اندازه متضرر شده‌اند و چقدر تعدیل نیرو داشتند؟
معمولاً تولیدکنندگان مجمع تلاش دارند تا در طول سال فعال باشند؛ به همین دلیل سعی شده است تا نیروهای ثابت خود را حتی الامکان حفظ کنند. در سال‌های قبل با افزایش حجم تولید در فصل تابستان، تعدادی نیروهای فصلی در حدود 200 تا 500 نفر به جمع تولیدکنندگان اضافه می‌شدند، اما امسال به خاطر کاهش تولید و منتظر بودن تولیدکنندگان برای مشخص شدن شرایط، این تعداد دیگر به جمع تولیدکنندگان اضافه نشده‌اند.
امکان تعدیل نیرو در واحدهای تولیدی در شش ماه دوم سال
درباره تعدیل نمی‌توان آمار دقیقی داد. واحدهای تولیدی تاکنون تعدیلی نداشتند، اما افزایش نیرویی هم نداشتند. البته این را هم باید در نظر داشته باشیم که عدم تعدیل در واحدهای تولیدی نوشت‌افزار ایرانی اسلامی موقتی است، یعنی این واحدها نیروهای خود را آماده نگاه داشته‌اند تا اگر بازار تکانی خورد و تغییری کرد، واحدهای تولیدی برای تهیه نیروی انسانی خود دچار مشکل نباشند. اما اگر روند بازار به همین منوالی که توصیف شد، پیش رود و تقاضایی نباشد مطمئناً در ماه‌های آبان و آذر سال جاری، خیلی از مجموعه‌هایی که در این چند ماه با هر مشکلی ادامه دادند، دیگر رمق ادامه کار را نخواهند داشت و حتی مجبورند که نیروهای ثابت خود را تعدیل کنند.
*تسنیم: یکی از محورهای اصلی مجلس جدید، کار در بخش اقتصادی و ورود به مسائل این حوزه است. قرار نیست به منظور رفع مشکلات تولیدکنندگان نوشت‌افزار ایرانی اسلامی گفت‌وگویی با نمایندگان داشته باشید؟
مجلس جدید تازه وارد کار شده است، طبیعتاً انتظار نداریم که در این مدت کوتاه با ما جلسه‌ای بگذارند. اما هماهنگی‌هایی صورت گرفته است تا در این روزها جلساتی با آنها داشته باشیم. در روزهای اول معمولاً در بحث‌های سیاست‌های کلی وارد می‌شوند و بعد وارد جزئیات خواهند شد.
جشنواره نوشت‌افزار را امسال به صورت مجازی برگزار خواهد شد. این نمایشگاه به صورت سراسری از طریق فروشگاه‌های اینترنتی و محلی برگزار می‌شود. به صورت نمایشگاه فیزیکی که در سال‌های قبل بود، امسال به این صورت برگزار خواهد شد.
این جشنواره از 18 مرداد افتتاح خواهد شد تا 31 شهریور ادامه خواهد داشت. چون به صورت غیر حضوری است، زمان برگزاری نمایشگاه را نیز افزایش دادیم.
*تسنیم: برگزاری نمایشگاه مجازی تا چه اندازه می‌تواند میزان ضرری که تولیدکنندگان در ماه‌های اخیر داشته‌اند، جبران خواهد کرد؟
نمایشگاه حضوری برای تولیدکنندگان بیشتر از آنکه بُعد اقتصادی داشته باشد، کار رسانه‌ای و ذائقه‌سازی است. اگر نمایشگاه مجازی به خوبی برگزار شود، می‌تواند در هر دو بخش اقتصادی و فرهنگی تأثیرگذار باشد. کار تولیدکننده این نیست که داخل نمایشگاه غرفه‌ای بزند و محصولات خود را بفروشد، کار تولیدکننده این است که کالای خود را به صورت انبوه تولید کند و آن را به کانال توزیع برساند.
رضایت 80 درصدی از نوشت‌افزار ایرانی اسلامی
در جشنواره امسال سعی کردیم که فروشگاه‌های محلی و اینترنتی را که به سیستم توزیع اصولی در کشور نزدیک‌ترند، درگیر کنیم. تقریباً عموم بازاریان این تصور را داشتند که نوشت‌افزار ایرانی ممکن است فروش نداشته باشد و اگر کاراکتر غربی را تهیه کنیم، حتماً خریدار دارد، به همین دلیل برخی معتقد بودند که نباید روی کالای ایرانی تمرکز و ریسک کرد. این تصور در دو سه سال گذشته به همت تمام تولیدکنندگان نوشت‌افزار ایرانی اسلامی تغییر کرد. به نظر می‌رسد می‌توان با برگزاری جشنواره به صورت محلی و مجازی یک آشتی عملیاتی بین فروشگا‌های محلی و بازاریان با تولیدات و محصولات ایرانی ایجاد کرد.
توزیع این کالاها در فروشگاه‌های محلی سبب می‌شود تا به این دست از چرخه توزیع هم ثابت شود که نوشت‌افزار ایرانی مشتری دارد. 80 درصد رضایتی که در آمار می‌گویند آمار غلطی نیست و این سیستم بازار تغییر خواهد کرد و دیگر خرید این اقلام ضد ارزش نیست. در جشنواره تلویزیونی بنا داریم اعلام کنیم که علاقه‌مندان کالای نوشت‌افزار ایرانی اسلامی را در فروشگاه‌هایی که پوستر ایران‌نوشت دارند، تهیه کنند.
*تسنیم: در دیدار با نمایندگان چه مسائلی را مطرح خواهید کرد؟
دو موضوع را سعی داریم که مطرح کنیم. نخست بحث سرمایه‌گذاری در بخش تولید مواد اولیه یا تولید محصولاتی که مشابه آن در ایران انجام نشده است. تا دو سه سال پیش میزان نوشت‌افزار ایرانی به خارجی در بازار لوازم‌التحریر، 20 به 80 بود؛ یعنی تنها 20 درصد اقلام به تولیدات داخلی اختصاص داشت. میزان نوشت‌افزار ایرانی در بازار طی یک سال گذشته به 40 درصد افزایش یافته است؛ اما چرا این میزان بیشتر نمی‌شود؟ چون برخی از اقلام نوشت‌افزار مشابه ایرانی ندارد. مثل اتود ایرانی، لاک غلط‌گیر، قیچی فلزی، پانچ و ... که مشابه آن را پیش از این نداشتیم.
یکی از معضلات در بخش مواد اولیه تأمین کاغذ است. ما متأسفانه در کشور زمینه تولید کاغذ تحریر نداریم؛ سه کارخانه در کشور داریم که هر سه کاغذ کرافت یا صنعتی تولید می‌کنند؛ در حالی که نیاز مصرف‌کننده عمدتاً کاغذ تحریر است و آمار میزان استفاده در ایران بالاست، اما این حجم از نیاز را معمولاً واردات پاسخ می‌دهد. راه افتادن خط تولید داخلی نیازمند سرمایه‌گذاری است تا حداقل مواد خام کاغذ به کشور وارد و در داخل فرآوری شود تا دیگر کاغذ را به صورت کامل از کشور وارد نکنیم.
ساماندهی محتوا وجود ندارد
بخش دیگر مباحث به بُعد فرهنگی نوشت‌افزار اختصاص دارد. نوشت‌افزار ذاتاً یک محصول فرهنگی است و پیوست فرهنگی در آن جدی است. مجمع نوشت‌افزار ایرانی اسلامی برخلاف دیگر انجمن‌های صنفی که بر بُعد اقتصادی کار تمرکز دارند، بر کار فرهنگی در این زمینه تأکید دارد. مجمع رسالت خود را این می‌داند که جدای از فعالیت و رونق تولید داخل، کار فرهنگی را نیز در زمره مسئولیت‌های خود بداند. ما در بخش فرهنگی نوشت‌افزار با دو چالش مواجه هستیم؛ نخست آنکه ساماندهی در بخش محتوای کالاها وجود ندارد. متأسفانه نه وزارت ارشاد که متولی این امر است، بر این موضوع نظارت جدی دارد و نه نهادهای قانونگذار و نظارتی مانند مجلس وارد این حوزه شده‌اند؛ در حالی که ما در این زمینه مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی را داریم که باید در بخش محتوا نظارت جدی انجام شود.
ساز و کار نظارتی و مجوزی برای بخش محتوای نوشت‌افزار نداریم. اگر کسی بخواهد نوشت‌افزار تولید کند، در بخش محتوا با هیچ مانعی مواجه نیست. حتی نشان استانداردی هم در این رابطه وجود ندارد. مجمع دارد به طرح یک استاندارد فرهنگی فکر می‌کند و سعی دارد تا با مذاکره با نهادهای مختلف به این طرح رسمیت ببخشد. این نشان در بسیاری از محصولات فرهنگی می‌تواند مشترک باشد؛ از پوشاک گرفته تا اسباب‌بازی و ... .
موضوع دیگر مشکل کاراکتر و محتوا است. نوشت‌افزار در زنجیره محتوا آخرین حلقه است. ابتدا محتوا تولید می‌شود، به مخاطب عرضه می‌شود، در ذهن مخاطب شخصیت پیدا می‌کند و در ادامه، محصولات فرهنگی از این شخصیت استفاده کرده و با بازارسازی فرهنگی، کالاهای مورد نیاز را تولید می‌کنند. محصولات فروزن، بن تن و ... در پروسه بازارسازی فرهنگی به مخاطب و مصرف‌کننده کودک و نوجوان عرضه شده است. استفاده از این شخصیت‌ها کاملاً رایگان و بدون پرداخت حق کپی رایت است. اما در مقابل، ما برای استفاده از محتوای ایرانی به منظور تولید کالا با مشکلات متعددی مواجه هستیم. مجمع ایران‌نوشت به عنوان یک مجمع مردمی، وظیفه‌اش این نیست که در بخش تولید کاراکتر و انیمیشن و بازی فعالیت کند.
صدا و سیما کاراکترهای ایرانی را اسیر کرده است
متأسفانه کاراکترهایی که در صدا و سیما متولد می‌شوند و در بین مخاطب جای خود را پیدا می‌کنند، توسط صدا و سیما اسیر شده‌اند و تولیدکننده اجازه استفاده از این کاراکترها را ندارد. اگر تولیدکننده‌ای بخواهد از این شخصیت‌ها استفاده کند، ارقام عجیب و غریبی جلوی او می‌گذارند و می‌گویند با پرداخت این ارقام اجازه استفاده از کاراکترها را دارید. جایی مانند صدا و سیما نباید وارد فضای اقتصادی این محصولات شود و به نظرم باید اجازه دهد که راه کار کردن بر روی این شخصیت‌ها باز باشد. از سوی دیگر، ما در زمینه تولید محصول هم در صدا و سیما دچار مشکل هستیم. تا وقتی کاراکترهای معروفی مانند فروزن، بن‌تن و باب‌اسفنجی رایگان در اختیار تولیدکننده‌ها هست، چرا تولیدکننده باید برود با پرداخت مبلغی از کاراکترهای داخلی استفاده کند؟ در این چرخه محتوای ایرانی نابود می‌شود. دست ما تولیدکننده داخلی خالی است و باید برویم با طرح‌های غربی که حاضر و آماده در دست تولیدکنندگان است، رقابت کنیم.
این سه موضوع، مشکلات جدی تولیدکنندگان نوشت‌افزار ایرانی اسلامی است که قرار است در جلسه‌ای با نمایندگان مجلس مطرح شود. به نظرم مجلس در بخش قانون‌گذاری می‌تواند کمک شایانی به تولیدکنندگان این حوزه کند.
*تسنیم: اشاره کردید که میزان تولید و بازار نوشت‌افزار مرتبط با بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها است. در چنین شرایطی که وضعیت نامشخص است، آیا خرید نهادهای دولتی و دستگاه‌های مختلف از این نوع محصولات می‌تواند راهگشا باشد؟ آیا در سال‌های اخیر حمایت‌هایی از این شکل از واحدهای تولیدی انجام شده است؟ به هر حال میزان استفاده نوشت‌افزار از خودکار گرفته تا سررسید و ... در مراکز و نهادها هم میزان کمی نیست.
ما همیشه این مسائل را مطرح کرده‌ایم. در شهریور سال 97 وقتی به دیدار مقام معظم رهبری رفتیم، همه این مسائل را خدمت ایشان مطرح کردیم. چند روز بعد از این دیدار، ایشان در جلسه دیدار هیئت دولت از نوشت‌افزار ایرانی اسلامی یاد کردند و فرمودند که به این‌ها کمک کنید. بعد از آن ما به همه ارگان‌های دولتی مرتبط در جهت حمایت نه خرید- که جزئی‌ترین مسئله است- نامه‌نگاری کردیم. اتفاقات خوبی رقم خورد اما نه از طرف نهادهای دولتی. از وزارت صمت و ارشاد و نهادهای دیگر که می‌توانستند یاری کنند، اقدام خاصی ندیدیم. این مسئله حتی در رسانه‌های دولتی هم دیده می‌شود که همراهی چندانی نکردند.
البته برخی از نهادهای دولتی استفاده از محصولات ایرانی مانند خودکار را انجام داده‌اند، اما هنوز فرهنگ استفاده از این محصولات کامل جا نیفتاده است.
*تسنیم: با توجه به نوسانات نرخ ارز، محصولات امسال با افزایش قیمت مواجه خواهد بود؟
بله ما با افزایش قیمت در بخشی از محصولات به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه مواجه هستیم. اما در بخش محصولات کاغذی این مسئله برعکس است. پارسال ما با بحران و مشکل کاغذ مواجه بودیم، کاغذ نوشت‌افزار از دایره ارز خارج شد و قیمت کاغذ اصلاً با قیمت دلار در سال گذشته همخوانی نداشت. کاغذ تحریر از بندی 300 هزار تومان در فروردین 98، به بندی 520 هزار تومان در مردادماه که اوج تولید نوشت‌افزار است، رسید. اما الآن با دلار 22 هزار تومانی، کاغذ به بندی 400 هزار تومان رسیده است.
قیمت دفتر را تنها کاغذ تعیین نمی‌کند، اما به دلیل کاهش قیمت کاغذ قیمت دفتر مشق هم کاهش یافته است. محصولات نوشت‌افزار به نسبت افزایش قیمت دلار، هنوز آنطور که باید و شاید افزایش پیدا نکرده است؛ چون تولیدی صورت نگرفته و قیمت‌ها به روزرسانی نشده است. اگر بازار راه بیفتد، قطعاً با افزایش قیمت مواجه خواهیم بود؛ چون تولیدکننده باید محصولات مورد نیاز خود را به قیمت روز خریداری و تأمین کند.
انتهای پیام/