برای اکران خوب فیلم کودک و نوجوان باید پارتی داشت/ وظیفه اصلی جشنواره فیلم کودک و نوجوان حمایت قوی است که وجود ندارد

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در قسمت اول میزگردی که با محوریت آسیب‌شناسی سینمای نوجوان و کارکرد جشنواره فیلم کودک و نوجوان تشکیل شد، مسائلی مانند عدم هویت‌یابی نوجوانان، نبود چیزی به نام سینمای نوجوان، شناخت صادقانه و رویکرد واقع‌بینانه با نوجوانان مطرح شد.

این بار و در قسمت دوم این میزگرد ضمن ادامه بحث انتقادی درباره سینمای نوجوان، در بخش پایانی و مهم این میزگرد به عدم کارکرد جدی و مناسب و هدف‌گذاری شده درباره جشنواره فیلم کودک و نوجوان می‌رسیم. اینکه جشنواره فیلم کودک و نوجوان در مسیر درست و جدی خود که اعتلای سینمای کودک و نوجوان باشد قرار ندارد و سینمای نوجوان بخش کاملاً مهجور و دیده نشده سینمای ایران است.

نوجوان عاشق معنویت است

در ابتدای این قسمت از میزگرد «حسین شکیب‌راد» در ادامه بحث درباره سینمای نوجوان بیان کرد: یک نگرانی دارم آن هم این است که متولیان کار می‌گویند آنچه مد نظر رهبر انقلاب از سینمای نوجوان بود، همین فیلم "منطقه پرواز ممنوع" بود. این سخن اشتباه است، اینکه بگوییم سقف را زدیم و همه چیز تمام شد غلط است. شروع عالی داشتیم اما خیلی با سقف فاصله داریم.

همانطور که گفته شد طیف‌های مختلف، ایده‌های مختلف و درام‌های گوناگون می‌خواهند. از عاشقانه گرفته تا دیگر ژانرها. این فیلم هم طبیعتاً یک ژانر بود که ساخته شد و در نوع خودش خوب بود و مخاطبش هم پیدا کرد.

من نگرانم آن چیزی که برای «شبکه امید» اتفاق افتاد یکبار دیگر رخ دهد. اینکه گفتند که شبکه نوجوان راه اندازی شد و حالا دیگر کار ما تمام است. در سینما هم بگویند که فیلم منطقه پرواز ممنوع ساخته شد و دیگر ایده‌آل سینمای نوجوان ساخته شده است.

در حالی که خود آقای مروت نژاد و تیمشان می‌گویند با آمدن ما سینمای نوجوان ایجاد نشد، سینمای نوجوان غرق شدن در دلش را می‌خواهد. ما خیلی از آن غرق شدن عقب‌ایم. حالا که این غرق شدن مهم شد می‌گویم لااقل بیایند و مخاطب دهه هشتادی را بشناسند و بدانند با چی طرف‌اند.

می‌دانید من در این هجده سال که در حوزه نوجوان کار کردم، حداقل سالی چهار-پنج هزار نوجوان را از نزدیک دیده‌ام. حالا ضرب کنیم ببنیم چقدر مخاطب می‌شود! با این آدم‌های مختلف، اتفاقاً به ویژگی‌های یکسانی می‌رسیم هیچ فرقی هم نمی‌کند بچه مذهبی باشد یا بچه غیرمذهبی. اصلاً ما در نوجوان معاند نداریم، خاکستری و سفید برای مفاهمه است، نوجوانان همه سفیدند. وگرنه انقدر معنویت جذاب است که نوجوان برفرض اینکه دین‌گریز هم باشد اما معنویت‌گرا است.

* تسنیم: اگر در نسل جوان الان هم دین گریز باشد هم به خاط عدم اطلاعات صحیح در نوجوانی است.

شکیب‌راد: بله وگرنه به شدت معنویت‌گرا است و به خاطر المان‌های معنوی جذابی که در یک چنین فیلمی وجود دارد همه اقشار دیگر هم جذبش می‌شود. چون ساده می‌گوید، برایش حاشیه نمی‌پیچد و شعار نمی‌دهد. اما نکته این است که ما تا رسیدن به آن مخاطب هشت میلیونی که الان داریم خیلی فاصله داریم.

خصوصاً اینکه نوجوان فقط 15 ساله نسیت از 14 سالگی تا بیست سالگی را باید بازه زمانی نوجوان در نظر گرفت. با این حساب مخاطب ما بسیار زیاد است.

من نگران آن دو سال قبل از کنکوری‌ها هستم که مدام می‌گویند درس بخوان و کنکور بده و به فکر آینده‌ات باش در حالی که هیچ محصول فرهنگی برایش ندادیم بعد هم یکباره وارد سن جوانی می‌شود.

وقتی می‌گویی نوجوان کیست؟ می‌گویند دانش آموز. اصلا هویت نوجوان را به عنوان قشر اثرگذار نپذیرفته‌ایم که خارج از مدرسه می‌تواند اثرگذار باشد. اما منافقین بهتر از ما درک کرده‌اند: برای جذب معلم‌هایشان از دانش‌آموزان نوجوان استفاده می‌کردند. الان در ترکیه «عبدالله گل» بخواهد کاری بکند و مخالفانش بخواهند با او مقابله کنند، مدارس را تعطیل می‌کنند تا نوجوان‌ها را از دست بدهد.

حضرت آقا ویژگی پیشران را برایشان به کار می‌برند و می‌گویند اگر می‌خواهی یک اتفاق و جریان فرهنگی در جامعه ایجاد شود برو سراغ قشر نوجوان که پدر، مادر و بزرگ‌تر و کوچک‌تر را هم با خودش می‌کشاند. ما انقدر اینها را ندیدیم که به تعریفی نرسیده‌ایم. باید یک دیتایی به من بدهید که بر اساس نظام‌نامه نوجوان بروم فیلم بسازم. من که وظیفه‌ام نیست نظام‌نامه ایجاد کنم چرا؟ ببخشید آقای مروت‌نژاد شما دارید این فیلم را می‌سازی ویژگی‌های نسل نوجوان را در بیار و دو جلد کتاب کن!  

مهم‌ترین نیاز سینمای کودک اکران است که آن هم وجود ندارد

* بحث بعدی و پایانی ما درباره جشنواره فیلم کودک و نوجوان است. به نظرم این غلط است که در جشنواره کودک و نوجوان رئیس بنیاد فارابی بخواهد دبیر بشود چه در این دوره و چه در تمام ادوار جشنواره. دبیر برگزاری کودک و نوجوان باید یک فرد جوان باشد که بتواند با کودکان و نوجوانان ارتباط برقرار کند.

مروت‌نژاد: بله، یک ایرادش همین است که جشنواره تخصصی سینمای کودک و نوجوان توسط رئیس بنیاد فارابی اداره می‌شود که تخصصی روی بحث کودک و نوجوان ندارد و بهش گفتند تو این را برگذار کن. بنابراین این یک نکته اساسی است که هر کس شد دبیر فارابی می‌شود دبیر جشنواره. خود این همانی به نظرم محل اشکال و سؤال است.

نکته دیگر بحث کارکرد جشنواره فیلم کودک و نوجوان است. کارکردی که الان جشنواره کودک و نوجوان دارد چه کارکردی است؟ یک جشنواره دارد برگزار می‌شود اما فایده‌ای برای کودکان ندارد. به خاطر اینکه آسیب‌شناسی از سینمای کودک و نوجوان نیست مهم‌ترین نیاز سینمای کودک و نوجوان الان توضیع مناسب برای سینما است که وجود ندارد. صرفاً می‌خواهم جشنواره برگزار کنم هر کس هم دبیر باشد خوب است فارابی یا هر جای دیگر.

اگر درباره مهمترین آسیب جشنواره کودک و نوجوان سؤال کنید می‌گویند که تولید است، ریشه تولید به کجا وصل است؟ به توزیع و بازار وصل است. من بازار ندارم که نمی‌توانم تولید کنم. بازار سینمای کودک و نوجوان ضعیف است. خیلی خوب آقای جشنواره کودک و نوجوان تو برای بازار ما چه کردی؟ زمانی که اکران شدیم سه تا فیلم کودک و نوجوان با هم رفتند و یکی از سؤالات ما از فارابی این بود که مگر تو متولی سینمای کودک و نوجوان نیستی پس چرا برای حل این مشکل کاری نمی‌کنی؟ تازه بعد از یک هفته از شروع اکران ما رفتیم صحبت کردیم و گفتد خیلی خوب چیکار کنیم!

امسال یکی از تقاضاهای ما از جشنواره کودک و نوجوان و بنیاد فارابی این بود که آقا من مشکل تبلیغات دارم اما نمی‌خواهم پولی به من بدهی تا برم تبلیغات کنم. مشکل این است که رسانه‌ها سینمای کودک را عموماً به رسمیت نمی‌شناسند که بخواهند از ما پول بگیرند تا تبلیغ کنم.

این حرفی بود که من در روابط عمومی ‌جشنواره زدم که آقا ما مشکل رسانه داریم شما کمکی که می‌توانی به من بکنی این است که رسانه به من بدهی که پوشش رسانه‌ای برای من بکند.

من را به عنوان اقلیت در سینما نبینند، من یک فیلم هستم مثل همه فیلم‌های سینمای ایران تو بیا پشتوانه رسانه‌ای من را تقویت کن. باکس‌های تخصصی و ویژه‌ای در رسانه‌های مختلف برای کودک و نوجوان ایجاد کن. الان ما همچین چیزی نداریم از آقای سید جواد‌هاشمی‌ که برای کودک و نوجوان کار می‌سازد سؤال کنید تا من که این طرف دارم کار می‌کنم. یعنی از دو جنس کار می‌سازیم اما اصلاً چیزی به این عنوان وجود ندارد.

اکران فیلم کودک در ساعاتی که نمی‌تواند سینما برود!

کمک فارابی در توزیع من چه شد؟ تقریباً می‌شد گفت هیچی! حتی سینما فرهنگی که دست خود فارابی است فیلم من را نداد. فیلم کودک باید از ساعت عصر به بعد فروش داشته باشد اما سینماها فیلم‌های کودک را از صبح تا عصر اکران کردند. در صورتی که کودک باید از صبح منتظر باشد تا پدر و مادرش بیایند و او را به سینما ببرند. در حالی که بعد از آن ساعت به بعد دیگر فیلم کودک اکران نمی‌شود!

شکیب‌راد: در صورتی که اگر این تست را انجام و یکبار این شعور را به خرج بدهند می‌بینند که چقدر سینمای پرفروشی خواهند داشت.

بامروت‌نژاد: اصلا سؤال همین بود، اول سانس خوب می‌دهی و خوب می‌فروشد یا اول می‌فروشی بعد سانس خوب می دهید؟ آقا شما سانس خوب به من بده اگر من نفروختم کنار می‌روم.

سینمای کودک یعنی بزن و برقص

شکیب‌راد: چرا؟ چون بالاخره تعداد افرادی که برای تماشای فیلم کودک و نوجوان می‌رود شامل پدر و مادر و فرزند می‌شود که تعداد نفرات در سالن را افزایش می‌دهد و این یعنی فروش بهتر برای سینما.

 از سوی دیگر ما سینمای خانواده هم به معنای خانوادگی نداریم. ما سینمای کودکمان هم به ابتذال کشیده شده الان سینمای کودک فقط بزن و برقص شده است. می‌خواهم بگویم اگر قرار است خانواده به سینما برود بهتر است یک محصول داشته باشد و آن وقت است که با جان و دل می‌رود.

بامروت‌نژاد: جای تأسف است که برای اکران خوب فیلم کودک و نوجوان در سینما نیز باید رابطه داشته باشیم. در حالی که متولی سینمای کودک و نوجوان باید کاری کند که کار من به چونه زدن با سینماداران نیافتد.

پس ایراد اولم این است که در جشنوراه، نه در تولیدات و نه در برگزاری چیزی به عنوان جشنواره نوجوان نداریم. نکته دوم این است که از جشنواره نوجوان چه چیزی می‌خواهیم؟ اینکه سینمای کودک و نوجوان به شدت سینمای تربیتی است، اگر در سینمای بزرگسال می‌گویی من بروم سرگرم شوم، در سینمای نوجوان تفکیکی بین سرگرمی‌ و تربیت نیست. در واقع موارد تربیتی مورد نیاز برای سینمای نوجوان چیست؟ همین نظام‌نامه تربیتی نوجوان را من باید در بیاورم؟ نظام‌نامه تربیتی کودک و نوجوان ما در بنیاد فارابی کجا است؟

من که فیلم ساختم و اکران کردم و در جشنواره بودم، ندیدم. آقای متولی سینمای نوجوان جمهوری اسلامی ‌ایران، بگو سیاست‌گذاریت در حوزه نوجوان چی است و چی بسازیم؟

شکیب‌راد: من به عنوان آخرین جمله می‌خواهم حرفی را بزنم که خیلی برایم سنگین است، یک جمع فرسوده که هیچی از نوجوان و کودک امروز نمی‌شناسد می‌نشینند و جشواره برگزار می‌کنند. نوجوان امروز از متولدین 1385 به این طرف نسل فستیوال و جشنواره نیست، اصلا برگذار کردن جشنواره برای این نسل غلط است. چراکه ویژگی‌اش این نیست، اصلاً نوع برخورد رقابتی را باید جای دیگری تعریف کنید. رقابت جشنواره‌ای برای دوره ما است، متولدین دهه شصت و اوایل دهه هفتاد که مورد علاقه آنها بود و خیلی بهشان خوش می‌گذشت.

اما نسل دهه هشتادی، اصلاً اینطوری نیست، جنس رقابت باید متفاوت شود. بعد تازه جشنواره‌ای که اسمش را گذاشتی کودک و نوجوان، کودک و نوجوانش کجا است؟ خاله بازی که نیست اما واقعاً به معنای واقعی خاله بازی را آودند در آنجا. نوجوان کجا است 10 تا، بیست تا. نوجوان می‌آوریم که اسمی ‌از بچه‌های نوجوان هم باشد.

جشنواره فیلم کودک و نوجوان باید انتخاب مردمی داشته باشد

بامروت‌نژاد: اصلاً از جشنواره کودک و نوجوان، جشنواره مردمی‌تر ما باید داشته باشیم؟ یعنی چه که این جشنواره جایزه مردمی ‌ندارد خیلی بدیهی است که باید داشته باشد.

شکیب‌راد: چون برای خود کودک و نوجوان ارزش قائل نیستند. حرف آخر من این است که اگر گام دوم انقلاب برای سیاست‌گذاران و مجریان فرهنگی کشور مهم است، باید به سینمای نوجوان توجه کرد. این نوجوانان هستند که در گام دوم انقلاب نقش برجسته دارند و سینمای نوجوان کارکرد بسیار مهمی می‌تواند در امیدآفرینی و آینده‌سازی آنان داشته باشد. اما جشنواره ما و سازمان سینمایی ما فقط در حرف از این بخش مهم سینمای کشور دَم می‌زنند.

انتهای پیام/