گزارش| قطب صنعت نساجی کشور محصور در پیله واردات ابریشم / چرا زنجان صنعت تولید نخ ابریشم ندارد؟
گروه استانها ـ زنجان همواره نام قطب صنعت نساجی کشور را با خود به یدک می‌کشد، غافل از اینکه در تامین مواد اولیه همچون ابریشم مورد نیاز فرشبافی وابسته بوده و همواره به عنوان یک وارد کننده این کالا مطرح است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان، نوغانداری از صنایع سنتی ایران است که در دو دهه گذشته با فراز و نشیب‌های متنوع همراه بوده است. با این حال این صنعت سهم چندانی در سبد تولید ابریشم دنیا ندارد و بی‌مهری مسئولان در طول سال‌ها نفس آن را به شماره انداخته بود. با این وجود در طول چند سال اخیر تا حدودی جان تازه به خود گرفته و در گوشه گوشه کشور و استان زنجان نیز افرادی به نوغانداری روی آورده‌اند.
در کنار صنعت نوغانداری، ابریشم‌بافی به عنوان هنر منحصر به فرد حاصل از محصول این صنعت در بازار مطرح است، که با تولید نخ‌های ابریشم حاصل از پیله‌تر تولید فرش و تابلو فرش دست بافت ابریشمی فراهم می‌شود. اما صنعت تبدیلی نوغانداری تنها منحصر به چند استان در سطح کشور است و صنعت‌های فرآوری در این مسیر در همه استانها وجود ندارند، همین عامل سبب می‌شود تا بسیاری از تولیدکنندگان بعد از تولید محصول، آن‌ها را به اجبار به استان‌هایی با صنایع تبدیلی ارسال کنند. در حالی که اگر وجود زنجیره کافی در این صنعت در تمام استانها فراهم باشد، کشور گام‌های موثر و بزرگی در بالابردن سطح تولید نخ ابریشم نیز خواهد برداشت.
با این حال استان زنجان نیز با این که به عنوان قطب صنعت نساجی در کشور شهره دارد اما همواره در تامین مواد اولیه وابسته به واردات است، شاید تصور بر این است که تمام صنایع مرتبط باید به صورت کاملاً تکمیلی در این استان وجود داشته باشد اما نکته قابل توجه این است که بسیاری از دستگاه‌های مورد نیاز وارداتی است و گذشته از این حتی مواد اولیه همچون ابریشم که برای تولید نخ در این صنعت نیاز است تولید داخل کشور نیست. با این وجود این صنعت برای ادامه حیات وابسته به تامین مواد اولیه از خارج کشور است.
با این اوصاف، مدیر اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان توپ تمام مشکلات نبود مواد اولیه از جمله ابریشم در صنعت نساجی و مشکلات فرشبافی زنجان را به سمت زمین سازمان جهاد کشاورزی انداخته و اعلام کرده است که در حوزه تولید پیله ابریشم و تولید آن، جهاد کشاورزی اقدامات لازم را انجام نداده است و با وجود داشتن ظرفیت در استان خصوصا شهرستان طارم توجهی به آن نشده است.
با این حال مشخص نیست استان زنجان آیا واقعاً ظرفیت تولید ابریشم به میزانی که بتواند نیاز صنعت نساجی استان را که رئیس اداره فرش صمت گفته است را داشته باشد یا خیر؟ چه موانعی سبب شده تا این ظرفیت در استان به نهایت خود نرسد؟
سید محمد‌علی صادقی، معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در گفت‌و‌گو با تسنیم با تاکید بر این که تا حال حاضر سازمان صمت استان اصلا از میزان نیاز به ابریشم به سازمان جهاد کشاورزی استان اعلامی نداشته است اظهار داشت: صنعت تولید نخ ابریشم در استان وجود ندارد و به این سازمان نیز هیچ ارجاعی صورت نگرفته است.
وی افزود: پرورش کرم ابریشم در کشور صنعت نوپایی است و در استان زنجان نیز در چند سال اخیر غیر فعال بوده است تا اینکه این صنعت در طول چند سال گذشته از سه جعبه به 250 جعبه در سال جاری رسیده است و زنجان را جزو دسته استان‌های دارای صنعت نوغانداری در کشور قرار داده است. اما تا تکمیل ظرفیت نهایی با تعاریفی که سازمان صنعت فرش استان اعلام کرده است فاصله زیادی وجود دارد.
این مسئول با بیان اینکه در شهرستان طارم، ابهر و زنجان ظرفیت بالایی برای تولید پیله ابریشم وجود دارد گفت: در سال جاری 43 پرورش دهنده نوغان در سطح استان فعال بود و برای 60 نفر اشتغال‌زایی شده بود.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان، با اعلام اینکه بخشی از نیاز ابریشم صنعت فرش استان از طریق واردات به کشور تامین می‌شوند گفت: این صنعت در کل کشور نیازمند توسعه است. با اینکه کشور در خاورمیانه در تولید تخم نوغان و کرم ابریشم پیشتاز بود اما این صنعت در دوره 20 ساله به رکود رفت و در طول این سال‌ها تازه شروع به فعالیت مجدد کرده است.
صادقی با اشاره به اینکه زنجان ظرفیت توسعه نوغانداری را دارد اما برای این امر لازم است که تولید نهال اصلاح شده توت نیز به اندازه کافی در اختیار پرورش دهنده‌گان قرار گیرد عنوان کرد: صنایع تبدیلی و تکمیلی نوغانداری در استان فراهم نیست، بنابراین پیله تولیدی به بازار گیلان فرستاده می‌شود تا وارد مرحله نخ‌ریسی شود.
این مسئول با تاکید بر اینکه برای تامین مواد خام مورد نیاز صنعت نساجی استان، باید سازمان، صنعت و معدن زنجیره تکمیلی از صنایع تبدیلی و تکمیلی ایجاد کند گفت: نبود این صنایع مهمترین مانع است در حالی که اگر این امر انجام شود هزینه تمام شده کم شده و کیفیت لازم نیز از لحاظ تولید کرم ابریشم و نخ ابریشم بالاتر می‌رود.
با این تفاسیر، از گفته‌های مسئولان مشخص نیست که آیا کمبود در صنعت نساجی و فرشبافی همچون نبود ابریشم تولیدی استان باید از طریق اداره فرش سازمان صنعت و معدن استان حل شود و یا اینکه جهاد کشاورزی استان با وجود ظرفیت‌های لازم جهت تولید ابریشم اقدامات کارسازی را انجام نمی‌دهد؟!
اما زمانی که واقع‌بینانه به موضوع پرداخته می‌شود مشخص است که استان زنجان با وجود بر چسب خوردن قطب صنعت نساجی در کشور هنوز زنجیره و صنایع تبدیلی و تکمیلی که بتواند پیله تر را به نخ ابریشم تبدیل کند ندارد و جهاد کشاورزی استان نیز با وجود حمایت‌ها از فعالان این صنعت هنوز برای رسیدن به آرمان‌های نهایی نوغانداری فاصله زیادی دارد.
اما امید است استانی که لقب قطب صنعت نساجی کشور را با خود به یدک می‌کشد حداقل در تأمین زیرساخت‌ها و مواد اولیه نیز شرایطی را فراهم آورد تا در طول سال‌های پیش‌رو خود تامین کننده مواد اولیه مورد نیاز باشد و از وابستگی به واردات رهایی یابد.
انتهای پیام/ش