نیاز یک‌سوم جمعیت جهان به توانبخشی
با بیان اینکه حدود یک‌سوم مردم جهان نیاز به‌نوعی از خدمات توانبخشی دارند، گفت: جامعه جهانی رو به پیر شدن است، کشور ما نیز سرعت پیری بالاتری نسبت به دیگر کشورها دارد؛ فقط یک تخت توانبخشی به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت کشور داریم.
به گزارش گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا، دکتر خانکه در یک نشست خبری اظهار کرد: طی سال‌‌های گذشته با این اعتقاد اشتباه که خدمات توانبخشی، گرانقیمت بوده و استفاده از آن برای قشر خاصی پیش‌بینی می‌شود، این خدمات بیشتر در کلان‌شهرها وجود داشته و در شهرهای کوچک و روستاها، دسترسی به این خدمات وجود نداشته است، که توصیه ما برای جبران این کمبود، «ادغام خدمات توانبخشی در نظام شبکه خدمات بهداشتی کشور» است تا مردم ما در روستاها و شهرهای کمتر برخوردار نیز بتوانند از طریق شبکه خدمات بهداشتی، حداقل در غربالگری‌های اولیه و شناخت اول محدودیت‌ها و ناتوانی‌ها شرکت کرده و از این طریق، حجم بستری در بیمارستان‌ها، هزینه‌های سلامت و هزینه‌های بیمه‌ها کاهش یابد، ضمن آن که وقتی این امکانات در دسترس مردم نباشد، مردم این خدمات را دریافت نمی‌کنند، بیماری و محدودیتشان شدید شده و مزمن می‌شود، و زمانی به مراکز درمانی مراجعه خواهند کرد که خدمت زیادی را نمی‌توان به آنان ارائه داد.
رئیس دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تأکید کرد: ادغام ارائه خدمات اولیه توانبخشی در نظام شبکه، ضروری است، چرا که مطالعات بین‌المللی نشان می‌دهند، اگر همکاران در خانه‌های بهداشت تا مراکز جامع بهداشتی، اطلاعات اولیه افراد راجع به بیماری‌های مادرزادی، محدودیت‌ها و معلولیت‌های افراد را داشته باشند، حداقل می‌توانند با غربالگری، ارجاع به‌موقع داشته و قبل از اینکه افراد نیاز به خدمات گرانقیمت و دور از دسترس پیدا کنند، محدودیت‌هایشان را تشخیص داده و سریعاً نسبت به ارائه خدمات مراقبتی مناسب به آنان اقدام کرد.
خانکه درباره جایگاه خدمات توانبخشی در ارتقای سلامت جامعه توضیح داد: در حال حاضر براساس آخرین مطالعه انجام شده در دنیا، حدود یک‌سوم مردم جهان یعنی حدود دو میلیارد نفر در طول زندگی خود نیاز به‌نوعی از خدمات توانبخشی دارند، قبلاً نیز از سوی سازمان جهانی بهداشت اعلام‌شده بود که 10 درصد از مردم دنیا، نوعی از معلولیت، محدودیت یا ناتوانی را دارند که قادر به انجام امور شخصی نیستند و نیازمند خدماتی برای زندگی مستقل هستند و همچنین آخرین مطالعه انجام شده در دنیا که در مجله لنست چاپ شده، نشان می‌دهد که 30 درصد از مردم جهان که لزوماً معلول هم نیستند، اما به دلیل محدودیتی که دارند، به خدمات توانبخشی نیازمندند.
وی افزود: جامعه جهانی رو به پیر شدن است، کشور ما نیز سرعت پیری بالاتری نسبت به دیگر کشورها دارد و میزان باروری خانم‌ها در طول دوران باروری، به کمتر از دو رسیده و نشان می‌دهد که نسل جوان ما در حال کاهش است و سالمندی ما بیشتر می‌شود، همه این‌ها نشان می‌دهد که ارائه خدمات توانبخشی، و خدماتی که می‌تواند به مردم کمک کند تا به درصدی از توانمندی برسند و یا به زندگی با کرامت برگردند، ضرورت دارد.
رئیس دانشگاه علوم بهزیستی تصریح کرد: کشورهای توسعه یافته تکلیف خودشان را با خدمات توانبخشی روشن کردند، حجمی از منابع خودشان را اختصاص به این خدمات، حجمی را به سالمندان و با هزینه بخشی از منابع برای سازگاری شرایط محیطی و یا مناسب‌سازی‌های لازم جهت تردد افراد کم‌توان در جامعه و انجام امور شخصی به‌صورت مستقل را برای آنان امکان‌پذیر کرده‌اند تا افراد کم‌توان یا سالمندان به دلیل عدم حضور در جامعه دچار مشکلات بیشتر مانند افسردگی، گوشه‌گیری و یا آلزایمر نشوند.
خانکه تأکید کرد که این نگرش، فلسفه " توانبخشی " است و درواقع توانبخشی، بیش از یک علم است، بلکه یک فلسفه است، یعنی ارزش‌های حاکم بر جامعه وجود داشته باشد تا شرایط برای حضور افراد دارای محدودیت در جامعه ، همسان با افراد توانمند فراهم شود.
وی به تاریخچه تأسیس دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی اشاره و تصریح کرد: این دانشگاه از سال 1371 برای اینکه شواهد علمی تولید کند، خدمات توانبخشی را توسعه بدهد و منابع موثقی را تأمین بکند، تأسیس شد و هم‌اکنون 22 گروه آموزشی، یک گروه مجازی و 8 مرکز تحقیقاتی در این دانشگاه فعالیت دارند، توسعه مراکز توانبخشی انجام شد، بیمارستان روان‌پزشکی رازی با قدمتی حدود یک‌صد سال، با ظرفیت 1385 تخت روان‌پزشکی، خدمات روان‌پزشکی و توانبخشی روان را به بیماران نیازمند ارائه می‌دهد و همچنین، بیمارستان توانبخشی رفیده به‌عنوان اولین بیمارستان توانبخشی کشور تأسیس شد، اما ظرفیت‌های علمی، آموزشی و خدماتی موجود در حوزه توانبخشی پاسخگوی نیاز مشکلات جسمی و روانی جامعه نیست.
وی با اشاره به کمبود امکانات توانبخشی در کشور بیان کرد: هم‌اکنون به ازای هر هزار نفر جمعیت کشور1.2 تا 1.4 تخت درمانی بیمارستانی داریم، اما در خصوص تخت توانبخشی، با توجه به فعالیت فقط یک بیمارستان تخصصی توانبخشی در کشور (رفیده با 85 تخت)، فقط یک تخت توانبخشی به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت داریم.
تأثیر خدمات توانبخشی به رفع مشکلات و عوارض پس از یک دوره بیماری
رئیس دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی همچنین درباره تأثیر خدمات توانبخشی در رفع مشکلات و عوارض بیماری‌ها گفت: افراد با بیماری‌های غیرعفونی که در دنیا بسیار گسترده است، به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند و خدمات پزشکی دریافت می‌کنند و زمانی که از بیمارستان مرخص می‌شوند، نظامی برای پیگیری عوارض بیماری آن‌ها وجود ندارد، مثلاً افرادی که دچار سکته‌های قلبی و مغزی و یا بیماری‌هایی مانند دیابت یا نارسایی کلیه می‌شوند، پس از یک دوره بستری در بیمارستان، خدمات پزشکی دریافت می‌کنند، اما پس از ترخیص از بیمارستان، دستورالعمل مشخصی برای ارائه خدمات توانبخشی برای آنان نداریم تا شرایطی را فراهم کنیم که فرد به زندگی مستقل و عدم وابستگی به خانواده برگشته و به‌عنوان یک نیروی تولیدی، فعالیت خود را در اجتماع از سر بگیرد.
خانکه افزود: هم‌اکنون مشاهده می‌شود که بیماران دچار سکته مغزی، پس از ترخیص از بیمارستان و دریافت خدمات پزشکی و درمانی، با عوارضی در اندام‌ها مواجه هستند و بار زیادی را به خانواده‌ها تحمیل می‌کنند و پس از مدتی خانواده امکان نگهداری آنان را ندارد، و این افراد با مشکلات بیشتر روبه‌رو خواهند شد.
وی گفت: مطالعات نشان می‌دهند که بیشترین مشکلات جسمی مربوط به مشکلات اسکلتی – عضلانی و کمردرد است که سبب بیشترین مراجعات مردم به مراکز توانبخشی و دریافت این خدمات بوده و در ادامه آن، مشکلات سلامت روان مشاهده می‌شود.
وی در عین حال به حمایت‌های وزرای گذشته و فعلی بهداشت از بیمارستان توانبخشی رفیده و بیمارستان روان‌پزشکی رازی اشاره کرد و افزود: این دو بیمارستان هم‌اکنون دارای خدمات به‌روز و خوبی هستند اما نسبت به جمعیت نیازمند کشور، کافی نیستند و این محرومیت دلایلی دارد که یکی از آن‌ها، عدم وجود متولی مشخص برای خدمات توانبخشی در نظام سلامت کشور است.
خدمات توانبخشی، به متولی مشخص در ساختار وزارت بهداشت نیاز دارد
رئیس دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تصریح کرد: متأسفانه در نظام سلامت، برای خدمات توانبخشی و سلامت اجتماعی به‌عنوان سطح سوم خدمات سلامت که یک‌سوم جمعیت به آن نیاز دارند، ساختار تعریف‌شده‌ای نداریم، و نشان می‌دهد که این حوزه در اولویت قرار نمی‌گیرند و هرچند که مقام محترم وزارت بهداشت جناب دکتر نمکی و در حوزه‌های درمان و توسعه وزارت، حمایت‌های خوبی از این بخش می‌شود، اما برای سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و هدایت، کنترل و اعتباربخشی خدمات توانبخشی، متولی خاصی وجود ندارد، جناب وزیر بهداشت نظر مساعد درمورد این موضوع دارند و معاون درمان وزارت روی این حوزه حساس هستند و از برنامه‌های ما حمایت می‌کنند، اما امیدوارم این اتفاق هم بیافتد و متولی مشخصی در ساختار وزارت بهداشت پیدا کند.
مشارکت متخصصان سلامت روان و توانبخشی اعصاب در زمینه بهبود عوارض ناشی از بیماری کرونا
وی به شیوع بیماری کرونا در کشور اشاره و بیان کرد: حجم بالایی از افراد بیمار شدند، حجم بالایی از خانواده‌ها، عزیزی را از دست دادند و هرچند که مراکز درمانی با تلاش کادر درمان، شبانه‌روز تلاش می‌کنند که بیماران به بهبودی کامل برسند اما همواره این خطر وجود دارد که مردم ما از بابت این بیماری دچار آسیب شوند، در این بخش همه کشور مشارکت کردند، مقام معظم رهبری تفویض اختیار به ستاد ملی کرونا کردند، مدیران اجرایی کار می‌کنند، اخیراً طرح شهید سلیمانی مطرح شده که ان شاالله با مراجعه فعال به خانه‌های مردم، با قرنطینه افرادی که در تماس با بیماران بودند، و قرنطینه گروه‌های آسیب‌پذیر، امیدواریم مردم ما و دیگر کشورهای دنیا از این مشکل نجات پیدا کنند.
وی افزود: اما بخش مغفول در این فرآیند، بحث سلامت روان بود که با همکاری نخبگان دانشگاه، بسته‌ای تحت عنوان " سلامت روان " جهت اجرا در قالب این طرح، تدوین شد و برای دکتر کولیوند مسئول پشتیبانی طرح شهید سلیمانی و معاونان محترم وزارت بهداشت ارسال شد، ضمن آن که اعلام آمادگی کردیم که متخصصان حوزه سلامت روان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی به گروه‌هایی که بیماری روانی داشتند و به کرونا مبتلا شدند، گروه‌هایی که پس از کرونا، دچار اختلالات اعصاب و روان شدند، گروه‌هایی که عزیزی را در اثر کرونا، از دست دادند و یا دچار مشکلات حاشیه‌ای این بیماری شدند، گروه‌های درمانگر یا کادر درمان و افرادی که مجبورند در درازمدت در قرنطینه باشند، خدمات سلامت روان ارائه می‌دهند.
خانکه توضیح داد: دو بیمارستان روان‌پزشکی رازی و توانبخشی رفیده، یک بخش را به بیماران "پست کرونا" اختصاص داده‌اند، این بخش در بیمارستان روان‌پزشکی رازی با 80 تخت بستری برای ارائه خدمات سلامت روان به بیماران بهبودیافته از کرونا که دارای تست منفی کرونا هستند، آماده خدمات‌دهی است.
وی افزود: در بیمارستان توانبخشی رفیده نیز یک بخش برای ارائه خدمات توانبخشی اعصاب آماده شده است و این دو بیمارستان درحوزه کرونا و در راستای خدمات طرح شهید سلیمانی، مداخلات درمانی و توانبخشی دارند و همچنین آمادگی داریم که خدمات « توانبخشی از راه دور» را برای افراد نیازمند ارائه بدهیم و برای همکاری با سامانه 4030 و ارائه خدمات حوزه روان نیز اعلام آمادگی کرده‌ایم.
در بخشی از این نشست خبری، دکتر محمدرضا خدایی معاون آموزشی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی نیز اشاره‌ای به ساختار و حیطه فعالیت دانشگاه کرد که این دانشگاه با 22 گروه آموزشی تخصصی و هشت مرکز تحقیقات، علاوه بر تعلیم و تربیت بیش از یک هزار و 800 نیروی متخصص در رشته‌های خاص سه حوزه سلامت(رفاه و سلامت اجتماعی، سلامت روانی و توانبخشی)، تمامی خدمات مربوط به این سه حوزه را از طریق دو بیمارستان تخصصی و دو کلینیک پزشکی و توانبخشی به بیماران و نیازمندان ارائه می‌دهد.
وی افزود: این دانشگاه به دلیل وجود ظرفیت‌های علمی و تخصصی و امکانات منحصربه‌فرد، در اجرای پروژه‌های ملی و منطقه‌ای مشارکت داشته و شایستگی کامل خود را در تولید شواهد علمی، استانداردها، پروتکل‌ها و گایدلاین‌‌های حوزه‌های مربوطه جهت استفاده در سطح کشور، نشان داده است.
انتهای پیام/
