تصاویر کمتر دیده شده از خالق «بچه مردم»/ از ایران تا هندوستان از نثر جادویی آل احمد گفتند

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مراسم بزرگداشت جلال آل احمد و بررسی نثر این نویسنده تأثیرگذار و شهیر ایرانی همزمان با پنجاه و یکمین سالروز درگذشت او با حضور جمعی از شاعران و نویسندگان فارسی‌زبان به صورت مجازی برگزار شد.

عبدالجبار کاکایی، شاعر، در ابتدای این مراسم به ویژگی‌های نثر آل احمد و سبک نوشتاری او اشاره کرد و گفت: زنده‌یاد سیمین دانشور، همسر آل احمد، در جایی گفته بود که جلال در رانندگی، انجام امور و ... عجول بود؛ به نظرم سبک نوشتاری او به نوعی تأثیرپذیرفته از زندگی خود اوست.

وی ادامه داد: نثر آل احمد دنباله‌روها و مقلدان فراوانی دارد. با توجه به سبک نوشتاری و نثر جلال آل احمد به خصوص در آثاری که در قالب گزارش‌نویسی از او منتشر شده‌ است، باید گفت که گزارش‌نویسی بعد از او سخت شد.

رضا اسماعیلی، شاعر و مدرس دانشگاه، نیز در ادامه به بخش‌هایی از تأثیرگذاری آل احمد بر ادبیات فارسی در چند بخش اشاره کرد و گفت: او با معرفی آلبر کامو به جامعه ادبی، با ترجمه‌هایی از آندره ژید، یونگر، اوژن یونسکو، داستایوسکی نقش بسیار مؤثری در پیش‌برد ادبیات معاصر ایفا کرد. او با معرفی بیشتر شعر نو نیمایی به گسترش آن کمک کرد.

آل احمد در کنار ایوان مدائن

وی ادامه داد: نثر جلال آل احمد باعث جهشی بی‌سابقه در نثر فارسی شد. تأثیر پذیرفتن و تقلید دیگران از آثار جلال (به‌خصوص نویسندگان، روشنفکران و دانشجویان) باعث گسترش هر چه بیشتر نوع نگارش ادبی آل احمد شد؛ به‌گونه‌ای‌ که او در میان طیف ادبی و مردمی، به الگویی خاص تبدیل شد.

به گفته اسماعیلی؛ جلال آل احمد ادامه‌دهنده راهی بود که محمدعلی جمالزاده و صادق هدایت در ساده‌نویسی و استفاده از زبان و لحن عموم مردم در محاورات، آغاز کرده بودند. در واقع این نوع نوشتن و استفاده از زبان محاوره‌ای توسط جلال به‌اوج رسید و گسترش یافت.

محمدشریف سعیدی، از شاعران افغانستانی، نیز در ادامه به تأثیرگذاری داستان‌های جلال بر سینما اشاره کرد و گفت: جلال داستانی دارد به نام «بچه مردم» که داستان تأثیرگذاری است. صدیق برمک، از فیلمسازان افغانستانی، 40 سال پیش براساس این داستان فیلمی ساخته است که هرگاه مخاطب این فیلم را می‌بیند، تحت تأثیر آن قرار می‌گیرد. این داستان به خوبی روایتگر و تصویرگر فقر، تنگدستی، تبعیض و ستم در جامعه است.

وی ادامه داد: یگانه عنصری که هر نویسنده و هنرمند را برجسته می‌سازد، عنصر حس، درک و باور بر یک ایده است. حالا این ایده می‌تواند عدالت‌خواهی، عشق یا هر چیز دیگری باشد. درک دردمندانه جلال بیشتر در داستان‌ها خود را نشان می‌دهد؛ داستان‌هایی مانند «مدیر مدرسه» و «بچه مردم» که نویسنده در آنها جامعه فقرزده، دچار مشکلات تربیتی و خانوادگی را ترسیم می‌کند. او این دردها را درک می‌کند و این درد در کلماتش موج می‌زند.

سعیدی یادآور شد: زمانی تحت تأثیر کلمات یک نویسنده قرار می‌گیریم که نویسنده به آنچه می‌نویسد، باور داشته باشد. این مشخصه اصلی نویسندگان و شاعران نامدار و ماندگار است. تمامی نویسندگان و شاعران بزرگ از یک فقدان در آثارشان سخن می‌گویند، جلال نیز در داستان‌هایش از فقدان عدالت در جهان حرف می‌زند.

این شاعر با بیان اینکه زنده‌یاد آل احمد یکی از نویسندگان تأثیرگذار بر زبان فارسی است، تصریح کرد: جلال به ارزش‌های بسیار والای انسانی مانند برابری انسان‌ها و مبارزه علیه روح ستمگر سرمایه‌داری باور داشت؛ سرمایه‌داری که به هر قیمتی انسان‌ها را می‌بلعد و بمب‌های اتم را برای کشتن و شکنجه انسان‌ها صادر می‌کند. جلال در واقع منتقد تفکراتی بود که این تفکرات جز اندوختن برای خود و زجر و شکنجه برای دیگران چیزی نداشت؛ از این جهت دیدگاه‌های او ارزشمند است. او نویسنده باورمندی بود که به آنچه می‌نوشت و می‌گفت، باور و اعتقاد داشت. متأسفانه امروز در بسیاری از جوامع، انسان‌ها به دلایل مختلف از جمله شغل و منصب، هم رنگ جماعت شدن و ... از آنچه می‌گویند تا آنچه بر دل دارند، فاصله بسیار دارند، اما جلال نویسنده صادقی بود که هر آنچه نوشته و منتشر شده است، حکایت از بی‌قراری روح نویسنده‌اش دارد.

ناصره شرما، خبرنگار معروف هندوستانی و مترجم، نیز که تاکنون داستان‌هایی از جلال را ترجمه کرده است، در این مراسم از اقبال مردم هندوستان به داستان‌های آل احمد گفت. او در ابتدا با اشاره به نقش زنده‌یاد آل احمد در داستان‌نویسی ایران گفت: جلال آل احمد نویسنده برجسته زبان فارسی است و در بین داستان‌نویسان فارسی‌زبان مقام والایی دارد. او در داستان‌هایش از زندگی حرف می‌زند، از کوچه  و بازارها و مردم عادی که درگیر مشکلات مختلف هستند، سخن می‌گوید؛ به همین دلیل او بین ما زنده است.

زنده‌یاد آل احمد در مراسم خاکسپاری فروغ فرخزاد

وی با بیان اینکه متن آثار به خصوص در داستان‌هایش ساده، روان و تأثیرگذار است و بیان جادویی دارد، ادامه داد: اولین‌بار که داستان «بچه مردم» را از او خواندم، چشم‌هایم پر از اشک شد و همانجا تصمیم گرفتم تا این اثر را برای هندی‌ها به زبان هندی ترجمه کنم. بعد از آن «سه تار» را نیز ترجمه کردم. هرکس در هند داستان «بچه مردم» را خواند، گفت که چه داستان تأثیرگذاری است. 

آخرین تصویر او در اسالم

به گفته شارما؛ داستان‌های زنده‌یاد آل احمد مزه زندگی را با خود دارد. او داستان انسان‌ها، غم‌ها و مشکلات آنها را با سیاهی قلم بر روی کاغذ روایت کرد؛ به همین دلیل در ادبیات داستان‌نویسی ایران تاریخ‌ساز شده است. 

انتهای پیام/