نگین فراموش‌شده در دل کویر غرب خراسان‌رضوی/کاروانسرای تاریخی بازسازی می‌شود‌

به گزارش خبرگزاری تسنیم از داورزن، کاروانسرای تاریخی روستای مهر در مسیر جاده ابریشم و محور سبزوار-شاهرود و 50 کیلومتری غرب سبزوار قرار دارد که یکی از زیباترین کاروانسراهای بین راهی است.

قدمت این کاروانسرا مربوط به دوران قاجاریه است و در تاریخ 25 شهریور 1363 با شماره ثبت 1660 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مصالح آن آجر، ملات گل و گچ و تزئینات آن به‌صورت آجری نیم دایره است. طاق‌ها و قوس‌های آن نیز جناقی و هلالی است و دارای هشتی، حیاط مرکزی، اصطبل‌های شرقی و غربی و یک محل شاه‌نشین است. داورزن دارای 150 اثر تاریخی شناسایی شده است.

این اثر به دلیل قرارگیری در مسیر جاده تهران- مشهد، قابلیت تغییر کاربری به مجتمع رفاهی و خدماتی بین راهی را دارد. شهرستان داورزن علاوه بر کاروانسرای مهر با آثار تاریخی و طبیعی آسیاب‌های آبی و بادی، کاروانسراهای تاریخی بین راهی، مساجد قدیمی، یخدان‌ها، آتشکده آذربرزین مهر، روستاهای قدیمی مزینان و باشتین، مناطق ییلاقی و آبشارهای منطقه بفره و کویر شرایط مساعدی برای جذب گردشگران و مسافران دارد.

یکی از دلایل متقن تغییر کاربری ابنیه تاریخی احیاء و رونق دوباره آن‌ها و ایجاد زمینه و بسترهای لازم برای بازگشت آثار به حیات اجتماعی معاصر و جلوگیری از انزوای آنان است.

شهرستان داورزن در کنار محور مواصلاتی اصلی تهران – مشهد و بالعکس قرار گرفته است و سالانه بیش از 25 میلیون زائر و مسافر از این مسیر تردد دارند و در این شهرستان 70 اثر ثبت آثار ملی و کویر و آبشارهای بسیار زیبا قرار دارد و به همین علت، داورزن به سرزمین کویر و کوهستان معروف شده است.

کاروانسرای مهر نگین کویر

یک پژوهشگر تاریخی در سبزوار می‌گوید: کاروانسرای مهر جزو کاروانسراهایی است که بین 2 کاروانسرا ساخته شده است.

محمودرضا سلیمانی با بیان اینکه با کاروانسرای مهر یک ایستگاه به ایستگاه‌های قبلی اضافه شده افزود: در روزگار و زندگی، اگر آدمی را در طول تاریخ بررسی کنیم متاسفانه آدم‌ها به لحاظ جسمانی مقداری ضعیف‌تر شده‌اند و شاید دلیل ساخت کاروانسراهای بین راهی این عامل باشد.

وی با بیان اینکه کاروانسرای مهر در دوره قاجاریه ساخته می‌شود، اظهار داشت: این کاروانسرا خیلی ساده است و مانند کاروانسراهای زعفرانیه، مزینان و یا عرب‌ها در داخل شهر آرایه و آجرکاری‌های اصلی را ندارد ولی از ترکیب کپی شده کاروانسراهای دوره صفویه اقتباس شده است.

وی خاطرنشان کرد: یک وضعیت منحصر به فردی که کاروانسرای مهر دارد این است که بنا فاصله مناسبی از جاده دارد؛ این فاصله به اندازه‌ای است که آدم‌ها به راحتی می‌توانند در آن حضور داشته باشند و صدای تردد مزاحمتی برای مردم ایجاد نمی‌کند.

سلیمانی با بیان اینکه کاروانسرا متعلق به اوایل قاجاریه می‌باشد، عنوان کرد: بنای آن از دوره بعد از افشاریه مدنظر قرار گرفته و در دوره قاجاریه ساخته شده است.

وی با بیان اینکه وجه تمایز کاروانسرای مهر این است که در مسیر شاهراه جاده غرب و شرق می‌باشد، گفت: در محور مواصلاتی بسیاری از کاروانسراهای ما خارج از محور جاده‌ای هستند اما کاروانسرای مهر این ویژگی خاص را دارد و مانند یک نگین در کنار جاده شاهراه قرار گرفته است که با یک نورپردازی بسیار خوب می تواند در کویر جلوه‌گری کند.

این باستان شناس سبزواری در خصوص موقعیت کاروانسرای مهر داورزن اظهار کرد: این بنا به چند روستای دیگر نزدیک است که می‌تواند آنها را پوشش دهد و از طرفی به آتشکده آذر برزین مهر نزدیک است. همچنین به روستای ریوند و کاروانسرا ریوند نزدیک است. این کاروانسرا به روستای صدخرو که به داشتن خانه‌های تاریخی معروف است نیز نزدیک می باشد بنابراین روستای مهر می تواند پایگاهی باشد و یک منطقه گردشگری را در این محدوده داشته باشیم.

سلیمانی ادامه داد: اتصال مهر به فعالیت‌های گردشگری می‌تواند موجبات انحصاری و منحصر به فرد بودن را ایجاد کند.

واگذاری کاروانسرای مهر به بخش خصوصی

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی داورزن گفت: کاروانسرای مهر به مدت 25 سال جهت کاربری گردشگری، اقامتی،  پذیرایی و تفریحی به بخش خصوصی واگذار می‌شود.

محمد عبدالله‌زاده ثانی افزود: پروژه مرمت و بهره برداری کاروانسرای مهر با هزینه 60 میلیارد ریال با هدف رونق و جهش گردشگری  شهرستان داورزن به بخش خصوصی واگذار می‌شود.

وی با بیان اینکه مدت زمان مرمت این تاریخی واگذار شده به بخش خصوصی 2 تا 3 سال است، اظهار داشت: مدت زمان بهره برداری 25 سال و میزان اجاره ماهیانه آن کمتر از 50 میلیون ریال است.

وی با اشاره به اینکه هزینه مرمت و احیا کاروانسرای مهر 60 میلیارد ریال است، یادآور شد: پس از 30 درصد پیشرفت فیزیکی مرمت توسط سرمایه گذار، 70 درصد هزینه مرمت تسهیلات 12 درصد با معرفی به بانک عامل به وی اعطا می‌شود.

عبدالله‌زاده تاکید کرد: کاروانسراهای مهر با توجه به اینکه مجاور روستا بوده و امکان الحاق به محدوده طرح هادی روستا را دارد، از تسهیلات پست بانک با سود 4 درصد در صورت مشارکت دهیاری برخوردار خواهد شد.

انتهای پیام/282/ ز