امکان افزایش ۲ برابری ظرفیت آبی کشور با آبخیزداری و آبخوانداری

۲۱ شهريور ۱۳۹۹ - ۰۹:۱۷
اخبار اقتصادی
اخبار کشاورزی

امکان افزایش 2 برابری ظرفیت آبی کشور با آبخیزداری و آبخوانداری

طبق بررسی ها با توجه به سیاست افزایش جمعیت، آب موجود کشور با روش های کنونی آبیاری برای رشد و توسعه کشور ناکافی و بحران زا است. با آبخیزداری و آبخوانداری می توان ظرفیت آبی کشور را تا دو برابر افزایش داد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ ایران سرزمینی خشک و نیمه‌بیابانی است. متوسط بارندگی در آن 250 میلی‌متر است و با دوره‌های 30ساله ،50ساله و 70ساله این متوسط کم و زیاد می‌شود، به این ترتیب که حجم بارندگی سالیانه به 420، 413 و 430 میلیارد مترمکعب می‌رسد. حداقل بارندگی 380 میلیارد مترمکعب و حداکثر رکورد ثبت‌شده 580 میلیارد مترمکعب است که هر 70 سال یک‌بار ممکن است به رکورد 700 تا 720 میلیارد مترمکعب هم برسد. پراکندگی بارش‌ها از نظر زمان و مکان و حجم به‌طور دائم در سرزمین ایران درحال تغییر است به همین دلیل با توجه به برداشت دائمی از سفره‌های زیرزمینی و عدم تزریق منظم و ثابت سفره‌های زیرزمینی تراز منابع به‌میزان 120 میلیارد مترمکعب منفی است که باعث فرونشست زمین می‌شود. اینها آمار پایه‌ی مورد قبول همه‌ی دست‌اندرکاران است.

نکته‌ی مهم آن است که رویکردهای متفاوتی برای تحلیل این آمارها وجود دارد که متکی به باورها و فناوری‌های مورد استفاده است، به‌گونه‌ای که با فناوری‌های مربوط به جمع‌آوری این نزولات با انواع سد و بند خاکی استفاده از نزدیک به 300 میلیارد مترمکعب را غیرممکن دانسته آن را به‌واسطه‌ی تبخیر و تعرق، مهدور می‌شمرد، در مقابل، فناوری آبخیزداری به‌عنوان رویکرد مدیریت جهادی در بهره‌برداری از سیلاب‌ها امکان مدیریت نزولات را برای تولید آب جدید افزون بر 100 میلیارد مترمکعب آب مصرفی به‌میزان 100 میلیارد مترمکعب آب جدید که یک‌سوم تبخیر و تعرق اعلام شده می‌باشد ممکن می‌داند.

تولید آب جدیدموجود از آنجا حائز اهمیت است که یکصد میلیارد مترمکعب آب مصرفی کنونی، برای برنامه‌های توسعه‌ای در بخش کشاورزی، شرب و صنعت ناکافی و بحران‌آفرین است، به‌ویژه اگر استراتژی افزایش جمعیت تا 300 یا 500 میلیون نفر مدنظر باشد، محدودیت منابع آبی با روش‌های فعلی، یک بحران عظیم خواهد بود. آبخیزداری امکان تأمین یکصد میلیارد مترمکعب آب جدید را با هزینه‌ی اندک و با روش‌های آسان میسر می‌کند؛ اما اصرار بر جهل و غفلت و نادانی در عدم امکان تأمین آب از منابع داخلی از سوی بعضی از مدیران و کارشناسان، کشور و نظام را به اتخاذ تصمیم‌های نادرست برای تأمین آب از روش‌های بسیار پرهزینه و خسارت‌بار مکلف و مجبور نموده است. تأسیسات تأمین آب از خزر یا خلیج فارس، خطرساز و پرهزینه است. تأمین آب از فرامرزها یک وابستگی عظیم سیاسی امنیتی و برخلاف سیاست‌های صیانت از استقلال و پایداری ملی است.

به خصوص اینکه برآورد هزینه‌ها برای تأمین آب شیرین از شمال و جنوب از حداقل 30 هزار تومان تا حداکثر 50 هزار تومان با قیمت‌های ثابت پایان سال 1397 برای هر مترمکعب حکایت دارد، در حالی که هزینه‌ی تأمین آب با فناوری آبخیزداری از 3 هزار تومان تا 5 هزار تومان برای هر مترمکعب و در موارد بسیاری کمتر است. فقدان مدل توسعه‌ی پایدار ملی، فقدان تدبیر و کارآمدی مدیریت کشور در استفاده‌ی همه‌جانبه از آبخیزداری موجب غفلت و تحمیل هزینه‌های گزاف به اقتصاد ملی است. آسیب‌پذیری ملی ناشی از فقدان تدابیر استراتژیک در توسعه‌ی پایدار ملی از اقدامات دشمن در آسیب‌رسانی به زیرساخت‌ها خطرآفرین‌تر و پرهزینه‌تر است.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

پایان سخن اینکه آبخیزداری یک فناوری روزآمد و جامع‌نگر است که ضمن انجام مطالعات آمایش سرزمین با تعیین تکلیف نوع و حجم و ابعاد هر فعالیت در حوزه‌ی آبخیز ضامن پایداری توسعه است. روش‌های اجرایی بسیار آسان و مردمی و همراه با درآمدزایی و جلب مشارکت عمومی است. اگرچه سیاست‌های کلان مرتبط با آبخیزداری و آبخوانداری که یکی از پروژه‌های آبخیزداری در حوزه‌های میانی آبخیز است از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است، اما رعایت اصول و عملیاتی شدن آن در بعضی از بخش‌ها متوقف و در بخش کشاورزی به‌کندی در دست اجرا می‌باشد. مقام معظم رهبری با فراخوان دستگاه‌ها به دانش‌محور بودن فعالیت‌ها و دانش‌بنیان بودن سازمان‌ها آنها را به تولید علم و عقل و دانش و فعالیت سیستمی و پایدار فراخوان کرده‌اند. جای تأسف است که دستگاه‌های بخشی‌نگر بدون هم‌افزایی و همراهی و همیاری با یکدیگر هر روز از توسعه‌ی پایدار ملی فاصله‌ی بیشتری می‌گیرند.

محمد تقی امانپور «معاون آموزش و تحقیقات وزارت جهاد سازندگی»

انتهای پیام/

واژه های کاربردی مرتبط