از ملاحظات ضروری طرح "جوانی جمعیت و حمایت از خانواده" غافل نشویم!
مدیرگروه جمعیت اندیشکده ایتان با اشاره به تجربه تلخ قانون "تسهیل ازدواج جوانان" گفت: باید دقت نظر خاصی به‌روی تدوین مواد طرح "جوانی جمعیت" صورت گیرد، دغدغه زیاد نمایندگان نباید باعث شود در برخی مواد طرح کمیت به کیفیت ترجیح داده شود!
پدرام کاویان در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم با بیان اینکه بعد از مدت‌ها نمایندگانی در مجلس شورای اسلامی درباره مسئله "جمعیت" دغدغه پیدا کردند، اظهار کرد: این یک اتفاق خوب است، در سال‌های قبل نمایندگان در مورد اهمیت طرح جمعیت حرف می‌زدند اما در عمل اقدامی قانونگذارانه صورت نمی‌گرفت؛ طرح جمعیت، امسال نخستین طرحی بود که در مجلس به ثبت رسید و در کمیسیون‌های مختلف به بحث گذاشته شد، تا اینجای کار که مجلس دغدغه به‌خرج داده، قابل قدردانی است.
وی ادامه داد: اما جمعیت یک پدیده بسیار پیچیده است و اصلاً با مسائلی پیش‌پاافتاده همچون مالیات بر خانه‌های خالی، تعیین نظام قیمت‌گذاری خودرو و... قابل مقایسه نیست چون این موارد پدیده‌هایی نسبتاً مشخص و دودوتا چهارتایی هستند و راه‌حل آنها تا حدی مشخص هستند، در نتیجه قانونگذاری برای آنها آسان‌تر است؛ جمعیت مسئله پیچیده‌ای است که ریشه در باورهای جامعه، ساختارهای اقتصادی اجتماعی، گذشته و آینده کشور دارد، پس خود به خود قانونگذاری در این حوزه سخت می‌شود.
مدیر گروه جمعیت شبکه کانون‌های تفکر ایران (ایتان) خاطرنشان کرد: شرایط وخیم جمعیتی کشور ایجاب می‌کند که دقت نظر خاصی به‌روی تدوین مواد این قانون صورت گیرد؛ باید دقت کنیم که دغدغه زیاد نمایندگان نباید باعث شود که در برخی موارد کمیت به کیفیت ترجیح داده شود، از این رو دقت نظر لازم در برخی از مواد لحاظ نشده است؛ طرح "جوانی جمعیت و حمایت از خانواده" آمیخته‌ای از موادی با دقت نظر به‌علاوه موادی با دقت نظر اندک است! این بیم وجود دارد، فرداروزی که طرح به قانون تبدیل شود، اتفاق خوبی برای آن نیفتد!
وی افزود: من این مورد را به تجربه تلخ قانون "تسهیل ازدواج جوانان" ارجاع می‌دهم در آن برهه هم نمایندگان خیلی با دغدغه‌مندی می‌خواستند کار درستی انجام دهند، اما آن قانون گستره وسیعی را در نظر داشت به‌علاوه اینکه منابع لازم برای اجرا را به‌طور دقیق مشخص نکرده بود؛ در نتیجه قانون تسهیل ازدواج تصویب شد اما هیچ دولتی آن را اجرا نکرد! با توجه به رویکرد جدید قوه قضائیه که "ترک فعل" هم جرم انگاشته می‌شود، دولت‌های آینده شاید نتوانند از زیر بار انجام آن شانه خالی کنند اما برای مواد پرهزینه و بعضاً کم‌اثر آن راه‌حلی قانونی پیدا خواهند کرد!
کاویان تصریح کرد: برای برخی از این مواد بسیار پرهزینه، سازمان برنامه و بودجه قطعاً ردیف بودجه‌ای را تخصیص نخواهد داد حتی اگر تلفیق، در قانون بودجه منابعی را پیش‌بینی کند، مطمئناً سازمان برنامه و بودجه در عمل بودجه‌ای تخصیص نخواهد داد، با این توجیه که "ما پول نداریم"! اگر دستگاهی پول نداشته باشد، نمی‌توان آن را مؤاخذه کرد و در نتیجه این روند هر سال تکرار خواهد شد تا قانون جمعیت هم به سرنوشت قانون تسهیل ازدواج تبدیل شود!
وی اضافه کرد: علاوه بر اینکه برخی از مواد طرح، ریشه کارشناسی ندارند که باعث می‌شود از اعتبار طرح کاسته شود و آینده طرح را با هاله‌ای از ابهام روبه‌رو کند؛ لازم است این مواد پرهزینه و کم‌اثر حذف شوند؛ لازم نیست قانونی جامع و کامل متشکل از انواع مسائل داشته باشیم تا سالیان بعد کسی نتواند قانون جدیدی پیشنهاد دهد! اگر این قانون اجرا نشود مجبوریم دست از پا درازتر بنشینیم و پیری جمعیت را نظاره کنیم.
کاویان یادآور شد: لازم است که قانونی چابک و اثرگذار در کوتاه‌مدت تصویب کنیم و مقولات دیگر را به حوزه‌های مربوطه بسپاریم؛ مثلاً حوزه مسکن را به قوانینی که برای مسکن داریم، انتقال دهیم، براین‌اساس از بقیه کمیسیون‌ها انتظار می‌رود که در طرح‌های خود الزامات جمعیتی را لحاظ و رعایت کنند؛ اما قانون مذکور می‌خواهد تمام مسائل کشور من‌جمله جمعیت را با هم حل کند! تجربه ما نشان می‌دهد این رویکرد جواب نخواهد داد، هرچند اگر همه ما دلسوز باشیم! دلسوزی به‌تنهایی منجر به حل مسئله نمی‌شود و باید با درایت همراه شود.
مدیرگروه جمعیت اندیشکده ایتان گفت: ابتدا برای طرح باید یک هدف مشخص تعریف شود و اقشاری که مورد نظر هستند، شناسایی و انتخاب شوند؛ در ادامه یک یا دو ماده متناسب با مسائل آنها پیشنهاد دهیم؛ ناباروری، سقط چنین خودخواسته، مادران خانه‌دار و جامعه کارمندی و کارگری میتوانند این اقشار باشند؛ این مورد به قانونی ضربتی تبدیل می‌شود و در ادامه اگر بخواهیم مثلاً مشکل مسکن را حل کنیم باید با نگاه جمعیتی در قوانین حوزه مسکن بازنگری کنیم و ایده‌های جمعیتی را به آنها پیوست کنیم.
وی اضافه کرد: مثلاً در زمان حاضر از چند سال پیش شرط تأهل برای وام مسکن برداشته شده است، باید این گونه موارد اصلاح شوند؛ به‌عنوان مثالی دیگر می‌توان وام مسکن برای افراد دارای فرزند را بیشتر کرد یا مالیات‌های مختلف را به‌صورت پلکانی برای خانواده‌های پرجمعیت تعدیل کرد؛ این مواد باید در همه حوزه‌ها در نظر گرفته شوند؛ یارانه بنزینی، هدفمندی یارانه‌ها و یا سهمیه فروش خودرو نیز مواردی هستند که میتوانند به مقوله جمعیت گره بخورند.
کاویان خاطرنشان کرد: رویکرد کنونی در زمان حاضر این است که همه مسائل را در طرح جمعیت تجمیع کنیم، طرحی که پشتوانه آن صرفاً یک کمیسیون است! دستگاه‌هایی که ناظر بر این کمیسیون فعالیت نمی‌کنند مثل وزارت صنعت، کار خودشان را انجام می‌دهند و به آن توجه نمی‌کنند، در نتیجه باید در کمیسیون‌های مختلف مسائل جمعیتی لحاظ شود.
مدیرگروه جمعیت اندیشکده ایتان متذکر شد: یکی از نقاط قوت مجلس یازدهم این بود که امتیاز ویژه‌ای به طرح جمعیت داد و باعث شد با تشکیل "ستاد ملی جمعیت" بعد از سال‌ها برای مدیریت جمعیت کشور متولی داشته باشیم؛ با توجه به این نکته باید این ستاد در ساختار دولتی باشد زیرا دولت است که باید از فرزند‌آوری حمایت کند؛ اصل هشتادو‌پنجی شدن بررسی این طرح نیز باعث می‌شود ضرورت مسئله جمعیت مورد توجه قرار گیرد؛ این طرح در پستوهای مجلس خاک می‌خورد و مجلس یازدهم برای آن اولویت قائل شد که جای تشکر دارد؛ لازم به ذکر است برخی از مواد آن که به حمایت از ناباروری، سقط جنین خودخواسته، اعطای زمین زراعی به برخی از خانواده‌های روستایی و... می‌پردازند، از دیگر موارد مثبت این طرح است.
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
انتهای پیام/+
