صدابردار ذات صدا را نمی‌تواند تغییر دهد/ بسیاری از خوانندگان مدیونِ صدابرداران‌اند
امید اصغری صدابردار موسیقی کشورمان معتقد است که بسیاری از خوانندگان مدیون صدابردارانی‌اند که ایرادهای کارشان را اصلاح می‌کنند.
خبرگزاری تسنیم - آهنگساز باید اثری جذاب بنویسد، شاعر باید شعری پرمغز برایش بسراید و خواننده هم باید با احساس و با تسلط آن اثر را بخواند. نوازندگان هم هر کدام باید کارشان را به درستی انجام دهند. در نهایت حاصل کارِ تمام این‌ها را باید صدابرداری حرفه‌ای و کاربلد، ثبت و ضبط کند. اگر صدابردار به کارش احاطه داشته باشد، مخاطب اثری خوب را خواهد شنید، در غیر این صورت حاصل زحمات آهنگساز و دیگر عوامل بر باد خواهد شد.
صدابرداری یکی از مهمترین مراحل در تولید هر اثر موسیقی است. امروزه تأثیرِ صدابردار در تولید آثار موسیقی به حدی رسیده که برخی گمان می‌کنند، صدابردار می‌تواند صداهای بد را هم خوب کند.
به هر روی برای آشنایی بیشتر با حرفه‌ی صدابرداری، سراغ یکی از صدابرداران موسیقی ایران رفتیم تا با او همکلام شویم.
امید اصغری متولد 13 دی 1366 و تحصیل کرده دانشگاه پیام نور در رشته مهندسی کامپیوتر است. او در دوران دبیرستان با موسیقی آشنا و وارد عرصه نوازندگی شد. از همان ابتدا به نرم‌افزارهای ضبط موسیقی علاقه‌مند بود.
اصغری تاکنون آثار بسیاری را صدابرداری، میکس و مسترینگ کرده است. کارِ او و همکارانش در موسیقی اهمیت بسیاری دارد، اما به کارشان کمتر پرداخته شده است.
پای صحبت‌های امید اصغری نشستیم تا با او و هنرش در عرصه صدابرداری آشنا شویم. در ادامه حاصل گفت‌وگو با این صدابردار را می‌خوانید:
شروع کارتان در عرصه صدابرداری چطور شکل گرفت؟
در آن سال‌ها با آقای فلاحتی آشنا شدم که در دفتر موسیقی صدا و سیما کار می‌کرد. با ایشان درباره علاقه‌ام به صدابرداری صحبت کردم. آقای فلاحتی هم هر روزی که در رادیو ضبط داشت، من را با خودش می‌برد و در روند صدابرداری این برنامه‌ها حضور داشتم و با اصول این کار آشنا شدم.
در ادامه هم با صدابردارانی در کارهای تلویزیونی آشنا شدم و نکات بسیاری از این عزیزان آموختم.
همین آشنایی با حوزه صداربرداری باعث شد که تصمیم بگیرم که استودیویی شخصی برای خودم داشته باشم. برای داشتن مجوزِ استودیو باید یکی از استادان عرصه صدابرداری کار من را تأیید می‌کرد. برای این منظور سراغ زنده یاد ناصر فرهودی رفتم تا او کار من را تأیید کند. اما زنده یاد فرهودی این مسئله را نپذیرفت و به من گفت که با کیفیت کارم آشنا نیست و امکان تأیید کردنِ کارم را ندارد. به همین دلیل از من خواست در استودیو پاپ بمانم تا در آنجا کیفیت کارم را ببینند. همین ماجرا موجب شد که به مدت 8 ماه در استودیو پاپ بمانم و دوره‌ای پر از نکات مثبت را در آنجا بگذراندم.
یعنی در کنار ناصر فرهودی به آموختنِ اصول صدابرداری پرداختید؟ این آموختن‌ها به همان هشت ماه خلاصه شد؟
بعد از اینکه آن دوره هشت ماهه تمام شد، استاد فرهودی به من گفت که شما خیلی علاقه و استعداد دارید. همان‌جا به من پیشنهاد صدابرداری در استودیو پاپ را داد و من هم با کمال میل پذیرفتم. اینگونه بود که دوره‌ای حرفه‌ای‌تر را هم در استودیو پاپ گذارندم و در همان استودیو پاپ هم مشغول کار شدم.
در این سال‌ها چقدر با تکنولوژی‌های جهانی در عرصه صدابرداری و میکس و مسترینگ بهروز بوده‌اید؟
نمی‌توان مهندسی صدا انجام داد و بهروز نبود. این صنعتی است که روز به روز در حال پیشرفت است و هر روز اتفاق‌های جدیدی را در این عرصه شاهدیم. بخشی از کارهای روزانه‌ام و البته بخشی از ساعاتِ روزهای تعطیلم به بررسی اتفاق‌ها و محصولات جدید در عرصه صدابرداریِ دنیا سپری می‌شود.
صدابرداری رشته‌های مختلفی دارد، از این رشته‌ها برایمان بگویید.
صدابرداری اجراهای زنده، صدابرداری استودیویی و صدابرداریِ سینمایی.
صدابرداری در کیفیت آثار موسیقی چه نقشی دارد؟
تولید یک اثر حاصل همکاری تیمی است. اگر آهنگساز، تنظیم‌کننده، نوازنده و خواننده خوب نباشد، هیچ وقت نمی‌توان به یک اثر خوب امیدوار بود. یکی از مهمترین بخش‌هایی که در تولید موسیقی وجود دارد، میکس و مسترینگ است. صدابرداری مهم است اما مهم‌تر از آن میکس و مسترینگ است.
بارها پیش آمده است که آهنگسازانِ خوبی آثاری نوشته‌اند، نوازندگان خوبی نواخته‌اند و خواننده خوبی هم آن را خوانده است؛ اما هنگام خروجی گرفتن با مشکل مواجه شده‌اند. باید دقت کنیم که ما موسیقی را می‌شنویم و اگر کسی نباشد که این موسیقی را خوب به گوش ما برساند، با مشکل مواجه می‌شویم.
اگر صدابردار خوبی در یک کار حضور نداشته باشد، تمام زحمات هنرمندانی مانند آهنگساز و نوازنده و خواننده از بین می‌رود.
اگر بخواهید کارکردِ صدابرداری را بیشتر برایمان شرح دهید، چه می‌گویید؟
صدابردار مانند آشپز است؛ آهنگ خوب، ملودی خوب، شعر خوب، نوازنده خوب و خواننده خوب مواد اولیه‌اند و صدابردار مانند آشپز همه این‌ها را کنار هم قرار می‌دهد و حاصل کار را شکل می‌دهد.
تصور کنید که می‌خواهید آهنگی بشنوید که صدایش به خوبی ضبط نشده است و اختلالی در صدا وجود داشته باشد. به هیچ وجه از چنین کاری لذت نخواهید برد. صدابرداریِ بد تمام تلاش‌های یک گروه را نابود می‌کند.
هر سازی یک گستره صدایی دارد. اگر این گستره صدایی به درستی تشخص داده نشود، کیفیت کار پایین می‌آید.
این ادعا درست است که صدابردار می‌تواند صدای خواننده‌ای که اصلاً صدای خوب ندارد را، زیبا و شنیدنی کند؟
به تازگی دستگاه‌هایی به مجموعه میکس و مسترینگ اضافه شده است که می‌تواند کیفیت صدا را بهتر کند، اما این تجهیزات نمی‌توانند ذات صدا را تغییر دهند. وقتی صدای خوبی می‌شنوید به این معناست که آن صدا ذاتِ خوبی دارد و صدابردار فقط به بهتر شنیده شدنش کمک کرده است.
در صدابرداری و میکس و مسترینگ، نمی‌توان یک صدای بد را خوب کرد، اما می‌شود صدایی خوب را بد کرد. کیفیت کار ما به شدت روی موسیقی تاثیرگذار است.
خواننده‌ای که از نظر تکنیک مشکل دارد را به یکی از بهترین استودیوها که می‌بریم و ضبط را شروع می‌کنیم، هرگز نمی‌توان نتیجه خوبی از این اتفاق گرفت.
درباره اشتباه‌های خواننده در هنگام خوانندگی یا به اصطلاح وقتی خواننده «فالش» می‌خواند چطور؟ آیا صدابردار این ضعف‌ها را می‌تواند پوشش دهد؟
فالشی‌های هر اجرا را صدابردار می‌تواند درست کند. خیلی از خوانندگانی که امروز مشغول کارند، به شدت به ما صدابرداران مدیون‌اند. ما همیشه پشت پرده‌ایم و آرام کارمان را انجام می‌دهیم.
صدابردار هم ارکستراسیون را معنا می‌دهد و هم اینکه بسیاری از فالشی‌های اجرا را درست می‌کند تا صدا به درستی به گوش مخاطب برسد.
البته این کار در هر اجرایی امکان پذیر نیست. برای اینکه بتوان صدایی را ژوست کرد، باید در استودیو ضبط شده باشد. صدایی که در کنسرت ضبط می‌شود، به خاطر وجود دیگر صداها امکانِ ژوست شدنش نیست. در اجراهای گروهی هم
امکانِ اصلاح صدای خواننده وجود ندارد چون صدای محیط و دیگر سازها در صدای خواننده شنیده می‌شود.
چه تفاوتی بین صدابرداری در استودیو با صدابرداری روی صحنه وجود دارد؟
در اجرای زنده، ضبط لاین به لاین نداریم اما در اجرای استودیویی ضبط‌های لاین به لاین هم داریم. روش صدابرداری زنده بسیار متفاوت از صدابرداری در استودیو است. برای صدابرداری در اجرای زنده، با کمبودِ تجهیزات و امکانات در کشورمان مواجهیم. اما در ضبط استودیو تجهیزات بسیار بیشتر است.
اجرای زنده در کشورما در مرحله کار راه‌اندازی است، اما صدابرداری استودیویی در مرحله‌ی پیشرفته‌ای قرار دارد. متأسفانه ما در بخش اجرای زنده، نتوانسته‌ایم رشد کنیم.
صدابرداری در اجرای زنده به این منظور انجام می‌شود که صدا را بگیرند و در سالن مانیتورینگ کنند تا حاضران در سالن صدای خوبی بشنوند. صدابرداری در استودیو برای ضبط آهنگ‌ها و جمع‌آوریِ آلبوم است تا حاصل کار را در قالب تک آهنگ یا آلبوم به دست مخاطب برسانند.
اجراهای زنده را اغلب ضبط نمی‌کنند. اگر هم ضبط کنند بعدها در استودیو رویِ آن صدا کار می‌کنند.
نظرتان درباره صدابرداری آنالوگ چیست؟
در گذشته صدابرداری به صورت آنالوگ شکل می‌گرفت. دستگاهی چند باندی برای ضبط وجود داشت و دستگاهی دو باندی دیگر هم وجود داشت که صدا را در آنجا مستر می‌کردند. در صدابرداریِ روز جهان سیستم‌ها دیجیتال‌اند اما رابط آنالوگ است.
امروز در دنیا از این ویژگی‌ها استفاده می‌شود اما در کشور ما امکان استفاده از این سیستم وجود ندارد.
در ایران خواننده و تهیه‌کننده به دنبال سریع کار کردن و کم‌هزینه است. به خاطر همین به سمت موسیقی فست فودی رفته‌ایم.
سیستم آنالوگ چه ضبط و چه میکسش در بازار موسیقی ایران در حال برافتادن است. نظر من درباره صدا و میکس آنالوگ بسیار مثبت است. تفاوت این دو مانند تفاوت عکاسی آنالوگ و دیجیتال است.
در صدابرداری آنالوگ می‌توانیم با حداکثر کیفیت صدا را ضبط کنیم. من صدابرداری را به صورت آنالوگ می‌پسندم تا به صورت دیجیتال.
-------------------------------
نگاهی به رزومه کاریِ امید اصغری:
مهمترین آثار امید اصغری در زمینه صدابرداری:
موسیقی متن فیلم سینمایی ماهور، فیلم سینمایی دارکوب با کارگردانی بهروز شعیبی، کتونی زرنگی علی ملاقلی‌پور، تیتراژ سریال خط تماس، موزیک متن و موزیک تیتراژ سریال نون خ، موسیقی متن سینمایی معکوس با کارگردانی مسعود کیمیایی، فیلم سینمایی داش آکول، تیتراژ فیلم سینمایی مصادره، تیتراژ سریال شاهرگ با صدای سالار عقیلی، فیلم سینمایی عطر داغ.
مهمترین آثار این صدابردار در زمینه صدابرداری، میکس و مسترینگ:
در برخی آثار فقط کارِ ضبط را انجام داده‌ام. آلبوم میخانه خاموش با صدای سالار عقیلی، سوئیت سمفونی انقلاب و سوئیت سمفونی پیروزی با آهنگسازیِ مجید انتظامی، موسیقی متن و موسیقی تیتراژ معمای شاه، موسیقی متن و موسیقی تیتراژ فیلم سینمایی فروشنده را صدابرداری کردم، موسیقی برنامه سه ستاره، سینمایی آنجا همان ساعت، سینمایی ماجرای نیمروز.
مهمترین آثار اصغری در بخش میکس و مسترینگ:
آهنگ چه بگویم، سروزیرآب با صدای سالار عقیلی، آلبوم مسافران مردد، در ناگهان، آلبوم هوای بی‌قراری‌ها با صدای وحید تاج، آلبوم پیدای پنهان سالار عقیلی، آلبوم می‌ترسم عقیلی، آلبوم خیام عقیلی.
انتهای پیام/