گزارش| علت رشد روزافزون دیابت و بروز عوارض آن چیست؟

به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان باشگاه خبرنگاران پویا؛ یکی از بیماری‌‌هایی که کیفیت زندگی شمار زیادی از افراد جهان را تحت تأثیر خود قرار داده، دیابت است؛ در سال 2019 میلادی 463 میلیون بزرگسال (1 نفر در هر 11 نفر) مبتلا به دیابت بوده‌‌اند و در ایران نیز حدود 11 درصد بزرگسالان بالای 25 سال به بیماری دیابت مبتلا هستند که تقریباً معادل 5.5 میلیون نفر در سراسر کشور است.

دیابت بیماری مزمنی است که سه نوع عمده دارد؛ دیابت نوع یک، دیابت نوع دو و دیابت بارداری.

دیابت نوع یک

انسولین هورمونی است که نقش اصلی آن، تنظیم قند خون بدن است. دیابت نوع یک، زمانی رخ می‌‌دهد که سلول‌‌های پانکراس هیچ انسولینی ترشح نکنند؛ علت اصلی بروز این نوع دیابت هنوز به طور دقیق مشخص نیست اما متخصصان، دلیل ابتلا به دیابت نوع یک را داشتن زمینه ابتلا، وجود اختلال در سیستم ایمنی بدن و برخی ویروس‌‌ها عنوان می‌‌کنند.

دیابت نوع دو

در دیابت نوع دو، ممکن است ترشح انسولین به مقدار کافی نباشد یا سلول‌‌های بدن نسبت به انسولین، مقاوم شوند و درنتیجه انسولین کارایی لازم را در بدن نداشته باشد؛ حدود 90 درصد دیابتی‌‌ها مبتلا به این نوع دیابت‌‌اند و در این افراد، خودمراقبتی، تغذیه سالم، پیشگیری از بروز عوارض بیماری و استفاده از داروها یا انسولین تزریقی برای درمان بیماران امری مهم و حیاتی است و در مراحل اولیه بیماری نیز تغییر سبک زندگی می‌‌تواند باعث کنترل قند خون و تا حد زیادی بهبودی بیماری شود.

دیابت بارداری

حدود سه تا پنج درصد خانم‌های باردار، به خصوص در اواخر دوران حاملگی، به دیابت مبتلا می‌شوند. اگرچه در بسیاری از موارد، بعد از زایمان و به دنیا آمدن نوزاد، این نوع دیابت از بین می‌رود اما ممکن است در بارداری بعدی، مجدداً ظاهر شود و بسیاری از زنانی که در دوران بارداری به دیابت مبتلا می‌‌شوند ممکن است در آینده و به طور دائمی به این بیماری مبتلا شوند بنابراین لزوم آموزش برای خودمراقبتی و اصلاح سبک زندگی برای جلوگیری از بروز این نوع دیابت در بارداری و پیشگیری از پیشرفت بیماری و عوارض آن، اهمیت ویژه‌‌ای دارد.

نیمی از دیابتی‌‌ها از ابتلای خود بی‌‌خبرند!

نیمی از مبتلایان به دیابت در جهان از بیماری خود اطلاع ندارند. طبق آخرین مطالعه انجام شده در کشور ما، یک چهارم بیماران از بیماری خود بی‌‌اطلاع هستند.

علائم و عوارض دیابت

علائم شایع دیابت نوع دو شامل تکرر ادرار، عصبی و بی‌حوصله بودن، اختلال در بینایی، بی‌حسی و یا مورمور شدن انگشتان، ایجاد زخم و دیر بهبود یافتن زخم‌هاست.

عوارض این بیماری به دو دسته کوتاه‌‌مدت و بلند مدت تقسیم می‌‌شود؛ عوارض کوتاه مدت شامل کمای دیابتی و هیپوگلایسمی است؛ کمای دیابتی در صورتی رخ می‌‌دهد که قند خون فرد بیش از حد نرمال بالا برود و فرد در معرض کتواسیدوز دیابتی قرار بگیرد. بالا رفتن قند خون عموماً به دلایلی نظیر مصرف نکردن انسولین یا قرص، پرخوری، کاهش فعالیت فیزیکی، استرس و فشارهای عصبی، عفونت، جراحت یا برخی بیماری‌‌های دیگر رخ می‌‌دهد. هیپوگلایسمی نیز به معنای افت بیش از حد نرمال قند خون فرد مبتلاست که ممکن است منجر به ضعف یا بیهوشی بیمار شود. علت بروز این عارضه کوتاه‌‌مدت را می‌‌توان مصرف انسولین یا دارو بیش از حد عادی، فعالیت فیزیکی بیش از حد عادی و حذف یک وعده یا میان وعده غذایی برشمرد.

عوارض بلندمدت دیابت شامل تاری‌‌دید و در موارد شدید، نابینایی، آسیب کلیوی، زخم پای دیابتی، افزایش خطر بیماری‌‌های قلبی و عروقی، عوارض عصبی، عفونت لثه و دندان و اختلال در عملکرد جنسی است.

بی‌‌توجهی به اصول زندگی با دیابت؛ علت بروز عوارض بیماری

دکتر اسدالله رجب، رئیس انجمن دیابت ایران با بیان این‌‌که بروز عوارض ناشی از دیابت به دلیل عدم کنترل مناسب قند خون است، 6 اصل اساسی را اصول درمان دیابت می‌‌داند که این اصول شامل آموزش، حمایت‌‌های روانشناختی - اجتماعی، کنترل روزانه سوخت و ساز بدن (کنترل قند خون)، تغذیه صحیح، فعالیت جسمانی مناسب و دارودرمانی است.

وی می‌‌گوید: در ابتدا افراد باید از ابتلا به دیابت پیشگیری کنند؛ سپس اگر به هر دلیلی فرد به دیابت مبتلا شود، باید از بروز عوارض ناشی از دیابت پیشگیری کند. برخی افراد تصور می‌‌کنند پیشگیری نیازمند صرف وقت و هزینه نیست در حالی‌‌که پیشگیری کردن نیز وقت و هزینه می‌‌طلبد اما هزینه آن بسیار پایین‌‌تر از درمان است و عارضه و ضرری هم ندارد.

وی با بیان اینکه برای پیشگیری از عوارض دیابت شود باید به پایه‌‌های صحیح درمان توجه شود، تأکید می‌‌کند که متأسفانه ما در کشور پایه درمان را بر اساس دارو گذاشته‌‌ایم؛ در حالی‌‌که باید پایه درمان را بر اساس آموزش، حمایت‌‌های روانشناختی و اجتماعی و تأمین وسایل مورد نیاز فرد دیابتی برای کنترل قند خون قرار دهیم.

شیوع افسردگی در بیماران دیابتی، بیش از افراد سالم 

به دلیل افت کیفیت زندگی در بسیاری از بیماران دیابت، افسردگی در میان این بیماران، شیوع بیشتر دارد؛ مطالعات نشان داده‌‌اند که بین طول مدت دیابت و افسردگی رابطه معنی‌‌داری وجود دارد و با افزایش سن، احتمال بروز آن بیشتر می‌‌شود بنابراین افزایش حمایت‌‌های اجتماعی و عاطفی از این بیماران، امری الزامی است.

بروز زخم پای دیابتی در یک چهارم مبتلایان!

دکتر باقر لاریجانی؛ رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم، می‌‌گوید: مطالعات نشان داده‌‌اند تقریباً از هر چهار نفر فرد دیابتی، یک نفر در طول زندگی خود به زخم پای دیابتی مبتلا می‌‌شود که مشکلاتی همچون مدت بالای بستری در بیمارستان، قطع اندام و مرگ‌ومیر را به‌دنبال دارد.

به گفته وی، پای دیابتی به‌عنوان یکی از عوارض بیماری دیابت، بار سنگینی را بر بیماران و نظام ارائه مراقبت‌‌های بهداشتی در دنیا تحمیل می‌‌کند به‌طوری‌‌که بیش از نیمی از موارد آمپوتاسیون‌های غیرتروماتیک را اختلالات پای دیابتی تشکیل می‌دهند، در حالی که اغلب این مشکلات با مراقبت‌‌های منظم قابل پیشگیری هستند.

معاون بیمه خدمات سلامت سازمان بیمه سلامت نیز با بیان این‌‌که یکی از جدی‌‌ترین تهدیدهای سلامت انسان در سال‌‌ها و دهه‌‌های اخیر دیابت است، درباره هزینه‌‌های درمان دیابت گفته است: بیمه سلامت در سال 98 برای بیماران دیابتی 270 میلیارد تومان هزینه کرده است!

این هزینه‌‌کرد درحالی است که مدیر عامل سازمان بیمه خدمات درمانی نیروهای مسلح اعلام کرده است: کل هزینه اختصاص یافته برای موضوع آموزش مسائل مربوط به دیابت در فرد مبتلا، کمتر از 200 هزار تومان هست که این نشان می‌دهد در مراحل خودمراقبتی و پیشگیری، می‌توان با هزینه‌‌ای بسیار کمتر از هزینه برای درمان عوارض، جلوگیری به عمل آورد.

نبود پوشش بیمه‌‌ای برای خدمات تغذیه‌‌ای

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت با بیان این‌‌که 80 درصد دیابت با تغذیه سالم قابل پیشگیری است؛ گفت: پوشش خدمات تغذیه‌‌ای توسط بیمه‌‌ها یکی از مباحث قابل پیگیری است.

وی با اشاره به این‌‌که کارشناسان تغذیه در مراکز جامع سلامت مناطق محروم مشغول ارائه خدمات رایگان به مردمی هستند که ممکن است امکان مراجعه به بخش خصوصی نداشته باشند، گفته است: اگر بیمه تعرفه خدمات تغذیه‌‌ای را پوشش دهد مردم خیلی بیشتر از خدمات کارشناسان تغذیه استفاده می‌‌کنند.

با توجه به این اظهارات، موضوع آموزش اصلاح سبک زندگی و پوشش بیمه‌‌ای خدمات تغذیه‌‌ای بسیار مهم است و روی کاهش هزینه‌‌کرد سازمان‌‌های بیمه‌‌گر تأثیر بسزایی خواهد داشت اما به دلایلی نامعلوم، از دید سازمان‌‌های یبمه‌‌گر مغفول مانده است.

انتهای پیام/