«فضای مجازی، تهدید یا فرصت؟»|نفوذ جریان معاند به شبکه های داخلی اینترنت/ ضرورت تحقیق و تفحص از وزارت ارتباطات

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، بحث حکمرانی فضای مجازی و راه اندازی شبکه ملی اطلاعات از اهم مسائل نظام جمهوری اسلامی ایران است و مقام معظم رهبری نیز بارها بر این مساله تاکید داشته اند. درباره اهمیت، ضرورت و فواید راه اندازی شبکه ملی اطلاعات و نیز علل و عوامل عدم تکمیل این شبکه، گفتگوی تفصیلی با ابوذر منتظرقائم «کارشناس فضای مجازی و اینترنت» انجام دادیم. اهم مطالبی که در این مصاحبه بدان اشاره شد عبارت است از:

• شبکه ملی اطلاعات زمینه حاکمیت و حکمرانی واقعی نظام بر مقدرات فضای مجازی را فراهم می کند.
• شبکه داخلی اینترنت از مولفه های قدرت و امنیت ملی هر کشور محسوب می شود
• کشورهایی مثل چین، روسیه، آمریکا، آلمان، کره جنوبی، برزیل، فرانسه، ژاپن دارای شبکه داخلی اینترنت هستند.
• جریان نفوذی داخل و جریانات معارض انقلاب در خارج همه تلاششان را بکار برده اند تا از راه اندازی شبکه ملی اطلاعات ممانعت به عمل آید.
• مهمترین رکن شبکه ملی اطلاعات پیوست های مختلف آن مثل پیوست فرهنگی، پیوست امنیتی، پیوست قضایی و غیره است که این مساله در شبکه ملی اطلاعات بدان توجه نشده است.
• متاسفانه حواس نخبگان ما از شبکه های داخلی کاملا پرت است و تمام حواس ها به شبکه هایی مثل توتیتر است.
• متاسفانه به علت نبود پیوست های فرهنگی و قضایی در شبکه های داخلی شاهد اعمال مجرمانه و خلاف مصلحت و امنیت ملی در این شبکه ها هستیم.
• مجلس شورای اسلامی باید بر حسن اجرای قوانین فضای مجازی نظارت دقیق داشته باشد.
• تحقیق و تفحص از وزارت ارتباطات یکی از کارهای است که مجلس باید در این باره اقدام جدی انجام دهد.
• ورود وزارت ارتباطات به تولید محتوای کودک غیرقانونی و خسارت بار است.

در اینجا نظر مخاطبان را به گفتگوی تفصیلی با ابوذر منتظرقائم جلب می نماییم:

تسنیم: یکی از موضوعاتی که در سال های اخیر همواره مدنظر مقام معظم رهبری قرار داشته، تکمیل و راه اندازی شبکه ملی اطلاعات بوده است. چرا با وجود تاکیدات فراوان مقام معظم رهبری، این موضوع مهم تاکنون به سرانجام نرسیده است؟

منتظر قائم: شبکه ملی اطلاعات از جمله مباحثی است که درباره آن اختلاف نظر وجود دارد. چه از سوی عناصر خودی و چه عناصر وابسته و از طرف دیگر بخاطر عملیات روانی و جریان سازی رسانه ای از سوی جریانات معارض انقلاب باعث شده است که این شبکه تاکنون به طور کامل راه اندازی نشود. شبکه ملی اطلاعات در واقع موجب شکل گیری حاکمیت و حکمرانی واقعی برای نظام جمهوری اسلامی ایران بر مقدرات فضای مجازی خواهد شد و به عنوان یکی از مولفه های قدرت و امنیت ملی مطرح است. به همین دلیل جریان نفوذی داخل و جریانات معارض انقلاب در خارج همه تلاششان را بکار برده اند تا از راه اندازی شبکه ملی اطلاعات ممانعت به عمل آید. البته باید توجه داشت مهمترین رکن شبکه ملی اطلاعات پیوست های مختلف آن مثل پیوست فرهنگی، پیوست امنیتی، پیوست قضایی و غیره است که این مساله مطلقا در شبکه ملی اطلاعات بدان توجه نشده است و چیزی در این باره آماده نیست.

تسنیم:فواید و مزایای راه اندازی شبکه ملی اطلاعات چیست؟

منتظرقائم: شبکه ملی اطلاعات یعنی اینکه شما تازه حاکمیت بر فضای مجازی ایجاد می کنید وقتی حاکمیت ایجاد کردید آنگاه می توانید حقوق ملت را استیفا کنید و جلوی تعرضات به حقوق مردم را بگیرید و تضمین دهید که پیام های غیرسالم و غیراخلاقی و غیر ارزشی توسط پیام رسان ها منتشر نمی شود یا اینکه اقتصاد مفید و سالمی در بستر شبکه ملی اطلاعات حاکم شود و از پولشویی ها و اعمال مجرمانه اقتصادی دیگر جلوگیری شود. هر آنچه به عنوان تهدید یا آسیب در فضای مجازی وجود دارد با راه اندازی شبکه ملی اطلاعات وجود خارجی نخواهد داشت و در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی منافع فناوری اطلاعات به عموم جامعه خواهد رسید.

تسنیم: تجربه کشورهای پیشرفته در راه اندازی شبکه اینترنت داخلی چگونه بوده است؟

منتظرقائم: کشورهای بلوک غرب در راه اندازی اینترنت های داخلی دارای تجارب خیلی خوبی هستند. مثلا کشور امریکا دارای چند اینترنت است و شبکه دفاعی امریکا، بر روی اینترنت فعلی وجود ندارد و فقط سایت هایی که با انگیزه جاسوسی یا عملیات روانی طراحی شده اند روی اینترنت وجود دارد و این اهمیت شبکه داخلی اینترنت در این کشور را می رساند. همچنین کشورهایی مثل آلمان، کره جنوبی، برزیل، فرانسه، ژاپن دارای شبکه داخلی اینترنت هستند و از کشورهای بلوک شرق نیز چین و روسیه اقدامات خوبی برای راه اندازی شبکه داخلی اینترنت انجام داده است و به دنبال پیشرفت در این مساله به عنوان یکی از مولفه های قدرت هستند. من فکر می کنم هر کشوری بخواهد امنیت خود را حفظ کند و منافع ملی برایش اهمیت داشته باشد، باید به این مساله مهم توجه جدی داشته باشد.

تسنیم: وضعیتکنونیشبکهملیاطلاعاتدرکشورراچگونهارزیابیمیکنید؟

منتظرقائم: خوشبختانه به لحاظ زیرساخت های الکترونیکی و دیجیتالی در شبکه ملی اطلاعات شاهد کارهای مثبتی بوده ایم ولی به لحاظ محتوایی و عملیاتی بیم ها و نگرانی های جدی وجود دارد و علائم آن نیز در محتواهای شبکه های داخلی می توان مشاهده کرد. به طوری که مشاهده می شود برخی از این محتواها در خدمت منافع نظام استکباری عمل می کنند و متاسفانه در این باره هوشیاری وجود ندارد و کسی این مساله مهم را هشدار نمی دهد. متاسفانه جریان نفوذ از این مساله سوء استفاده کرده و در شبکه های داخلی مثل اپلیکیشن های داخلی، ویدئو آنلاین ها و غیره، انواع محتواهای مجرمانه و خلاف مصالح ملی و امنیت کشور و اقدامات تجزیه طلبانه و حمایت از داعش و جیش الظلم و غیره را می توان مشاهده کرد.

تسنیم: چرا این اقدامات غیرقانونی و خلاف مصلحت و امنیت ملی در شبکه های داخلی دیده می شود؟

منتظر قائم: یکی از عوامل این مساله، بی توجهی به شبکه های داخلی در محافل نخبگانی و سیاسی است. چون فکر می کنیم هیچ مورد شبکه ملی اطلاعات را در اختیار نداریم وبه همین خاطر کاملا نسبت به شبکه های داخلی بی توجه هستیم. شبکه ملی اطلاعات مثل اینترنت یک مفهوم رو به رشد است. البته درست است که برخی تجهیزات و امکانات شبکه ملی اطلاعات مثل سیستم عامل و تجهیزات پردازش گر در اختیار نداریم ولی خوشبختانه بعضی امکانات و تجهیزات دیگر مثل پیام رسان ها، پست الکترونیک، و غیره در اختیار داریم و این برای شروع خوب است. دولت باید این بخش ها را به بخش خصوصی واگذار کند و از آنها حمایت کافی و لازم را به عمل آورد. بدون حمایت حاکمیتی این کارها شدنی نیست و بالاخره دولت باید تعارض منافع خود را کنار بگذارد و از شرکت های داخلی حمایت کند.

البته منظور از حمایت نیز فقط مسائل مالی و مادی نیست. گاه منظور از حمایت، رفع مزاحمت ها است. البته اگر دولت فکر کند که برای توسعه این سرویس ها نیاز به کمک مالی به شرکت ها است باید بدون هیچ معطلی این کار را انجام دهد و با کمک های مادی و معنوی خود، بتواند فضای نابهنجار و ناسالم فعلی فضای مجازی را حفظ و صیانت کند.

تسنیم: چرا دولت برای سالم سازی فضای مجازی کشور از طریق راه اندازی شبکه ملی اطلاعات اهتمامی ندارد و کمکی به شرکت های داخلی نمی کند؟

منتظر قائم: یکی از دلایل مهم تعارض منافع است. مثلا شرکت ارتباطات زیرساخت به نمایندگی از دولت وارد کننده اینترنت در کشور است و این اینترنت که از خارج کشور خریداری می شود بسیار گرانتر از اینترنت داخلی برای دولت تمام می شود و آن را گران به مردم عرضه می کند و این برای عده ای سود فراوان دارد. این در حالی است که اگر بخواهد دولت از اینترنت داخلی استفاده کند باید نصف قیمت آن را از مصرف کننده اخذ کند. بالاخره عده ای از این تجارت، منفعت های زیادی را کسب می کنند. عامل دیگر برای عدم توجه به تکمیل شبکه ملی اطلاعات، به لحاظ سیاسی و فکری است. عده ای که نگاه لیبرالی دارند و با نگاه های انقلاب و نظام اسلامی همسو و همراه نیستند، نمی خواهند مدیریت پیام در فضای مجازی در اختیار جریان انقلابی قرار گیرد و به همین دلیل به لحاظ راهبردی با سیاست تحقق شبکه ملی اطلاعات همراه نیستند. عامل دیگر در بی توجهی دولت به شبکه ملی اطلاعات، افرادی هستند که در لایه های مدیریتی نفوذ کرده اند و به لحاظ امنیتی علاقه ای ندارند تا فضای مجازی نظم و سامان یابد و لایه دیگر نفوذ در این مساله نیز آنهایی هستند که بخاطر ارتباطات جاسوسی خود با دوستان خودشان در خارج کشور، اجازه نمی دهند این شبکه سروسامان یابد.

تسنیم: ظرفیت و توان کشور در زمینه راه اندازی شبکه ملی اطلاعات و پلتفرم های مختلف این شبکه را چگونه ارزیابی می کنید؟

منتظر قائم: دانش فناوری اطلاعات مثل سایر دانش ها در کشور قدرت رشد خوبی دارد. وقتی به تجربه پلتفرم هایی مثل ایمیل و پیام رسان ها نگاه می کنیم مشاهده می کنیم که مشکلی در ارائه خدمت وجود ندارد. البته اینها به حمایت اساسی نیاز دارند. در زمینه موتور جستجو ملی نیاز به سرمایه گذاری کلان حاکمیت در این زمینه وجود دارد. اما مسلما به لحاظ دانش، دانشمندان ایرانی در فناوری ارتباطات در دنیا برجسته هستند و مشکل دانشی در این باره وجود ندارد. البته در اینجا حرف اساسی پیوست نگاری شبکه ملی اطلاعات است که باید طراحی شود زیرا که چنانچه اینترنت داخلی با سرعت بالا، ارزان و باامنیت خیلی خوب هم عرضه شما ولی این پیوست ها وجود نداشته باشد، این سرویس ها در خدمت مقاصد دشمنان و معاندان نظام قرار خواهد گرفت و این مساله ای است که به شدت مورد غفلت قرار گرفته است. اگر به اینترنت داخلی سر بزنیم مشاهده می کنیم هرج و مرج محتوایی زشتی برقرار است بطوری که نمی توان باور کرد که این اپلیکیشن ها و شبکه ها داخلی است.

تسنیم: چرا شاهد این هرج و مرج و آشفته بازار در فضای اینترنت داخلی هستیم؟ با وجودی که امکان نظارت وجود دارد؟

منتظر قائم: به لحاظ منطقی و قانونی، شرکت ارتباطات زیرساخت امکان نظارت دارد ولی بستر حقوقی و قضایی لازم طراحی نشده است و ما متاسفانه فقط فکر توسعه زیرساخت های فنی و مهندسی بوده ایم و نتوانسته ایم مفهوم شبکه ملی اطلاعات را به درستی درک کنیم. اگر ما صرفا به توسعه سرویس های مختلف بپردازیم و به پیوست های مختلف نگاهی نداشته باشیم قطعا خودش باعث تعارض خواهد شد. ما حتی در شاد نیز شاهد محتواهای مجرمانه و ضد سیاست های نظام و آموزش و پرورش هستیم؛ زیرا به این پیوست ها توجه نکرده ایم و حواس نخبگان ما از شبکه های داخلی کاملا پرت است و تمام حواس ها به شبکه هایی مثل توتیتر است. این به دلیل آن است که خیال کرده ایم شبکه های داخلی مخاطب و بیننده ندارد و این یک فریب بزرگ است و  این در حالی است که مثلا در تلوبیون صداوسیما ویدئوهایی با بازدیدهای میلیونی وجود دارد و این نشان آن است که اقبال به سمت شبکه های داخلی خوب است و مخاطب دارد ولی جریاناتی در صدد این هستند که این چنین القا کنند که مخاطبان فضای مجازی در شبکه های خارجی و بیگانه مثل توتیتر هستند و قصد دارند مخاطبان را وارد چنین فضایی کنند. فضایی که اصلا مدیریت آن در دست ما نیست و آمارهایشان نیز قابل اتکا نیست و واقعی نیست.

تسنیم: مجلس شورای اسلامی چگونه می تواند در ساماندهی فضای مجازی در کشور نقش موثر خود را ایفا کند؟

منتظرقائم: منهای برخی طرح هایی که مسیر پیشرفت کشور را عوض می کند و باید چنین طرح هایی در دستور کار قرار گیرد وظیفه اصلی مجلس شورای اسلامی نظارت بر حسن اجرای قوانین است. بحث دیگری که مجلس می تواند داشته باشد تحقیق و تفحص از وزارت ارتباطات است و باید مجلس در این زمینه اقدام جدی انجام دهد. وزارت ارتباطات تاکنون هیچ تحقیق و تفحصی در عمر خود ندیده است و ضرورت دارد مشخص شود چه پول هایی در اختیار این وزارتخانه قرار گرفته و چگونه هزینه شده است و آیا این هزینه کردها متناسب با قوانین بوده است یا خیر؟ و نیز نوع تعاملات با شرکت های خارجی نیز مورد بررسی قرار گیرد. به طور کلی باید نظارت مجلس بشدت فعال شود و در صورت نیاز وزیر نیز استیضاح شود.

تسنیم: آیا طرح یا طرح هایی در مجلس با موضوع ساماندهی فضای مجازی در دست اقدام است؟

منتظرقائم: یکی از طرح هایی که هم اکنون در مجلس شورای اسلامی مطرح است طرح حجت الاسلام و المسلمین پژمانفر است که برای این طرح از حلقه های نخبگانی شناخته شده ای نیز استفاده شده است و در این باره جلسات متعددی تشکیل شده است. البته طرحی دیگری نیز در مجلس در این باره مطرح بود که ماهیت آن طرح ماهیت رسانه ای و تبلیغاتی داشت و از پشتوانه کارشناسی برخوردار نبود و البته مجلس نیز ظاهرا این طرح را از دستور کار خود خارج کرده است ولی در کل طرح آقای پژمانفر طرح مفیدی است.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

تسنیم: علت ورود وزارت ارتباطات به تولید محتوای کودک چیست و آیا این کار وزارت ارتباطات قانونی است؟

منتظرقائم: به طور کلی ما باید دقت داشته باشیم کودکان و نوجوانان را در معرض فضای مجازی قرار ندهیم و کودکان و نوجوانان در معرض این ابزارها نباشند زیرا که توان فکری و ذهنی آنان برای مدیریت پیام به شدت محدود است و به شدت این گروه سنی از فضای مجازی آسیب پذیر هستند. متاسفانه نگاه وزارت ارتباطات نسبت به محتوای کودک، نگاهی اقتصادی و تجاری است. ورود وزارت ارتباطات به تولید محتوای کودک غیرقانونی است و متاسفانه وزارت ارتباطات جاهایی که مأموریت و تکلیف قانونی دارد بدان عمل نمی کند و جاهایی که هیچ تکلیفی قانونی ندارد، وارد می شود و این باعث خسارات بسیار خواهد شد. متاسفانه برخی ها در کشور در فضای مجازی به دنبال اجرای سیاست های القایی بیگانه توسط سازمان های بین المللی هستند و این برای کشور بجز خسارت چیزی به دنبال نخواهد داشت و این مسیری است که پیش از ما کشورهای دیگر رفته اند و تجربه های آن جلوی چشمان ماست.

تسنیم: آیا ورود وزارت ارتباطات به تولید محتوای کودک را می توان در راستای اجرای سند 2030 در کشور تحلیل و ارزیابی کرد؟

منتظرقائم: بله، البته این چیز تازه ای نیست و وزیر ارتباطات در اجلاس 2030 سخنرانی داشته است و گزارش و متن سخنرانی ایشان در دسترس است و اصلا جای کتمان این مساله وجود ندارد. به طور کلی سیاست های توسعه غربی در کشور در حال اجرا است و اجرای 2030 نیز در کشور مشهود است. به هر حال نمی توان فکر کرد فناوری اطلاعات از این قضیه جداست.

انتهای پیام/