نهج البلاغه | ۲ هشدار امیرالمؤمنین دربارۀ دنیاگرایی

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، در نگاه آموزه‌های دینی و آموزۀ قرآن، دنیا گذرگاهی برای رسیدن به حیات جاودانۀ آخرت و مزرعه‌ای است که انسان هر آنچه در آن کشت کند، در برزخ و قیامت مثال آن را برداشت می‌کند. در این نگاه، جایگاه‌های افراد مبتنی بر ثمرۀ عملشان در دنیا شکل می‌گیرد. از این جهت دنیا و زینت‌های آن به متاع ناچیزی تشبیه شده که ماندگار نیست، از این جهت نباید به آن دل بست بلکه باید آن را برای آبادانی آخرت به‌کار بست.

امیرالمؤمنین در بخشی از خطبه‌های خویش فرمود «آگاه باشید، گویا دنیا پایان یافته، وداع خویش را اعلام داشته است، خوبى‌هایش ناشناخته مانده، به سرعت پشت کرده، مى‌‌گذرد. ساکنان خود را به‌سوى نابود شدن مى‌کشاند و همسایگانش را به‌سوى مرگ مى‌راند. آنچه از دنیا شیرین بود، تلخ شده و آنچه صاف و زلال بود، تیرگى پذیرفت و بیش از ته‌مانده ظرف آب ریخته شده از آن باقى نمانده است، یا جرعه‌اى آب که با آن عطش تشنگان دنیا فرو نخواهد نشست. اى بندگان خدا از سرایى کوچ کنید که سرانجام آن نابودى است، مبادا آرزوها بر شما چیره شود؛ مپندارید که عمر طولانى خواهید داشت.»

أَلَا وَ إِنَّ الدُّنْیَا قَدْ تَصَرَّمَتْ وَ آذَنَتْ بِانْقِضَاءٍ وَ تَنَکَّرَ مَعْرُوفُهَا وَ أَدْبَرَتْ حَذَّاءَ، فَهِیَ تَحْفِزُ بِالْفَنَاءِ سُکَّانَهَا وَ تَحْدُو بِالْمَوْتِ جِیرَانَهَا وَ قَدْ أَمَرَّ فِیهَا مَا کَانَ حُلْواً وَ کَدِرَ مِنْهَا مَا کَانَ صَفْواً، فَلَمْ یَبْقَ مِنْهَا إِلَّا سَمَلَةٌ کَسَمَلَةِ الْإِدَاوَةِ أَوْ جُرْعَةٌ کَجُرْعَةِ الْمَقْلَةِ لَوْ تَمَزَّزَهَا الصَّدْیَانُ لَمْ یَنْقَعْ. فَأَزْمِعُوا عِبَادَ اللَّهِ الرَّحِیلَ عَنْ هَذِهِ الدَّارِ الْمَقْدُورِ عَلَى أَهْلِهَا الزَّوَالُ وَ لَا یَغْلِبَنَّکُمْ فِیهَا الْأَمَلُ وَ لَا یَطُولَنَّ عَلَیْکُمْ فِیهَا الْأَمَدُ.

این خطبه از سه بخش تشکیل شده است:
در بخش اول ارزش زهد و عدم وابستگى به دنیا و توجه به این حقیقت که تمام مواهب دنیا زودگذر و سریع الزّوال است.
در بخش دوم توجه به سرای آخرت و اینکه افراد با ایمان باید خود را براى سفر بزرگى که در پیش دارند، از طریق ذخیره کردن اعمال صالح آماده کنند.

با این که انسان مادام که در دنیاست، زندگى مى‌خواهد و باید آبرومندانه و بدون وابستگى به دیگران حیات مادى خود را اداره کند، اما در خطبه بالا و بسیارى دیگر از خطبه‌هاى امیرمؤمنان علیه‌السلام در نهج‌البلاغه به زهد در دنیا توصیه شده است و پى در پى هشدار مى‌دهد که دنیا فانى و سریع الزّوال است، همه باید آماده کوچ کردن از دنیا باشند و خود را براى سفر بزرگى که در پیش دارند آماده کنند، اما از آنجا که دنیاپرستى سرچشمه تمام گناهان است و جاذبه و زرق و برق دنیا به حدّى است که انسان‌ها را به سوى خود مى‌کشاند و درست به یک جاده سراشیبى مى‌ماند که حرکت در آن نیاز به توصیه ندارد، بلکه دائماً باید به رهروان آن هشدار داد که: خود را کنترل کنید، با سرعت نروید، مبادا سقوط کنید و گرفتار مصیبت شوید.

منابع: شرح پیام امام امیرالمؤمنین آیت الله مکارم شیرازی

انتهای‌پیام/