لرستان|جولان «بیکاری» در استان گرانی‌ها؛ وقتی غم نان جوانان را در به در می‌کند
گروه استانها- فقر و بیکاری در استان لرستان که رکورددار گرانی، تورم و قیمت نجومی مسکن در کشور هم شده، مهاجرت جوانان و آسیب‌های اجتماعی را در پی داشته است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد،نبود زیرساخت اقتصادی، عدم رونق در بسیاری از کسب و کارها، رکود و تعطیلی در برخی صنایع و واحدهای اقتصادی، عدم برنامه‌ریزی صحیح و در کنار آن تحریم و عوامل مختلف دیگر سبب شده تا استان لرستان علی‌رغم داشتن ظرفیت‌ها و منابع طبیعی غنی، همواره صدر نشین رتبه بیکاری در کشور باشد.
طی ماه‌های اخیر نیز با شیوع ویروس کرونا و در پی آن تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی و اقتصادی، اغلب صاحبان مشاغل و نیروهای آنها متضرر شدند و همین سبب شد تا بر جمعیت بیکار استان افزوده شود تا آنجا که بر اساس آخرین آمار 9 هزار و 500 نفر مشمول دریافت بیمه بیکاری شدند.
وضعیت بیکاری در لرستان از یک سو و گرانی‌های سرسام آور از سوی دیگر سبب شده تا روز به روز سفره مردم کوچک‌تر و فشار مضاعف‌تری بر اقشار مختلف و به ویژه قشر «بیکار» جامعه وارد شود.
لرستان رکورددار فقر و فلاکت
افزایش لجام گسیخته قیمت اقلام مختلف و به ویژه مسکن و نبود بسترهای اشتغال در لرستان سبب شد تا متاسفانه این استان«فقر و فلاکت» را هم به رکوردهای خود اضافه کند.
بر اساس بررسی مرکز آمار ایران لرستان در سه ماهه نخست امسال لرستان با 21 درصد بیکارترین استان کشور شد در حالی که این نرخ در مدت مشابه سال قبل 16.3 درصد بوده است. البته برخی از مسئولان لرستان این نوع نمونه‌گیری مرکز آمار را تایید نمی‌کنند و معتقدند باید نمونه‌گیری دقیق‌تری انجام گیرد از سوی دیگر برخی از اقتصاددانان نیز معتقدند آمار اخیر مرکز آمار عجیب و مشکوک است و می‌گویند با توجه به شیوع ویروس کرونا مسلما باید میزان بیکاری افزایش بیشتری داشته باشد نه کاهش! به هر حال آنچه مسلم است این است که در اکثر خانواده‌های لرستانی چندین جوان بیکار وجود دارد که منتظر راهی برای کسب درآمد هستند تا بتوانند روزگارشان را با دغدغه کمتری سپری کنند.
برای چگونگی وضعیت لرستان و آسیب های اجتماعی که این استان را تهدید می‌کند گفت‌وگویی داشتیم با دکتر علی رضائیان جامعه شناس لرستانی که در ادامه می‌خوانید.
علی رضائیان دکتری جامعه شناسی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهارداشت: مسائل اجتماعی تعاریف خاص خود را دارند و یک مسئله را زمانی اجتماعی می‌دانیم که عمومیت داشته و خیلی عظیمی از جامعه درگیر آن باشند که این مسئله را معمولا ساختاری می‌بینند.
وی افزود: در مقابل مسائل ساختاری، مسائل فردی قرار دارد برای مثال وقتی در یک جامعه‌ای چند صد نفر بیکار باشند می‌گویند این مسئله به عدم مهارت‌های شغلی افراد، عدم تمایل افراد به کار کردن و مسائل مربوط به حوزه فردی آن شخص برمی‌گردد اما موقعی که تعداد این بیکاران به چند هزار نفر برسد این مسئله دیگر ساختاری است و نمی‌شود تحلیل فردی برای آن ارائه داد بنابراین فرو کاستن امر اجتماعی به فردی نیز یک اشتباه فاحش است که متاسفانه در خیلی از حوزه‌ها شاهد آن هستیم.
جامعه در حال گذر لرستان آبستن آسیب‌ها
این جامعه شناس لرستانی عنوان کرد: جامعه لرستان یک جامعه در حال گذر است بدین معنا که در حال گذر از سنت‌ها و عدم تثبیت در فضای مدرن است و می‌توان گفت هنوز بسیاری از سنت‌ها در جامعه حضور فعالی دارند و بر کنش‌های انسانی تاثیرگذاراند از طرف دیگر فضای جامعه مدرن شده و ورود تکنولوژی تغییرات ایجاد کرده است که این تغییرات فرهنگی وضعیت جامعه (آرمان‌ها، آرزوها، انتظارات، ارزش‌ها و خواسته‌های افراد) را دگرگون کرده است.
وی بیان کرد: اگر وضعیت جامعه لرستان را تحلیل کنیم یک جامعه در حال گذر است و از نظر علمی جامعه در حال گذر آبستن هر نوع آسیبی است یعنی هر نوع آسیب اجتماعی جامعه در حال گذر را تهدید می‌کند.
رضائیان گفت: لرستان مسائل مختلفی دارد به طوری که بر اساس آمار رسمی اعلام شده در شاخص فقر و فلاکت رتبه اول را دارد و متاسفانه در بحث بیکاری باز جز رتبه‌های اول کشوری است و از نظر میانگین استانی خیلی وضعیت خوبی نداریم که این به آیتم‌های اقتصادی و عدم زیر ساخت‌های صنعتی برمی‌گردد.
نبود زیر ساخت صنعتی در لرستان
وی تصریح کرد: در دهه‌های گذشته چه قبل و چه بعد از انقلاب برای ایجاد زیر ساخت‌های صنعتی لرستان فکری نشده است بعد از انقلاب نیز شعارهای محرومیت‌زدایی شروع شد ولی متاسفانه لرستان مدتی مستقیما درگیر جنگ بود و بعد از جنگ نیز در دوران سازندگی تقریبا به فراموشی سپرده شد و امروزه نتایج عدم توجهات به جامعه لرستان را می‌بینید.
این جامعه شناس لرستانی با اشاره به مهاجرت بیش از حد مردم لرستان به مناطق دیگر اظهارداشت: لرستان مهاجر فرست شده است و جوانان این استان در حال مهاجرت هستند؛ دلیل این مهاجر فرستی نبود زیر ساخت کاری است و خیل عظیمی از این مهاجران که جوانان جویای کار هستند به پایتخت، شهرهای بزرگ یا صنعتی ایران مهاجرت می‌کنند.
وی افزود: در لرستان با وضعیتی درگیر هستیم که آبستن آسیب است و اگر امروزه گفته میشود این استان مقام چهارم خودکشی یا مقام اول فقر و فلاکت را دارد به نظر بنده طبیعی است نه از این جهت که درست است بلکه از این لحاظ که روند حرکت این جامعه و عدم توجه به زیرساخت‌های صنعتی این جامعه این وضعیت را به وجود آورده است، یعنی اگر غیر از این بود تعجب بود.
رضائیان عنوان کرد: وقتی به لرستان توجهی نشده و از داشتن صنایع مادر محروم است، وقتی کارخانه‌ای که هم داشته تعطیل است قطعا باید منتظر هر پدیده و آسیب اجتماعی که جامعه را تهدید کند، باشید.
وی بیان کرد: برای مثال در لرستان، شهرستان دلفان از نظر وزارت کشور جز 10 شهرستانهای لازم التوجه بود که حتما دولت باید برنامه ویژه‌ای برای این شهرستان‌ها داشته باشد و متاسفانه باید گفت براساس تحقیاتی که در دهه گذشته در این شهرستان انجام دادم آمارخودکشی نسبت با سایر شهرستانهای استان بالا و بسیار وحشتاناک بود.
عدم برنامه‌ریزی صحیح برخی مسئولان
این جامعه شناس لرستانی ضمن انتقاد از عدم برنامه‌ریزی صحیح برخی مسئولان گفت: متاسفانه برخی از مسئولان یک احساس دانایی دارند که این احساس دانایی جهل مرکب است و تصور می‌کنند که چیزی می‌دانند در حالی که واقعا نمی‌دانند و نسخه پیچی می‌کنند و همین نسخه پیچی چون علمی و کارشناسی شده نیست و فاقد تعهد است نتیجه آن چیزی جزء به هم ریختگی، بی سازمانی اجتماعی و عدم کارایی آن برنامه‌هایی که به کار می‌بندند، نیست.
وی تصریح کرد: در بحث آسیب اجتماعی مانند خودکشی ممکن است مسئولی اظهار نظر کند و آن را به مسائل دینی یا مسائل دیگری ربط دهد که جایگاهی ندارد، مسئله اجتماعی در بستر اجتماعی شکل می‌گیرد و بر عکس علوم طبیعی که می‌گوییم تک علیتی هستند و هر پدیده‌ای یک علت تام دارد، در حوزه مسائل اجتماعی تک علیتی نداریم و اگر می‌بینیم خودکشی، فقر و فلاکت در لرستان گسترش پیدا کرده است این در شبکه‌ای از علت قرار دارد و شبکه علیین آن را به وجود آورده و عوامل اقتصادی یک عامل است که می‌تواند تاثیر گذار باشد و ضریب تاثیر خاصی دارد همچنین عوامل ناشناخته‌ای وجود دارد که مطالعه نشده است.
رضائیان به عدم زیرساخت‌های صنعتی در استان اشاره و اظهارداشت: ما می‌گوییم لرستان صنعتی نبوده، کشاورزی بوده است اما در همین بخش کشاورزی چه کاری برای لرستان انجام داده‌اند؟ هنوز که هنوز است شیوه برداشت محصول همانی است که 100 سال پیش بوده است و ما در این بخش تغییرات بنیادی ندیده‌ایم و نهایتا یک تکنولوژی تحت عنوان تراکتور یا کمباین جایگزین نیروی انسانی شده است و آورده‌های کشاورز ما همان است و متاسفانه به همین خاطر است که قشر جوان ما به کار کشاورزی تن نمی‌دهد.
بی توجهی به ظرفیت‌های طبیعی لرستان
وی با اشاره به ظرفیت های طبیعی استان لرستان افزود: لرستان بهترین زمین‌های کشاورزی را دارد، 12 میلیون مترمکعب روان آب از آن خارج میشود، بهترین طبیعت، منابع طبیعی و بهترین آبشارهای ایران و جهان را دارد که حتی برخی اصلا با جاهایی دیگر قابل قیاس نیستند اما به علت بی توجهی هیچ گونه اقدامی برای این‌ها نشده است.
این جامعه شناس لرستانی عنوان کرد: صنعت توریسم بهترین ظرفیتی است که می‌توانست سبب توسعه استان شود اما متاسفانه نه تنها موجب توسعه نشده بلکه به تهدید هم تبدیل شده است و نمی‌دانم چرا برنامه‌ریزان و مسئولان ما آستین همت بالا نمی‌زنند و از این ظرفیت‌ها استفاده نمی‌کنند شاید هم به خاطر همان احساس دانایی باشد که دانایی ندارند.
رتبه چهارم خودکشی کشور به لرستان رسید
رضائیان بیان کرد: شاخص‌هایی از قبیل بیکاری هر از چندگاهی سبب جریحه‌دار شدن افکار عمومی میشود و دل هر انسان آزاده‌ای را می‌آزاد اکنون نیز می‌شنوید که رتبه چهارم خودشکی یا رتبه نخست فقر و فلاکت را داریم. در بحث همین اپیدمی کووید 19 نیز که در لرستان دارد جولان می‌دهد وضعیت استان قرمز اعلام میشود به دلیل عدم تامین زیرساخت‌ها در چند دهه گذشته اکنون مشکلات سر باز زده است.
وی با تاکید بر اینکه مسئولان باید مسائل و آسیب های اجتماعی را در بستر اجتماعی ببینند گفت: حتی مسئولان در بحث پیشگیری از شیوع بیشتر ویروس کرونا اصطلاح «فاصله اجتماعی» را به جای «فاصله فیزیکی» به کار بردند اما این اشتباه فاحشی است و متاسفانه گوش شنوایی هم نبود و همه تکرار می‌کردند که فاصله اجتماعی را رعایت کنید در حالی که فاصله اجتماعی یعنی میزان دوری یا نزدیکی اقوام و گروه‌ها به یکدیگر و اصلا ربطی به این مسئله ندارد در حالی که فاصله فیزیکی منظور است که مثلا باید یک یا دو متر فاصله بگیرند که باید گفت این اصطلاح اجتماعی را از درون تهی و اصلا مفاهیم اجتماعی را مثله کردند.
عدم مطالعه آسیب‌های اجتماعی در لرستان
این جامعه شناس لرستانی اظهارداشت: وقتی به علوم اجتماعی و علوم انسانی اهمیت داده نمی‌شود، وقتی می‌بینید علوم انسانی در حاشیه قدرت دارد زیست می‌کند و اهمیتی به آن نمی‌دهند مسائل اجتماعی تلنبار شده شکل می‌گیرد.
وی افزود: به راستی چند مرکز برای مطالعه آسیب‌های اجتماعی در استان لرستان می‌بینید؟ یا وجود ندارد یا به ندرت بنابراین واقعیت امر این است که نگاه کارشناسی به قضایا نمی‌شود یعنی شما نمیتواند به صورت دستوری خودکشی و آسیب‌های اجتماعی را کاهش دهید، مسئولی که از نگاه دستوری اعمال نظر می‌کند اشتباه فاحشش هم همین است چون فکر می‌کند با بخشنامه یا دستور العمل میشود مسائل اجتماعی را تعدیل و کنترل کند.
این جامعه شناس لرستانی عنوان کرد: اگر می‌خواهیم مسائل اجتماعی را حل کنیم بهترین راهکار این است که این مسائل را به دست اصحاب آن علم بسپاریم به علوم انسانی توجه داشته باشیم و آن را در کانون توجهات قرار دهیم. ما متاسفانه به علوم انسانی آنچنان که باید وشاید نپردخته‌ایم و توجه نکرده‌ایم و آسیب‌های اجتماعی آن را می‌بینیم.
وی بیان کرد: آسیب‌های اجتماعی لرستان از جمله خودکشی ریشه در بسیاری از مسائل دارد که یکی از این مسائل با ضریب تاثیر خاص بیکاری است، البته این دلیل نیست که مثلا همه بیکاران دست به خودکشی بزنند چه بسا افرادی هم داشته‌ایم که شغل هم داشتند و دست به این کار زدند، منتها ضریب تاثیر بیکاری بر خودکشی بالاست و عوامل دیگری نیز وجود دارد.
رضائیان گفت: تمام این عوامل باید مطالعه شوند و اگر ما قرار است کاری انجام دهیم باید تمام علل به وجود آورنده پدیده را بررسی کنیم بنابراین اگر بتوانیم آنها را دست کاری یا کنترل کنیم سبب کاهش این آسیب‌ها میشود آن هم به میزان اندک نه آنچنان که بلند پروازانه یا آرمان گرایی غیر واقع بینانه‌ای داشته باشیم که بخواهیم مسائل اجتماعی لرستان را حل کنیم این از عهده هر کسی برنمی‌آید و در این قضایا واقعا نمی‌شود شق و القمر کرد.
تلنبار شدن مسائل اجتماعی در لرستان
وی با بیان اینکه مسائل اجتماعی لرستان در چند دهه تلنبار شده است تصریح کرد: کدام یک از مسئولان ما به مطالعه ترجیحات ارزشی نسل جوان پرداخته‌اند تا متوجه شوند یکی از مهمترین عوامل خودکشی بیشتر از اینکه مسائل اقتصادی باشد، مسائل اجتماعی و فرهنگی( براساس تحقیقات) مطرح بوده است.
این جامعه شناس لرستانی گفت: ما اکنون در لرستان با یک شکاف نسلی مواجه هستیم، نسل فرزندان و والدین از نظر ذهنیت نسلی خیلی با هم فاصله دارند و این فاصله ها مطالعه نشده و راهکار برای آنها پیدا نشده است. این فاصله نه تنها کم نشده بلکه به شکاف و حتی به انقطاع هم کشیده شده است و این برای جامعه لرستان که یک جامعه در حال گذر است بسیار خطرناک است.
وی با تاکید بر اینکه لرستان نگاه ویژه مسئولان و دولت را می‌طلبد اظهارداشت: مسئولان در حوزه اقتصادی باید به لرستان نگاه ویژه داشته باشند، ببینید درصد بیکاری لرستان چه مقدار با میانگین کشوری فاصله دارد؟ در لرستان چند کارخانه فعال داریم؟ چند درصد نیروی فعال ما اکنون سر کار هستند؟ بار تکفل در لرستان چقدر است؟ به راستی چند نفر کار می‌کنند تا چند نفر را ارتزاق کنند؟ این اصطلاحاتی است که باید به آنها پردخته شود.
لرستان زیر ساخت اقتصادی ندارد
رضائیان افزود: لرستان اصلا زیر ساخت اقتصادی ندارد و نیروی جوان آن از روستا به شهر میرود و در حاشیه شهر زیست می‌کند و به مشاغل کاذب روی می‌آورد. مثلا در شهرستان دلفان که10 درصد جمعیت و خاک لرستان را دارد کمتر از یک دهم درصد صنعت لرستان را دارد و بیشترین آمار بیکاری استان مربوط به این شهرستان است.
وی عنوان کرد: اگر مسئولان ما می‌خواهند فکری برای آسیب‌های اجتماعی کنند باید به روش‌های علمی و مدیریت علمی ایمان بیاورند و فضا را بازتر کنند، به علوم انسانی اهمیت داده شود و آسیب‌ها مطالعه شود چون اگر مطالعه شود راهکار علمی پیدا میشود و در بلند مدت می‌تواند سبب کاهش آسیب‌های اجتماعی شود.
اسد عبدالهی معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار لرستان اخیرا در رابطه با نرخ بیکاری لرستان براساس آخرین آمار مرکز آمار ایران اظهارداشت: برای برآورد درصد بیکاری به صورت نمونه گیری انجام شده و هم تلفنی صورت گرفته است از این رو چگونگی روایی و اعتبار آن کار سختی است و حقیقتا ما منتظریم در مرحله بعدی که نمونه گیری انجام می‌گیرد آمار دقیق تری به دست بیاوریم
آمار بیکاری لرستان را تایید نمی‌کنم
وی افزود: معمولا در هر فصل یا سه ماه یکبار نمونه گیری تصادفی را تلفنی انجام می‌دهند که زیاد قابل اعتماد نیست چون میزان اعتبارات استان مثلا در سال گذشته و امسال جذب شده است و همچنین تعداد افراد بیمه شده‌ای که بیمه اجباری شدند بر اساس همین تسهیلاتی که پرداخت میشود با این آمار همخوانی ندارد و من این آمار را تایید نمی‌کنم.
سید موسی خادمی استاندار لرستان نیز در رابطه با آخرین وضعیت نرخ بیکاری لرستان (سه ماهه نخست امسال) اظهارداشت: برخی از این آمارو ارقامی که اعلام میشود از دقت لازم و کارشناسی برخوردار نیست؛ معتقدیم در استان‌های زاگرس نشین متاسفانه کلا سطح بیکاری بالا بوده ما نمی‌گوئیم در لرستان سطح بیکاری پایین بوده یا قبلا پایین بوده است بلکه همیشه بوده اما اعدادی که این روزها اعلام میشود دقت لازم را ندارد و گاها اشتباهات و شیطنت‌هایی در آن بوده که ان شالله باید اصلاح شود.
تاکنون در راستای اشتغال استان اقداماتی از سوی مسئولان انجام شده اما این مُسکن‌ها راه گشا نبوده و توجه به وضعیت بیکاری در لرستان می‌طلبد مسئولان برای کاهش بیکاری با برنامه‌ریزی دقیق‌تر و مناسب‌تری به میدان بیایند تا شاهد رونق کسب و کار و امید در دل جوانان غیور این استان باشیم.
گزارش از سکینه بیرانوند
انتهای پیام/423/ ت