دلایل رانش زمین در «منصورآباد»|وجود گسل در شمال شیراز / فعالیت‌های عمرانی رانش را تشدید کرد
گروه استانها ـ رئیس مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور به تشریح عوامل رانش زمین در منطقه منصورآباد شیراز پرداخت و گفت: زمین این منطقه مستعد رانش بوده اما فعالیت‌های عمرانی آن را تشدید کرده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، اواخر هفته گذشته بود که خبری درباره رانش زمین در منطقه منصورآباد شیراز در رسانه‌ها منتشر شد، این امر سبب شد که 40 واحد مسکونی تخلیه و ساکنان در یکی از هتل‌های شیراز اسکان داده شوند. مسئولان امر بررسی علت این حادثه را منوط به تحقیقات بیشتر و نظر متخصصان اعلام کردند.
یک کمیته برای بررسی موضوع تشکیل شده که مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور یکی از اعضای این کمیته است. از همین رو با طهمورث یوسفی رئیس این مرکز درباره علت حادثه رانش زمین در منصورآباد به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
وی در گفت‌وگو با تسنیم با بیان اینکه برای بررسی علت حادثه نیاز به مطالعات دقیق زمین‌شناسی است، اظهار داشت: مطالعات و نقشه‌های زمین‌شناسی، هندسه زمین را مشخص می‌کند و نقاط ضعف و گسل را به تصویر می‌کشد همچنین براساس این مطالعات و نقشه‌ها می‌توان جنس لایه‌ها را مشخص کنیم.
رئیس مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور با اشاره به رانش زمین در منطقه منصورآباد و چندی قبل در بولوار جمهوری شهر شیراز گفت: شباهت زمین‌شناسی در منطقه شمال شیراز یک ضعف را نشان می‌دهد که سبب رانش در این دو منطقه و برخی از رانش جزئی شده است.
وجود گسل در منطقه شمال شیراز
یوسفی با بیان اینکه شرایط زمین به گونه‌ای است که دچار گسل، خوردشدگی و لایه‌های آهکی است، افزود: زمین در منطقه شمال شیراز دارای درز و شکاف‌های زیادی است که علتش هم وجود گسلی است که از دامنه کوهی که به « پشت مله» معروف است، عبور می‌کند این گسل باعث می‌شود درز و شکاف‌ها زیاد شود.
وی با بیان اینکه اگر در یک نقطه از زمین درز و شکاف زیاد ایجاد شود، زمانی که بخواهیم بارگذاری برای پروژه عمرانی و ساخت و ساز انجام دهیم باید تمهیدات ویژه مهندسی را لحاظ کنیم، عنوان کرد: این نقاط دارای یک ضعف هستند، باید قبل از انجام هر نوع عملیاتی پایدارسازی در آن صورت بگیرد.
رئیس مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور تصریح کرد: در زمینی با چنین ویژگی‌هایی باید از قبل برای رفع این ضعف برنامه‌ریزی انجام شود، در منطقه منصوآباد به لحاظ ریخت‌شناسی شیب لایه به سمت دشت شیراز است که خود یک ضعف است.
فعالیت انسان زخم زمین را بیشتر کرده است
یوسفی با اشاره به وجود گسل و شیب زمین به سمت دشت شیراز گفت: حال با این دلایل اگر دامنه را زخمی کنیم مثل این است که یک عدم تعادل در آنها ایجاد و به ضعف زمین اضافه کردیم؛ برای ساخت و ساز یا احداث جاده یک ترانشه در زمین می‌زنند این ترانشه‌ها به نقطه ضعف طبیعی زمین اضافه می‌شود به عبارتی ضعف زمین را تشدید می‌کند.
وی با بیان اینکه همه این موارد باید قبل از ساخت و ساز رعایت می‌شده افزود: این اتفاقات هر چند سال یک بار رخ می‌دهد و از آنجا که شهر طرح جامع دارد این موارد مدنظر و مطرح شده اما با این حال به دلیل عدم رعایت برخی موارد این اتفاق رخ داده است.
رئیس مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور تصریح کرد: در منطقه منصور آباد خوردشدگی لایه‌ها زیاد بوده و لایه‌های آهکی به وسیله درز و شکاف به قطعات و بلوک‌های کوچکتر تبدیل شدند و در این درز و شکاف‌های عمیق به مروز زمان آب نفوذ کرده که یا حاصل از باران بوده یا آبیاری فضای سبز علاوه بر آن در 5-6 سال گذشته در یک منطقه چندتا جاده عریض رد شده است.
یوسفی با بیان اینکه برای جاده مجبور به انفجار آرام هم هستند که مسیر را هموار کنند، گفت: لایه‌های عمیق زمین‌شناسی با ترکیبات مارلی درحدی نبودند که زمین را حرکت دهند اما کار عمرانی در کنار آبگرفتگی این منطقه را مستعد ایجاد سطح گسیختگی کرده است.
وی با تاکید بر اینکه این منطقه به لحاظ زمین‌شناسی پتانسیل لغزش داشته است، افزود: انسان هم با فعالیت‌های گوناگون این زمین مستعد و زخمی را زخمی‌تر کرده و درزها و شکاف‌ها باز و زمین دچار رانش شده است.
رئیس مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور تصریح کرد: اگر بخواهیم خلاصه بگوییم هم شرایط زمین‌شناسی و هم عوامل بیرونی سبب رانش زمین در منطقه منصورآباد شده است.
جاده‌سازی تکیه‌گاه زمین را از بین برده است
یوسفی خاطرنشان کرد: اگر کار عمرانی تا 50 سال دیگر اینجا انجام نمی‌شد، زمین دچار رانش نمی‌شد چراکه فرسایش و ضعف‌های زمین‌شناسی بسیار کند انجام می‌شود که با سن ما انسان‌ها قابل قیاس نیست و می‌تواند در طول 100 تا 200 سال تعادل خودش را حفظ کند.
وی اظهار داشت: مجموع همه عوامل سبب شده اتفاقی که ممکن بود 100 سال دیگر رخ دهد؛ پدیده رانش را تسریع کرده چراکه زمین پتانسیل رانش را داشته اما تعادل نسبی هم داشته ولی تکیه گاه زمین با عوامل بیرونی سریع‌تر از بین رفته است.
رئیس مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور گفت: البته این موضوع به معنای تعطیل کردن کارهای عمرانی نیست، ساخت‌وساز حتی جاده‌سازی می‌تواند انجام شود اما باید براساس علم زمین‌شناسی باشد باید قبل از انجام هر کار عمرانی نقاط ناپایدار و دارای لغزش مدنظر قرار بگیرد قبل از اینکه رخدادی ایجاد شود که انسان ناتوان از جبران باشد.
هنوز راهکاری برای رفع پدیده رانش پیدا نشده است
یوسفی درباره منطقه منصورآباد و اینکه آیا این منطقه دوباره قابل سکونت است یا خیر تصریح کرد: کمیته بررسی تشکیل شده، مطالعات زمان بر است و توجه داشته باشیم که ما در حال حاضر فقط علت حادثه را پیدا کردیم باید برای ادامه موارد مهندسین نظر بدهند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر شیب رانش به سمتی است که تراکم جمعیت ندارد، بیان کرد: در حال حاضر حرکت به سمت دره غربی است و حرکت کمی به سمت دره شرقی با تراکم جمعیت دارد؛ اکنون روش کار و رفع مانع مهم است تا رانش حریم کمی از خانه‌ها را درگیر کند.
مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور تصریح کرد: تشخیص این موضوع در حیطه مهندسین عمران و سازه و پیمانکاری است که راهکارهای علمی را اجرا می‌کند؛ باید بسته به راهکارهای مطرح شده حریم خطر مشخص شود.
یوسفی خاطرنشان کرد: هنوز به آن نتیجه که راهکاری پیدا کنند تا این پدیده را رفع یا بخشی از آن را از محیط خارج کند یا در دره‌های همجوار دپو کند، نرسیده‌اند.
گفت‌وگو از حلیمه زارع
انتهای پیام/424/ش