ستارگان مدفون در تخت فولاد| نماز آیت‌الله صدیقین از جماعت‌های ممتاز اصفهان بود


گروه استان‌ها- نماز جماعت آیت‌الله حسینعلی صدیقین از حیث کمیت و کیفیت از جماعت‌های ممتاز اصفهان به شمار می‌رفت و علاوه بر عامه مردم، کسبه و بازاریان، بزرگان و دانشمندان نامداری مانند حاج آقا رحیم ارباب به ایشان اقتدا می‌کردند.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، تخت فولاد نام قبرستان قدیمی شهر اصفهان است که به نام‌های لسان‌الارض و بابا رکن‌الدین نامیده می‌شده ‌است. قدمت این گورستان از قرن چهارم هجری تاکنون است. دوره صفویه را می‌توان اوج شهرت و اعتبار تخت فولاد دانست. احداث مصلای بزرگ شهر و بنای عظیم و زیبای مقبره بابا رکن‌الدین، این گورستان را در کانون توجه امرا، علما و مردم قرار دارد و روز به روز بر آبادانی آن افزوده شد. هر چند اصفهان در دوره صفویه به استثنای امامزاده‌ها و مقابر خصوصی، دارای دوازده گورستان بزرگ بود اما گورستان بابا رکن‌الدین با دفن علمای بزرگی همچون میرفندرسکی، حاج آقا رحیم ارباب و غیره اهمیت ویژه‌ای یافت.

خبرگزاری تسنیم در سلسله گزارش‌هایی به معرفی این علمای بزرگ می‌پردازد تا به شناخت مردم از آنها و تاثیراتی که در عالم اسلام و انقلاب داشتند کمک کند. در این گزارش به معرفی آیت‌الله حسینعلی صدیقین می‌پردازیم.

فقیه عارف، عالم عابد، زاهد سالک فرزند محمد اسماعیل بن محمد ربیع و از پدر و نیاکان او آگاهی نداریم، همین اندازه می‌دانیم که پدرش محمد اسماعیل مدیر مدرسه‌ای در نزدیک محله بیدآباد بوده و دارای پنج پسر و یک دختر بوده است، حسینعلی در حدود سال 1295 قمری در اصفهان دیده به جهان گشود.

وی پس از گذراندن دوران کودکی و نوجوانی به تحصیل علم در حوزه پر رونق اصفهان پرداخت. بزرگانی که به عنوان اساتید او شناخته شده‌اند عبارتند از حضرات آیات میرزا ابوالقاسم زفره‌ای معروف به حاجی آخوند از مدرسان نامدار حوزه اصفهان، مسلط در ادبیات و صاحب علوم غریبه، سید ابوالقاسم دهکردی فقیه اصولی، مرجع نامی و مدرس خارج حوزه اصفهان، عارف سالک و عالم اخلاقی، سید محمدباقر درچه‌ای فقیه مبرز و اصولی محقق، مدرس بزرگ حوزه اصفهان و استاد مراجع و فقهای امامیه در قرن چهاردهم هجری، حاج محمد جواد سرجویی بیدآبادی عارف سالک ذاکر، صاحب کرامات و نفس قدسی و مربی جمع کثیری از بزرگان در سده اخیر و شیخ غلامحسین شوشتری عالم فاضل و مجتهد زاهد از مدرسان و فقیهان حوزه اصفهان و شاگرد شیخ جعفر شوشتری(م: 1303ق مدفون در نجف اشرف).

تدریس و شاگردان

حاج ملا حسینعلی فقیهی پرهیزکار و مجتهدی خداترس و از مدرسان حوزه علمیه اصفهان به شمار می‌رفت. او در مدرسه‌های درب کوشک (باقریه) و میرزا حسین به تدریس و تعلیم طلاب اشتغال داشت و جمعی از فضلا نیز در منزل شخصی‌اش از محضر او بهره می‌بردند. دروس ایشان در سطوح مختلف از فقه و اخلاق و حدیث و تفسیر بود و افزون بر فضلا و خواص، شماری از علاقه‌مندان به‌ویژه جوانان و دانشگاهیان نیز از سخنانش بهره برده و تحت تأثیر صفا و معنویت او قرار می‌گرفتند.

روش تدریس ایشان این گونه بوده است که از شاگردان خود می‌خواسته که متن درس را بخوانند و پس از اینکه شاگردان متن را به دقت مطالعه می‌کردند و در محل درس حضور پیدا می‌کردند، وی اشتباهات آنان را برطرف می‌کرده و خواندن و شرح مطالب به هنگام درس، با خود شاگردان بوده است؛ از این رو شاگردان ناچار بوده‌اند که با پیش مطالعه دقیق به مدرس استاد حاضر شوند. گروهی از شاگردان وی که با این روش، بر جلد اول لمعه مسلط شده بودند خود به آسانی می‌توانستند جلد دوم آن را تدریس کنند.

حاج ملا حسینعلی حقیقتا دین‌دار بود و قیامت را باور کرده بود. هیچگاه طریق احتیاط را فرو نمی گذاشت و همواره در امور مالی و حق‌الناس سخت‌گیر و محتاط بود. نقل شده است که ایشان رساله توضیح المسائل آقا سید ابوالحسن اصفهانی را که به یکی از مریدان خود داده بود، پس از مدتی به او فرموده بود که رساله را بیاورید، مال سهم امام است و به شما تعلق نمی‌گیرد از دیگر اوصاف او احتیاط فوق‌العاده‌اش در امور بود. با اینکه همسرشان وضع مالی خوبی داشته است ولی حاج ملا حسینعلی بسیار مراقب بود که مبادا اموال او وارد زندگی‌اش شود.

تجار سرشناس و معروف پول‌های کلان بابت سهم امام نزد او می‌آوردند ولی ایشان به هیچ وجه آنها را وارد منزل نمی‌کرد. وضع خوراک ایشان نیز زاهدانه بود، معمولاً گوشت نمی‌خورد و غذایش بیشتر ماست و فلفل بود. از سوی دیگر راز و نیازش با معبود بی‌نیاز بود که هیچ گاه زیارت و نماز شب و تلاوت قرآن در دل شب و مناجات‌های سحری از او ترک نشد و به سوره شریفه "هل اتی" علاقه و توجه خاصی داشت.

امام جماعت و خطیب عارف پرشور

فقیه عارف سالک ملا حسینعلی صدیقین افزون بر اشتغال به تدریس و تعلیم و پاسخگویی به نیازهای شرعی مردم، سال‌ها در مساجدی مانند تکیه گرگ یراقی‌ها، حاج اسدالله سمساری و درب کوشک(باب القصر) اقامه نماز جماعت می‌کرد.

نماز جماعت ایشان از حیث کمیت و کیفیت از جماعت‌های ممتاز اصفهان به شمار می‌رفت و علاوه بر عامه مردم، کسبه و بازاریان، بزرگان و دانشمندان نامداری مانند حضرات آیات عظام حاج آقا رحیم ارباب، حاج میرزا علی آقا شیرازی، حاج سید صدرالدین کوپایی و حاج شیخ محمدحسن عالم نجف آبادی به ایشان اقتدا می‌کردند.

آقا میر سید حسن مدرس نیز فضایل انسانی و کرامات اخلاقی صدیقین را می‌ستود و با آن‌که به راحتی به کسی اقتدا نمی‌کرد، به صدیقین اقتدا می‌کرد. نماز جماعت او از مهمترین جماعات اصفهان به شمار می‌رفت و مردم از تمام محله‌ها و نقاط اصفهان به نماز او حاضر می‌شدند. حسینعلی صدیقین به وعظ و ارشاد و خطابه اهتمامی خاص داشت و در مسجد درب کوشک هفته‌ای دو شب (شب‌های پنجشنبه و شنبه) بر منبر می‌رفت و با سخنانی مفید و سودمند و بیانی گرم و شیوا به ارشاد مردم می‌پرداخت.

شب‌ها بعد از نماز در مدرسه درب کوشک یا مدرسه میرزا حسین بیدآباد درس تفسیر می‌داد. سخنان او تماماً اخبار، آیات، احکام و اخلاق بود. بیهوده سخن نمی‌گفت. از سخنان لغو به شدت پرهیز می‌کرد و گفته‌هایش عمیق، پرمحتوا و از روی خردورزی بود. در ماه‌های مبارک رمضان حتماً مقید بود که دربارة حضرت ولی عصر امام زمان (عج) و احوال و اوصاف آن امام همام سخن بگوید و به‌ویژه در شب‌های قدر حال و هوای خاصی داشت و تا صبح در مسجد احیاء می‌گرفت و اذکار خاصی قرائت می‌کرد.

عارف سالک و مکاشفات معنوی

ملا حسینعلی با همه همت بلند و اراده‌ای استوار در تحصیل علوم رسمی حوزوی نزد اساتیدی مبرز، خود فقیهی مجتهد و مدرسی متبحر و دانشمندی محقق بود. اما عشقی دیگر در سر و رازی والا در دل داشت. جان جهان بین او در این سرای محدود نمی‌گنجید و علوم رسمی خواسته‌های آن سویی او را بر نمی‌تابید. اوج سهمگین هواهای نفسانی را با استعانت از شب زنده‌داری و ترنم‌های عاشقانه سحری و تحت تربیت و برنامه‌های سلوکی شیخ و مرادش حاج محمدجواد سرجویی بیدآبادی درهم شکست. عارف سرجویی جان‌های پاک و روان‌های مستعد بسیاری را به فعلیت رسانید و به تدریج بسیاری از علمای ایران و عراق پیرو او شدند. دانشمندان و فقیهان نامداری مانند حاج شیخ مهدی نجفی مسجدشاهی، ملا محمّد هورتمنی، ملا حسنعلی نخودکی، سیّد زین‌العابدین ابرقویی، سیّد ابوالقاسم دهکردی، آخوند گزی، شیخ محمّد طبیب‌زاده، میرزا ابوالهدی کلباسی، شیخ مرتضی مظاهری و مانند آنان از اصحاب و پیروان سلوکی او بوده‌اند.

ملا حسینعلی صدیقین افزون بر آن که از ملازمان و شاگردان آقا سیّد ابوالقاسم دهکردی- از عارفان سالک و اهل طریقت خاموش به شمار می‌رفت، از دستورات ذکری و روش سلوکی حاج محمّدجواد سرجویی بهره‌های بسیار برد و عارف سرجویی در به فعلیت رساندن گوهر پاک وجودی او نقشی به‌سزا ایفا کرد. حاج ملا حسینعلی سالیان متمادی بر پایه دستورات شرعی و عمل به موازین دینی به ریاضات و مجاهدات معنوی پرداخت و در اثر تقویت قوای روحی و تهذیب نفس، حقایق را به چشم دل مشاهده می‌‌کرد.

وفات و مدفن

عالم ربانی آیت‌الله ملا حسینعلی صدیقین که جان جهان بینش در این سرای محدود نمی‌گنجید و پیوستن جان جهان و بقای ابدی را می‌جست، در شب جمعه 22 صفر 1368 قمری در سن بیش از هفتاد سالگی وفات یافت و در یکی از اتاق‌های تکیه کازرونی در سمت مشرق تکیه مدفون شد.

از قول همسر وی نیز فرزندش حاج آقا باقر نقل شده است که سه روز پیش از فوت حاج ملا حسینعلی در نماز به ایشان الهام شده بود که چه زمانی از دنیا می‌روند. از این رو حاج آقا باقر از پدر می‌پرسد که پس ما چکار کنیم؟ ایشان می‌گوید که شما مامور به ظاهر هستید و دکتر میرعلایی را به سر بالین ایشان آوردند.

دیدار با دوست در دقایق پایانی

از قول حاج آقا باقر (فرزند حاج ملا حسینعلی) نقل شده است که پدرش به هنگام احتضار در لحظات پیش از فوت سر از بالین برداشت و با حالت گریه و تضرع می‌فرمود: "یا علی گفتی چو درماندم به فریادم رسی/ یا علی درمانده‌ام اکنون به فریادم برس".

گفتنی است که این قبر را در ابتدا حاج محمد حسینی شکرانی برای خودش خریده بود ولی حاج ملا حسینعلی به او می‌گوید که این قبر نه برای تو که برای من است و مبلغ آن را به او می‌دهند.

انتهای پیام/164/ح