آمارهای تأمل برانگیز از وضعیت بازار نوشت‌افزار/ سهم نیم درصدی محتوای بومی از بازار ۳۵ هزار میلیاردی
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر ۵۰ درصد از محتوای نوشت‌افزار بازار ایران را طرح‌های غربی تشکیل می‌دهد. انحصارگرایی و نبود مدیریت در این حوزه سبب شده تا کاراکترهای ایرانی بازتولید نشده و محبوس شوند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، امروزه بازارسازی فرهنگی یکی از بخش‌های سودآور برای کشورهای مختلف شمرده می‌شود. منظور از بازارسازی فرهنگی، تولید کاراکتر در انیمیشن و سپس زنده نگاه داشتن آن به شیوه‌های مختلف و با به کاربردن آنها در بخش‌های دیگر مانند اسباب‌بازی، لوازم‌التحریر، پوشاک، لوازم اتاق کودک و ... صورت می‌گیرد. محبوبیت بسیاری از کاراکترهای معروف در میان کودکان، از طریق زنجیره‌هایی که پس از تولید انیمیشن صورت می‌گیرد، اتفاق می‌افتد. کاراکترهایی مانند باربی، کیتی و ... بخش عمده‌ای از محبوبیت و شهرت خود را مدیون بازارسازی فرهنگی هستند که پس از تولید انیمیشن صورت گرفته است؛ به این معنی که ممکن است بسیاری از کودکان این انیمیشن‌ها را ندیده باشند، اما به سبب تکرار و بازتولید این کاراکترها در زنجیره‌های بعدی، به این کاراکترها علاقه‌مند شده‌اند.
گذشته از بُعد فرهنگی و تأثیر این کاراکترها بر ذهن کودکان که مخاطب اصلی آنها هستند، بازارسازی فرهنگی از جمله صنایع پر سود در کشورهای مختلف به شمار می‌رود. گردش مالی شرکت‌های مختلف در این زمینه، وسوسه‌کننده است.
بازارسازی فرهنگی در ایران با وجود تلاش‌هایی که طی سال‌های اخیر صورت گرفته، از چرخه معیوبی رنج می‌برد. وجود مشکلات مختلف مانند نگاه جزیره‌ای به این حوزه، انحصارگرایی، روشن نبودن اهمیت موضوع برای برخی از بخش‌ها، نبود نظارت کافی و ... سبب شده تا با وجود خلق شخصیت‌های مختلف در سال‌های اخیر، شاهد موفقیت چندانی در حوزه بازارسازی فرهنگی نباشیم. همین امر میدان را برای استفاده از طرح‌های غربی باز کرده است؛ به طوری که گفته می‌شود بخش عمده‌ای از محتوایی که در بازار وجود دارد، به این شخصیت‌ها اختصاص یافته است.
محمد یقینی، مدیرعامل مجمع نوشت‌افزار ایرانی اسلامی، در گفت‌وگو با تسنیم، از برگزاری نمایشگاهی با مخاطب محدود و مختص مسئولان برای روشن‌تر شدن وضعیت بازار در این زمینه خبر داد و گفت: نمایشگاهی با عنوان «الگونما» با موضوع بررسی کاراکترها و الگوهای کودکان ایرانی برگزار شد. این نمایشگاه در واقع گزارشی بود از وضعیت نامناسب بازار نوشت‌افزار در ایران از نظر محتوا، اکوسیستم تولید محتوا، وضعیت آینده نوشت‌افزار، فرصت‌ها و خلأها در این حوزه و ... که مخاطب آن هم مسئولان بود. در این نمایشگاه هم نخبگان فرهنگی و هم مسئولان از جمله نمایندگان مجلس را دعوت کردیم که بازدیدی از نمایشگاه داشتند. دغدغه‌های تولیدکنندگان در این بازدیدها مطرح شد.
وی به نتایج بررسی‌ها در زمینه میزان استفاده از کاراکترهای غربی در تولید محصولات در کشور اشاره و اضافه کرد: در حال حاضر طبق بررسی‌های انجام شده، حدود 50 درصد بازار نوشت‌افزار را محتوای غربی تشکیل می‌دهد. این تازه در حوزه نوشت‌افزار است. برآورد دقیق ما این است که 35 هزار میلیارد تومان ارزش بازار صنایع فرهنگی در کشور است که از این میان، حدود شش هزار میلیارد به نوشت‌افزار اختصاص دارد. منظور از صنایع فرهنگی صنایعی مانند اسباب‌بازی، پوشاک، لوازم خانگی و ... است که کاراکتر محور هستند. عدد این صنعت در کشور 35 هزار میلیارد تومان است که تنها نیم درصد آن به محتوای بومی اختصاص دارد که عمده آن هم سهم تولیدکنندگان نوشت‌افزار ایرانی اسلامی است.
یقینی معتقد است که ما در این زمینه یک بازار از دست رفته هم از نظر فرهنگی و هم از نظر اقتصادی داریم. او در ادامه مشکل اصلی در ایجاد چنین روندی را نبود اکوسیستم تولید محتوا و کاراکتر در کشور دانست و افزود: این در حالی است که ما فرصت و مزیت‌های نسبی برای تولید محتوا در کشور داریم. از یک سو تولیدکنندگان فنی در این زمینه داریم و از سوی دیگر، از مزیت قیمتی نسبت به بسیاری از شرکت‌های خارجی برخورداریم؛ به طوری که در حال حاضر برخی از شرکت‌های داخلی در حال تولید انیمیشن برای مشتری‌های خارجی خود هستند و موفق هم عمل کرده‌اند. علاوه بر این، دستمان از نظر منابع محتوایی پر است.
مدیرعامل مجمع نوشت‌افزار ایرانی اسلامی با بیان اینکه بخش‌هایی مانند نوشت‌افزار و اسباب‌بازی نیازمند محتوا و کاراکتری هستند که در زنجیره‌های قبلی این کاراکترها شکل گرفته باشد و این تولیدکنندگان بتوانند از آن استفاده کنند، اضافه کرد: اما متأسفانه این زنجیره شکل نگرفته است. به نظرم یکی از مهمترین نیازها در این زمینه، تشکیل صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای تولید محتوا است. اصلی‌ترین منابع تولید کاراکتر در کشور ما در حال حاضر انیمیشن است. این انیمیشن‌ها هم می‌توانند سینمایی و هم می‌توانند به صورت سریالی تولید شود تا این کاراکترها در ذهن بچه‌ها زنده شوند و بعد به صورت محتوا در برخی از صنایع فرهنگی مانند نوشت‌افزار و اسباب‌بازی به کار برده شوند. منظور از سرمایه‌گذاری متمرکز بر محتوای بومی فقط این نیست که یک انیمیشنی در این زمینه تولید شود و تمام؛ بلکه هدف این است که این پروژه انیمیشن‌سازی شکل بگیرد که در آن کاراکتری جان بگیرد. پس از آن باید به زنده ماندن این کاراکتر فکر کرد. برای این کار باید از بخش‌هایی مانند بازی‌سازی، اسباب‌بازی و ... بهره برد و زنجیره آن را کامل کرد. ما الآن این صندوق‌ها را نداریم.
وی ادامه داد: مشکل دیگر، پیچیدگی‌های قانونی است که در این زمینه وجود دارد. وقتی فضای سرمایه‌گذاری در کشور شکل گرفت، باید کارهای سلبی در به کارگیری کاراکترهای غربی نیز انجام شود. این کار مرسومی است در دنیا. مثلاً از شرکتی که در حوزه دخانیات است و فضا را آلوده می‌کند، مالیات سلامت اخذ می‌شود تا در بخش‌های دیگر مانند فضای سبز و حفظ محیط زیست سرمایه‌گذاری بیشتری صورت گیرد. اگر معتقدیم که استفاده از کاراکترهای غربی مضر است، باید کاری نیز در این زمینه انجام دهیم و از بُعد اقتصادی نیز به این قضیه نگاه کنیم. البته وقتی این اتفاق رخ می‌دهد که چرخه تولید محتوای داخلی شکل گرفته باشد. صرف نگاه سلبی پاسخگو و رفع‌کننده مشکلات فعلی نیست.
یقینی در ادامه به تأثیر رسانه به خصوص رسانه ملی بر شکل‌گیری این زنجیره اشاره کرد و یادآور شد: از سوی دیگر فضای رسانه هم در فرهنگ‌سازی این بخش نیز بسیار اهمیت دارد. به عنوان نمونه رسانه ملی نقش مهمی دارد و می‌تواند بیش از این پای کار باشد. نگاه انحصارگرایی و ادعای مالکیت و طرح رقم‌های بالا برای استفاده از این کاراکترها در صنایع فرهنگی مانند نوشت‌افزار، منجر به حبس کاراکترها می‌شود. چه کاراکترهایی که در سال‌های اخیر با همین نوع نگاه‌ها کشته شدند.
تولیدکنندگان برخی از بخش‌ها مانند نوشت‌افزار و اسباب‌بازی در سال‌های اخیر با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم کرده‌اند. با وجود استقبال خانواده‌ها از طرح‌های بومی و محتوای ایرانی اسلامی طی سال‌های گذشته، دست تولیدکنندگان این حوزه برای عرضه محصولات با طرح‌های جدید خالی است. به زعم بسیاری از فعالان این بخش‌ها، معیوب بودن چرخه محتوا، عرصه را بر آنها تنگ کرده است.
هرچند وعده‌هایی در سال‌های گذشته برای رفع این دست از مشکلات تولیدکنندگان از سوی مسئولان ارائه شده، اما به نظر می‌رسد از حرف تا عمل فاصله بسیاری است.
انتهای پیام/