حاشیه فرهنگ|پلتفورم مجازی نمایشگاه کتاب؛ واقعیتی غیر‌قابل انکار
سیستم سنتی نشر در ایران و وضعیت مکانیکال آن که مبتنی بر درک و رویت نسخه‌های کاغذی و بازاریابی پس از تولید برای آن است در بیش از یکصد سال اخیر سازوکار نشر ایران را شکل داده است.
خبرگزاری تسنیم- حمید روشن‌ضمیر
کمتر از یک هفته از اعلام خبر برگزار نشدن نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از سوی معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گذرد. نکته‌ای که در این خبر و به دنبال آن اظهارنظر برخی از مدیران عالی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دیده شد، تلاش برای برگزاری بخشی از این رویداد در قالب فضای مجازی بوده است. این کلیدواژه یعنی نمایشگاه مجازی کتاب اما در ماه‌های اخیر در میان اهالی نشر عبارتی بسیار ناچسب جلوه کرده و درباره آن مقاومت شده است. اما به راستی چرا؟
سیستم سنتی نشر در ایران و وضعیت مکانیکال آن که مبتنی بر درک و رویت نسخه‌های کاغذی و بازاریابی پس از تولید برای آن است در بیش از یکصد سال اخیر سازوکار نشر ایران را شکل داده است. حتی موفق‌ترین پلتفورم‌های فروش کتاب در ایران هم از سیستم بازاریابی انبار وسیع استفاده می‌کنند که شامل تهیه کتاب از پخشی‌ها و بازاریابی آن در فضای مجازی است.
این سیستم سنتی و البته محکم و ریشه‌دار در مواجهه با موقعیتی مانند نمایشگاه مجازی که کلیت او را نفی می‌کند در ماه‌های اخیر مواجهه و ایستادگی ویژه‌ای داشته است و البته در طرف مقابل هم ماهیت نمایشگاه مجازی حتی برای اعضای شورای سیاستگذاری نمایشگاه نیز به طور مشخص روشن و قابل لمس نیست.
نکته در اینجاست که با تغییر سریع روندهای حاکم بر نشر جهان و نیز ارتباطات ناگزیر ناشران ایرانی با همتایان خارجی‌شان، توسعه و تغییر نگاه به ارتباطات دیجیتالی در برگزاری رویدادی مانند نمایشگاه کتاب ضروری است. فی‌المثل نمایش آثار منتشر شده با کپی‌رایت در طول یک‌سال در ایران در قالب فضای مجازی نمایه‌ای خوب از فعالیت نشر ایران را در اختیار فعالان این موضوع در جهان نشر می‌دهد.
اما بخش عمده این رویداد که در قالب فروش تعریف می‌شود، کماکان محل بحث است. به اعتقاد نگارنده این رویداد مهمترین پالایشگاهی است که رویداد نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران طی سال‌های اخیر در انتظار فرصتی برای بهره‌برداری از آن بوده است.
حضور ناشرانی که کتابهایی غیر از آثار خود را عرضه می‌کنند و یا ایجاد غرفه‌های که در آن در لوای یک موسسه نشر، کار پخش کتاب انجام می‌شود، رواج پدیده استفاده غیر از یارانه‌های نمایشگاهی، عرضه کتابهایی خارج از موعد تاریخ انتشار برای حضور در نمایشگاه کتاب، نبودن مکان فیزیکی کافی برای عرضه کتاب، مشکلات مخابراتی برای اجرای تراکنش‌های مالی، مشکل حمل و نقل و ترافیک و عرضه کتاب و بسیاری از مسائل دیگر در این پالایشگاه مجازی رفع و رجوع و اصلاح می‌شود.
این نمایشگاه مجازی در واقع مهمترین سنگ محک برای حضور و فعالیت ناشران فعال و حقیقی و نه ناشر نما در بدنه نشر کشور است. در این رویداد هر ناشری بسته به خلاقیت خود برای عرضه محصول و نیز کیفیت آن و امکان گسترده معرفی محصول خود و نه تنها با تکیه بر برندش و موفقیت‌های پیشین آن می‌تواند سهمی از بازار برای خود دست و پا کند. در واقع در این سیستم قضاوت به صورت کامل و بر مبنای محصول و نه بر مبنای صرف برند انجام می‌پذیرد.
نگاهی به تحولات و رویدادهای جاری نشر جهان از جمله نمایشگاه کتاب فرانکفورت در سال جاری و تدارکی که برای حضور و اجرای مجازی این رویداد کشیده شده است که حتی شامل حضور مجازی میهمان ویژه آن نیز می‌شود نشان می‌دهد که دیر پیوستن و نیز محافظه‌کارانه پیوستن به این اتفاق مهم چیزی جز خسران و تکرار تجربه‌های ناکام مانده و فرصت‌های سوخته برای نشر ایران را به همراه ندارد.
در پایان باید گفت ایجاد پلتفورم جایگزین برای فروش کتاب در نمایشگاه کتاب تهران که جایگزین بخشی از نمایشگاه کتاب خواهد بود، بدن شک اتفاقی بدن غلط و بدون در نظر گرفتن برخی پیش‌بینی‌ها نخواهد بود. اما احساس نیاز، عزم و همدلی برای استفاده از توان نیروهای متخصص داخلی می‌تواند آن را محقق و در خدمت صنف نشر دربیاورد.
انتهای پیام/
