آیا "نه گفتن" بچه‌ها را ناامید می‌کند؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم ؛  محدود کردن کودک یکی از کارهای چالش برانگیز در زندگی است. ممکن است کودک شما بی وقفه اصرار کند، جیغ بزند، گریه کند یا پا بکوبد و حوصله شما را سر ببرد که بعضی از خانواده‌ها در این جور مواقع از جنگیدن با کودک اجتناب می‌کنند و بعضی دیگر از ناامید کردن او احساس گناه می‌کنند اما افرادی هستند که با صلابت به آنها نه می‌گویند.  نه گفتن به کودکان از مسئولیت‌های مهم بین والدین است و نه گفتن‌های ما درس‌های مهم را به کودکان یاد می‌دهد و می‌تواند در زندگی به آن‌ها کمک کند.

ما هیچ آدم نرمالی نداریم که از نه گفتن خوشحال شود مثلاً فکر کنید که به شما بگویند نمی‌توانید فلان غذا رو بخورید، فلان لباس را بپوشید آیا شما در جواب می‌گویید ممنونم که نمی‌توانم این کارهارو بکنم؟ متقابلاً از کودک هم نباید توقع داشت هنگام نه گفتن به او از ما تشکر کند قطعاً کودک ناراحت و ناامید می‌شود ولی قطعاً سرخورده نمی‌شود. باید در اولین «نه» گفتنتان مصمم باشید، طوریکه بی‌نیاز از تکرار کردنش شوید. حالت چهره‌ای جدی به خود بگیرید و علتش را به کودکتان بگویید که چرا نمی‌تواند آنچه را می‌خواهد داشته باشد. اگر اولین «نه» شما جواب نداد، رویکرد متفاوتی در پیش بگیرید، مثلاً شیوه‌هایی پیدا کنید برای «بله» گفتن، اشتباه بزرگی خواهید کرد اگر که دلتان به رحم بیاید. اگر کودکتان یاد بگیرد که می‌تواند شما را برای «بله» گفتن به ستوه آورد، دائماً حرفش را به کرسی خواهد نشاند.

لزوم ناکام گذاشتن کودکان در برخی موارد

کودکان باید یاد بگیرند که همیشه همه چیز در دسترس نیست همان‌گونه که محیط هم کاملاً نامحدود نیست و منابع هم محدود هستند، در نتیجه نباید انتظار داشت همیشه جواب مثبت بشنوید. انسان‌ها در طول دوره زندگی حدود 5 برابر بیشتر از جواب مثبت جواب منفی می‌شنوند. پس بچه‌ها را باید گاهی اوقات ناکام کنیم زیرا اگر این کار را انجام ندهیم همیشه انتظار دارند به هر چه می‌خواهند برسند، اگر از زمان کودکی همه نیازهای کودک را فراهم کنیم زمانی که کمی بزرگتر شد با دیدن کوچکترین ناکامی از جانب معلم، دوستان، همسالان و حتی جنس مخالف احساس سرخوردگی می‌کند و ممکن است افکار خودکشی در او شکل گیرد.

ما باید به کودکانمان اجازه دهیم این حس ناکامی را تجربه کنند. اگر در سنین کم این ناکامی‌ها را تجربه نکنند مثلاً در سنین مدرسه کودک ما وارد مسابقه دو نمی‌شود. فقط بخاطر ترس از شکست. والدین باید تلاش کنند همیشه سعی نکنند مشکلاتی که فرزندشان با آن مواجه می شود را پر کنند باید اجازه دهند کودک خودش یاد بگیرد در نبود والدین هم مشکلاتش را حل کند. همیشه و همه جا والدین نیستند. والدین باید اجازه بدهند کودک خودش رشد کند. والدین نباید از سر بی‌حوصلگی که مثلاً تحمل گریه و نق زدن فرزندشان را ندارند سریع راهکار بدهند. باید به کودک اجازه داد که با احساس غمش زندگی کند به این راهکار بی‌توجهی فعال می‌گویند به هیچ عنوان کودک را توجیه نکنیم و از عباراتی چون: «مگر چه شده؟» یا «حالا بعد درست می‌شود» استفاده نکنیم.

بی‌توجهی فعال یعنی به کاری که نمی‌خواهیم کودک انجام بدهد توجه نمی‌کنیم و همزمان به کاری که می‌خواهیم انجام دهد توجه می‌کنیم. بی‌توجهی فعال یعنی برگرفتن تمام توجه خود، از کودکی است که رفتار سوء را از خود نشان می‌دهد. این روش مدیریت کودک، برای کاهش قشقرق‌های کودکان نوپا و کودکان در سنین پیش مدرسه موثر است. چنانچه شما به کودک خود که در حال قشقرق و بدخلقی است توجه نشان داده و یا او را سرزنش کنید، ناخواسته این رفتار او را پاداش داده‌اید.

از بی‌توجهی فعال به منظور تضعیف قشقرق‌های کودک خود استفاده کنید. در صورتی که کودک در محل ایمنی حضور دارد، از اتاق بیرون بروید و تا زمانی که او ساکت نشده است، به اتاق برنگردید. می‌توانید نسبت به او بی توجهی کنید  و وانمود کنید توجه‌تان به چیز دیگری جلب شده است.

هنگامی که رفتار بد کودک متوقف شد توجه خود را به او معطوف کنید. همچنان مواظب باشید که رفتار بد کودکتان شما را به دادن پاداش مادی( مانند شیرینی قبل از شام) و یا یک پاداش فعالیتی ( مانند تماشای فیلم آخر شب تلویزیون، در حالی که فردا صبح باید به مدرسه برود) وادار نکند.

شما به عنوان پدر و مادر تعداد کارت های محدود برای نه گفتن به فرزندتان دارید

شما به عنوان پدر و مادر تعداد کارت‌های محدود برای نه گفتن به فرزندتان دارید پس سعی کنید اعتبارتان برای نه گفتن را در موارد مهم مصرف کنید اگر مدام به کودک نه بگویید او یاد  میگیرد بدون اجازه شما کارهایش را  انجام دهد چون می‌داند شما نه می‌گویید.

به عنوان مثال ما می توانیم در نحوه نه گفتن خیلی خلاق باشیم  از آنجا که نه برای بسیاری از بچه‌ها کلمه تحریک‌کننده‌ای است به این دلیل که وقتی آنها را از چیزی باز میداریم به دنبال آن می‌روند و می‌خواهند آن را انجام دهند  ما می توانیم با روش خلاقانه و مثبت به آنها نه بگوییم. ما باید با روشی مثبت پاسخ بدهیم روش مخالفت مثبت یعنی اگر روشی وجود دارد که مایل به متوقف کردن آن هستیم اول تصور کنید که رفتار جایگزین یا مخالف آن رفتار چیست سپس از کودک بخواهید که آن را انجام دهد مثلا به جای ضربه نزن بگوییم آرام بزن یا به جای  پرتاب نکن بگوییم اینطوری بازی کن یا مثلاً بجای  پفک نمی‌خرم بگوییم بستنی میخرم.

همیشه سعی کنیم با پاداش‌های فعالیتی و مادی یا عاطفی و کلامی بسته به این دارد که نیاز کودک چیست کودک را خوشحال کنیم. پاداش‌های مادی مثل خرید به انتخاب کودک ، وسایل ورزشی مثل توپ، طناب، لباس  ورزشی، کتاب ، مقدار اندکی پول، اسباب بازی ، خوراکی مورد علاقه ، سی دی کارتون یا بازی ، لوازم تحریر.

پاداش‌های فعالیتی: دعوت یک دوست به خانه ، توپ بازی با پدر و مادر، دسته جمعی بازی کردن، رفتن به رستوران، رفتن به زمین ورزش یا سینما، رفتن به پارک یا شهربازی، آماده کردن دسر همراه مادر، تماشای فیلم تلویزیونی آخر شب.

پاداش‌های عاطفی: لبخند زدن، در آغوش گرفتن، نوازش، بوسیدن، توجه کردن، لمس کردن، چشمک زدن، تماس چشمی محبت‌آمیز، تحسین و تمجید، کف زدن.

نکته مهم هر وقت به فرزندتان پاداش مادی یا فعالیتی می دهید ، حتما یک پاداش عاطفی را با آن همراه کنید.

یادداشت: نجمه هوشیار کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی

انتهای پیام/