گزارش| انتظارات ترکیه از پوتین و نتایج جنگ قره باغ

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، اگر چه در روزهای اخیر و در جریان جنگ بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان، یک پیروزی سریع و فراگیر به دست نیامده اما ظاهراً هم خود آذربایجان و هم مقامات و رسانه‌های ترکیه، از همین مقدار از پیروزیهای میدانی خشنود و راضی هستند و آن را دستاورد ارزشمندی میپندارند. امروز هم اغلب رسانههای ترکیه، خبر از احتمال پیروزی علی اف و جمهوری آذربایجان داده و واکنش ولادیمیر پوتین به درخواست کمک از سوی نخست وزیر ارمنستان را همچون شوک و دوش آب سرد، توصیف کردهاند.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

ماجرای دوش سرد پاشینیان

برخی از روزنامههای نزدیک به حزب عدالت و توسعه و حتی روزنامههای مخالف دولت، فضای حاکم بر گفتگوی تلفنی پوتین و پاشینیان را به شکلی توصیف کردهاند که گویی رفتار و رویکرد پوتین در قبال نخست وزیر ارمنستان، به شکلی بوده که به طور کامل، منطبق با منافع باکو و آنکارا است. نقطه مشترک تمام روایتهای موجود در رسانههای ترکیه از گفتگوی رئیس جمهور روسیه و نخست وزیر ارمنستان، چنین است:

1. پاشینیان برای تماس با مرد شماره 1 روسیه، چند بار به درِ بسته خورده و کسانی را واسطه کرده تا بتواند با پوتین صحبت کند.

2.پوتین به پاشینیان گفته است: بر اساس اصل همپیمانی، دفاع از ارمنستان را وظیفه خود میدانیم اما مساله اینجاست که جنگ در داخل خاک شما روی نداده است. (رسانههای ترکیه این بند از سخنان پویتن را به معنی حمایت کامل از آذربایجان قلمداد میکنند.)

3.پوتین اعلام کرده که برای برقراری آتش بس، تلاش میکند.

علی اف به چاووش اوغلو چه گفت؟

مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه کابینه اردوغان، پیش از سفر به باکو، جمله مهمی بر زبان آورد: «آتش بس برقرار شود که بعد از آن چه اتفاقی بیفتد؟ مگر تا حالا، آتش بس توانسته نتیجه بخش باشد و به اشغال قره باغ، پایان دهد؟»

در واقع چاووش اوغلو به گونهای صحبت کرد که گویی میخواهد مخالفت آنکارا با اعلام آتش بس را نشان دهد. اما ظاهراً، این سیاست اعلامی ترکیه است و تصمیم اصلی این است که آتش بس با شرط شروط خاصی حکمفرما شود و باکو نیز تلاش کند که حضور ترکیه را به عنوان یک اصل ضروری بر همگان بقبولاند.

بسیاری از روزنامههای ترکیه، از این موضوع خبر دادند که علی اف، در اقدامی نمادین، شخصاً در آستانه در به پیشواز چاووش اوغلو رفته و با او، در نهایت احترام و فراتر از پروتوکول، برخورد کرده است.

در تکمیل این موضوع، عبدالقادر سلوی تحلیل گر روزنامه حریت، که به عنوان یک روزنامه نگار کاملاً نزدیک به تیم اردوغان و دارای اخبار و اطلاعات محرمانه و دست اول شناخته میشود، در مورد پشت پرده این دیدار گفته است: «علی اف در دیدار با وزیر امور خارجه ترکیه، بسیار شاد و با روحیه بود. او پس از دیدار، چند بار پشت سر هم گفت: همه چیز به خوبی پیش میرود. سپس دست خود را مشت کرد و گفت: با برادرم طیب بیگ، پرچم آذربایجان را در قره باغ، برخواهیم افراشت.»

فاکتور مهم اردوغان و پوتین

علاوه بر بخش بی.بی.سی ترکی، چند رسانه داخل ترکیه نیز، به انعکاس مطلبی پرداختند که توسط مارک چامپیون و ایلیا آرخیپف در بلومبرگ منتشر شده است.

در تحلیل این دو نویسنده، به این اشاره شده که رجب طیب اردوغان و ولادیمیر پوتین، با تبعیت از برخی ظرافتهای دیپلماتیک و توجه به منافع متقابل، در هر دو پرونده لیبی و سوریه، توانستند تحت هر شرایطی رابطه خود را زنده نگه دارند و حالا هم در قره باغ، برای سومین بار در شرایطی قرار گرفتهاند که رابطه بین آنها، یک آزمون مهم را پشت سر خواهد گذاشت و شواهد نشان میدهد که این دو سیاستمدار عملگرا، نمیخواهند اصل رابطه را خراب کنند.

سود متقابل ترکیه و روسیه

با نگاهی به تاریخچه روابط ترکیه و روسیه، به جرات میتوان گفت، روابط بین مسکو و آنکارا، هیچگاه تا این اندازه گرم و پویا نبوده است.

بدون تردید، هفتاد سال پیش، ترکیه از ترس غرب یا همان اروپا و آمریکا و به منظور مقابله با قدرت اتحاد جماهیر شوروی به عضویت ناتو درآمد و به درازای چندین دهه، روسیه همواره به عنوان بزرگترین خطر علیه منافع ترکیه توصیف شد. اما در چند سال اخیر، اتاق فکر حزب عدالت و توسعه به این جمع بندی رسید که این فوبیا و ترس بی مورد از قدرت روسیه، دهها میلیارد دلار به ترکیه ضرر زده و اجازه نداده که ترکیه خود را به روسیه نزدیک کند و به تبع آن، از ترس روسیه، در قفقاز و آسیای میانه نیز همواره با ترس و تردید، گام برداشته است.

اما در چند سال گذشته، ترکیه و روسیه یا به عبارتی روشنتر، اردوغان و پوتین، در حوزه انرژی (نیروگاه هستهای آک کویو و خط انتقال گاز ترک استریم)، در حوزه دفاعی (خرید سامانه موشکی اس 400)، در حوزه همکاریهای منطقهای (سوریه و لیبی)، در حوزه اقتصادی (توریسم و صادرات و واردات)، به اوج همکاری رسیدهاند و حالا هم شرایطی فراهم شده که روسیه میتواند با تغییر ناچیز موازنه، شرایط را به سمت و سویی ببرد که با برقراری امنیت بیشتر در بستر انتقال انرژی، کاری کند که جمهوری آذربایجان و ترکیه، از قدرت بیشتری برخوردار شوند و در مقابل، تا حد قابل توجهی در کنار روسیه بمانند و کرملین بتواند در شمال و جنوب قفقاز، در حوزه حساس آسیای میانه و همچنین در مدیترانه، با خاطری آسودهتر، گام بردارد.

بنابراین در یک جمع بندی کلی چنین میتوان گفت که انتظار ترکیه این است که ولادیمیر پوتین، در جنگ قره باغ، به شکلی عمل کند که به جای کشوری همچون ارمنستان که دست کم در دوران پاشینیان، تا حدی قابل توجهی تحت تاثیر آمریکا و اروپا قرار گرفته، دو کشور مهم این منطقه یعنی ترکیه و جمهوری آذربایجان، از امتیاز بیشتری برخوردار شوند و شراکت با این دو کشور، ضامن بخش مهمی از منافع روسیه در این گوشه از جهان باشند. حال باید دید روسیه در برقراری این موازنه به چه شکلی عمل خواهد کرد.

انتهای پیام/