گزارش تاریخ|"ابومهدی مهندس" چگونه ایده شهیدصدر و مجلس اعلای عراق را به سرانجام رساند؟

گروه تاریخ انقلاب خبرگزاری تسنیم - حدود دو سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در میانه جنگ ایران و عراق، جمعی از علمای مبارز عراقی اقدام به تاسیس مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق کردند؛ مجلسی که مخالف صدام و حزب بعث عراق و مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران بود. 

پس از شهادت آیت‌الله سید محمدباقر صدر رهبریِ سیاسی در عراق دچار خلا شده بود و این مجلس شکل گرفت تا گروه‌های عراقی مبارزِ با صدام، وحدت داشته باشند.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق به دنبال گفتگوهای معارضان در صحنه سیاسی عراق شکل گرفت. این افراد و گروه‌ها، هرکدام نظر سیاسی خود را داشتند، اما در مبارزه با رژیم بعث و صدام اتفاق نظر داشتند. 

ابتدا این تشکل «ارتش آزادی‌بخش اسلامی در عراق» نام گرفت. این نام‌گذاری متاثر از نهضت‌های آزادی‌بخش در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود؛ اما سپس نظر موسسان تغییر پیدا کرد و این تشکل «جماعت علمای مجاهد» نام گرفت. این نام در واقع همان ایده آیت‌الله صدر بود. ایده صدر برای آینده احزاب و گروه‌های اسلامی عراقی و متحد کردن آن‌ها احیای گروه «جماعه العلما» بود. این گروه در سال 1959 تشکیل شد، اما بارها اعضای آن مورد هجوم بعثی‌ها قرار گرفتند و کشته شدند. در نتیجه آن گروه از هم پاشیده شد.

پس از مدتی «دفتر انقلاب اسلامی در عراق» تحت نظارت محمدباقر حکیم ایجاد شد و سرانجام تاسیس «مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق» مورد توافق افراد و گروه‌ها قرار گرفت و فعالیت‌های خود را در حوزه‌های مختلف سیاسی، تبلیغی، فرهنگی، نظامی و خدماتی آغاز کرد.

ماهیت مجلس اعلای انقلاب اسلامی مانند یک حزب نبود که اقدام به نام‌نویسی و عضوگیری کند، بلکه مانند پارلمانی بود که اعضای آن را نمایندگان طبقات مختلف اجتماعی تشکیل می‌دادند.مجلس اعلا در میان گروه‌های مخالف رژیم بعث عراق از ریشه‌دارترین گروه‌ها بود که بیش از همه مورد استقبال مردم و گروه‌ها قرار گرفت.

** ابومهدی مهندس؛ از حزب الدعوه تا مجلس اعلای انقلاب اسلامی و بدر

ابومهدی مهندس از جمله افرادی است که بخش مهمی از رشد و عمر مبارزاتی خود را در مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق گذرانده است. او تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشکده فناوری بغداد گذراند و پس از گذراندن دوره خدمت، در بخش مهندسی هوایی فرودگاه نظامی الشعیبه و کارخانه عمومی آهن و فولاد بصره مشغول به کار شد. گفته می‌شود لقب مهندس به دلیل تحصیلات و فعالیت‌های مهندسی وی در آن دوره است.

البته بعدها ابومهدی مهندس مسیر علمی خود را تغییر داد و در رشته علوم سیاسی، کارشناسی ارشد و دکترا کسب کرد. دلیل تغییر رشته دانشگاهی، فعالیت‌هایی بود که ابومهدی در حوزه سیاست داشت. او در دوره جوانی به دعوت شهید صباح عباس (مسئول تشکیلات حزب الدعوه عراق) عضو این حزب شد. حزب‌الدعوه توسط شاگردان آیت‌الله محمدباقر صدر پایه‌گذاری شد و از احزاب مخالف حکومت حزب بعث بود که از مخالفان حکومت پهلوی در ایران هم حمایت می‌کرد.

ابومهدی مهندس همزمان با آغاز فعالیت‌های سیاسی، دروس مقدماتی حوزه را هم در مدرسه آیت‌الله العظمی حکیم در بصره گذراند. پس از روی کارآمدن صدام حسین، فضای اختناق بر جامعه عراق حاکم شد. آیت‌الله محمدباقر صدر دستگیر شد و در پی آن حوادثی به وجود آمد که تعداد بسیاری از اعضای حزب الدعوه و دانشجویان دستگیر شدند. ابومهدی مهندس نیز که تحت تعقیب ماموران حزب بعث بود، از عراق خارج شد و به کویت رفت. 

اما چند سالی نگذشته بود که با انفجار در سفارتخانه‌های آمریکا و فرانسه در کویت، برخی از عراقی‌های مقیم آن کشور بازداشت شدند. ابومهدی مهندس نیز مورد اتهام و تحت تعقیب قرار گرفت. در نتیجه مجبور شد، راهی ایران شود. 

ابومهدی مهندس در ایران با نیروهای مجاهد عراقی آشنا شد و تصمیم گرفت به آنان بپیوندد. شرط ورود به جمع مجاهدین این بود که فرد وابستگی به گروهی نداشته باشد. به همین دلیل ابومهدی از حزب‌الدعوه خارج شد و تمام وقت خود را وقف جهاد کرد.

حدود 2 سال پس از آغاز جنگ تحمیلی، مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در ایران تشکیل شد. ابومهدی سال 65 به عضویت این مجلس در آمد و پس از مدتی از اعضای برتر این مجلس که ریاست آن برعهده آیت الله سید محمدباقر حکیم بود، شد.

او همزمان با اینکه عضو مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق بود و فعالیت‌های سیاسی داشت، عضو یگان بدر هم بود و فعالیت‌های نظامی داشت. یگان بدر از دوران دفاع مقدس و به فرماندهی شهید اسماعیل دقایقی شکل گرفت. این یگان متشکل از مجاهدان و احرار عراقی بود که در عملیات‌های مختلفی همچون کربلای 2، قدس چهار و عاشورای چهار علیه حزب بعث و صدام حسین جنگیدند.

ابومهدی در خصوص نحوه شکل‌گیری لشکر بدر گفته است: «با آغاز جنگ، جوانان مجاهد عراقی برای مبارزه با صدام به حمل اسلحه روی آوردند و در پادگان شهید صدر در 20 کیلومتری اهواز مستقر شدند. پس از آزادسازی خرمشهر، دوره آموزشی مجاهدان آغاز شد و در اوایل سال 62 پایان یافت. در پایان این دوره آموزشی، یک گردان رزمی به نام گردان شهید صدر و دو گروهان دیگر شکل گرفتند. بعد از مدتی، سه گردان دیگر و گردان مخصوص نیروهای عشایر جنوب عراق تشکیل شد.

ماموریت این گردان‌ها در ابتدا دفاعی و شرکت در عملیات‌های شناسایی بود، اما بعد از گذشت مدتی نیروهای مجاهد عراقی در قالب تیپ امام صادق (ع) سازماندهی شدند. اواخر سال 63 با انتصاب شهید اسماعیل دقایقی به فرماندهی این تیپ، کار عملیاتی سه گردان از گردان‌ها در محورهای جنوب آغاز شد و اولین اقدام او شرکت دادن تیپ در عملیات بزرگ بدر بود که منطقه الترابه در هورالهویزه توسط مجاهدان عراقی آزاد شد.»

ابومهدی مهندس از فرماندهان یگان بدر بود. او ابتدا در واحد مهندسی تیپ فعالیت داشت و سپس مسئول تبلیغات این یگان شد. پس از پایان دفاع مقدس، او همچنان به فعالیت‌های خود ادامه داد و در دوره‌ای حتی فرمانده سپاه بدر هم شد. در جریان جنگ اول خلیج فارس در پی حمله عراق به کویت، انتفاضه شیعیان در عراق شکل گرفت و شیعیان توانستند 14 استان کشور را به دست بگیرند. ابومهدی مهندس در جریان انتفاضه شیعیان نیز نقش داشت.

انتفاضه شیعیان موجب شد که آمریکا از بیم روی کار آمدن یک حکومت شیعی همانند انقلاب اسلامی در ایران، عراق را ترک کند و به جنگ پایان دهد. در نتیجه صدام با همکاری سازمان مجاهدین خلق (منافقین) اقدام به سرکوب گسترده شیعیان و اکراد عراق کرد.

با سقوط صدام حسین، ابومهدی مهندس به عراق بازگشت. او در این دوره از مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق و سپاه بدر کناره‌گیری کرد و به عنوان یک فرد مستقل به فعالیت پرداخت. او در آن برهه تلاش کرد تا وحدت را میان گروه‌های سیاسی عراق به وجود آورد. از این رو نقش مهمی در حل اختلاف میان جریان صدر و حکومت انتقالی علاوی و آمریکا داشت. او تلاش کرد تا ائتلاف‌ ملی یکپارچه، ائتلاف ملی عراق و ائتلاف شیعیان عراق که مورد پسند آمریکا نبود، شکل بگیرد.

ابومهدی مهندس با ورود به عراق، اقدام به راه‌اندازی کتائب حزب‌الله کرد. این گروه پیش از خروج نظامیان آمریکایی از عراق، درگیری‌هایی با آمریکایی‌ها داشت که این تقابل‌ها موجب شد، آمریکا این گروه را در لیست سازمان‌های تروریستی قرار دهد. کتائب حزب‌الله پس از خروج آمریکا از عراق به فعالیت‌های خود ادامه داد و نقش مهمی در مقابله با داعش و تروریست‌های تکفیری داشت.

ابومهدی سال 2005 در انتخابات مجلس عراق شرکت کرد و به عنوان نماینده استان بابل انتخاب شد. اما پس از مدتی آمریکایی‌ها ادعا کردند که وی در انفجار سفارت آمریکا در کویت نقش داشته‌ و باید از عراق خارج شود. این اتهام هیچ‌گاه ثابت نشد، اما ابومهدی در اثر فشارها، موانع و تهدیدها مجبور شد، عراق را ترک کند و به ایران بازگردد.

آمریکا در سال 2009، او و کتائب حزب‌الله عراق را تحریم کرد و این‌ها را برای صلح و ثبات کشور و دولت عراق، تهدید دانست. ابومهدی تا پایان سال 2011 در ایران ماند و پس از اینکه نیروهای آمریکایی به طور کامل از عراق خارج شدند، ابومهدی مهندس به عراق بازگشت.

به وجود آمدن گروه تروریستی داعش، اتفاقات جدیدی را در منطقه رقم زد. این گروه که بنا بر اعتراف مقامات آمریکایی توسط خودشان به وجود آمده است، ابتدا سوریه را ناامن کرد و سپس دامنه آن را به عراق کشاند. قدرت گرفتن داعش، فصل جدیدی از فعالیت‌های ابومهدی مهندس را رقم زد.

ابومهدی مهندس به همراه جمعی دیگر از مجاهدان عراقی که بسیاری از آنان در دوران دفاع مقدس از نیروهای لشکر بدر بودند و تجربه‌های بسیاری از جنگ تحمیلی داشتند، با فتوای جهاد آیت‌الله سیستانی، با بهره‌گیری از الگوی بسیج در دوران دفاع مقدس، اقدام به تاسیس سازمان حشد شعبی (بسیج مردمی عراق) کردند. حشد شعبی در کنار ارتش و نیروهای امنیتی عراق، نقش مهمی در مقابله با داعش داشت. ابومهدی مهندس در جریان جنگ با داعش از فرماندهان کلیدی حشد شعبی و جانشین فرمانده این نیروی مردمی بود. 

سال 2016 با اکثریت آرای مجلس عراق، حشد شعبی عراق به عنوان یک سپاه جدا از ارتش رسمیت پیدا کرد و ابومهدی مهندس به عنوان معاون بسیج مردمی عراق و فرمانده میدانی این نیرو معرفی شد. در جریان سیل بزرگی که ابتدای سال جاری در بسیاری از استان‌های کشور از جمله خوزستان به وقوع پیوست، ابومهدی مهندس همراه با سردار سلیمانی در استان خوزستان حضور پیدا کرد و تجهیزات مهندسی و نیروهای بسیج مردمی عراق را برای کمک‌رسانی و امدادرسانی عازم این استان کرد.

ابومهدی نقش مهمی نیز در تفحص پیکرهای مطهر شهدا در خاک عراق داشت و تجهیزات مهندسی حشد شعبی را در اختیار کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح قرار داد. 

ابومهدی شامگاه روز سیزدهم دی ماه 98 به فرودگاه بغداد رفت تا از حاج قاسم سلیمانی که برای دیدار با نخست‌وزیر عراق به آن کشور رفته بود، استقبال کند. او پس از استقبال، همراه با سردار سلیمانی در یک خودرو قرار گرفتند. ماشین حامل این 2 مجاهد در خیابان خروجی فرودگاه مورد حمله تروریستی یک پهپاد آمریکایی قرار گرفت و ابومهدی مهندس و سردار سلیمانی که ابومهدی خود را سرباز او می‌دانست به شهادت رسیدند.

انتهای پیام/