گزارش| سنگ تمام اردوغان برای الکاظمی و چالش‌های اساسی در روابط آنکارا-بغداد
اگرچه رئیس جمهور ترکیه استقبال خوبی از نخست وزیر عراق کرده و سنگ تمام گذاشت، اما آن چه در دیدار طرفین، به طور جدی بر روی آن صحبت شده و جزئیات آن با رسانه‌ها در میان گذاشته نشد، در روابط دو کشور در حال و آینده تاثیرگذار است.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق دیشب، پس از یک روز کاری سنگین و گفتگوهای مفصل با مقامات ترکیه، پایتخت این کشور را ترک کرد و به کشورش بازگشت.
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
سفر مصطفی الکاظمی به آنکارا و دیدار او با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، اتفاق مهمی در روابط عراق و ترکیه در ماه های اخیر بوده است. اگر چه در سالیان گذشته، دیگر نخست وزیران عراق هم به ترکیه سفر کرده و بارها چندین توافق نامه سیاسی، امنیتی و اقتصادی با ترکیه امضا کرده اند، اما شرایط سیاسی خاص عراق، موجب شده که بخشی از همکاری ها، تحت تاثیر تغییر دولت ها قرار بگیرد.
با این وجود، حالا شرایطی فراهم شده که ترکیه، هم برای تقویت روابط اقتصادی و استفاده از بازار بزرگ عراق و هم در حوزه امنیتی، انتظارات بیشتری از عراق دارد.
اردوغان در محوطه بیرونی کاخ ریاست جمهوری بش تپه، باز هم با همان تشریفات مبتنی بر اجرای مراسم استقبال با حضور سربازان دارای پوشش تاریخی از مهمان خود پیشوازی کرد و علاوه بر دیدار رو در رو با الکاظمی، هیات های ترکی – عراقی نیز به شکل مفصل گفتگو کردند و چند یادداشت تفاهم و توافق نامه بین مقامات، به امضا رسید.
در کنفرانس مطبوعاتی مشترک اردوغان و الکاظمی، موضوع هماهنگی های ترکیه و عراق برای مبارزه با ترور، به یک موضوع اصلی و برجسته تبدیل شد و اردوغان اعلام کرد: «با جناب کاظمی درباره مبارزه موثر با دشمنان مشترکمان یعنی داعش، پ.ک.ک و گروه گولن به توافق رسیدیم. تمام مردم عراق را بدون درنظر گرفتن مذهب و تعلق قومی، به عنوان برادران حقیقی خود می‌دانیم. ما برای حفظ اتحاد سیاسی و تمامیت ارضی عراق اهمیت قائل هستیم. آماده ارئه هرگونه کمک برای بازسازی این کشور هستیم. می‌توانیم به راحتی به هدف حجم تجاری 20 میلیارد دلاری با عراق برسیم. انشاالله به زودی نشست شورای عالی راهبردی مشترک را در عراق برگزار خواهیم کرد.»
مصطفی الکاظمی نیز اعلام کرد: «موضع عراق در محکوم کردن و اجازه ندادن به گروه های تروریستی برای استفاده از سرزمینهای عراق به عنوان نقطه شروع حمله به همسایگان، روشن است و اقدامات مهمی در روزهای اخیر در منطقه سنجار و مرزهای عراق و سوریه انجام شده تا از ورود این سازمانها به خاک عراق جلوگیری کند و نتوانند به منطقه کردستان نفوذ کنند. ما از اقدامات ترکیه در کنفرانس اهدا کنندگان که در سال 2018 در کویت برگزار شد، برای ارائه کمک مالی برای بازسازی مناطق آسیب دیده از درگیری نظامی با گروه تروریستی داعش، قدردانی و تلاش می کنیم تدابیری را اتخاذ کنیم که سود حاصل از این حمایت، عاید ترکیه شود. همچنین از ترکیه به خاطر پذیرش قهرمانان مجروحمان در بیمارستان های این کشور، قدردانی می کنیم.
الکاظمی افزد: «ما خواهان افزایش روابط با همه همسایگان هستیم. ترکیه یکی از اصلی ترین شرکای تجاری عراق است و ما در بازسازی و توسعه زیرساخت ها به آن اعتماد می کنیم و می خواهیم روابط اقتصادی و مشارکت اقتصادی بین دو کشور را بیشتر توسعه دهیم و به ویژه در بخشهایی که عراق در حال حاضر به آنها نیاز دارد سرمایه گذاری کنیم. ما در تلاشیم شورای عالی همکاری استراتژیک بین عراق و ترکیه و همچنین کمیته مشترک عراق و ترکیه را فعال کنیم.»
دیدار با کارآفرینان و بازرگانان ترکیه
در حال حاضر، در عراق نزدیک به 2 هزار شرکت کوچک و بزرگ ترکیه ای مشغول به کار و فعالیت هستند که البته بخش قابل توجهی از این شرکت ها در اقلیم کردستان عراق و در مناطقی همچون اربیل، دهوک و زاخو کار می کنند. با این حال، ترکیه با اقداماتی همچون بازسازی بازار سنتی کرکوک، توجه به اماکن زیارتی طریقت ها در بغداد، توجه به فعالیت شرکت های حمل و نقل و صنایع غذایی در مناطق سنی نشین و همچنین تلاش برای افزایش حضور در نجف و بغداد، نشان داده که می خواهد در همه مناطق عراق، کار کند و حوزه های راه و ساختمان، مبل، صنایع غذایی، پوشاک و لوازم خانگی را به تصرف خود درآورد. به همین خاطر، ارتباط بازرگانان و کارآفرینان ترک با دولت عراق، اهمیت ویژه ای دارد و بخشی از برنامه سفر الکاظمی هم به همین موضوع اختصاص یافت.
مصطفی الکاظمی در حاشیه سفر رسمی خود به پایتخت ترکیه، آنکارا، با تعدادی از بازرگانان، سرمایه گذاران و روسای شرکت های ترکیه دیدار کرد و با آنان در مورد راه های تسهیل رویه های سرمایه گذاری، رفع موانع و کاهش رویه های بوروکراتیک گفتگو کرد.
الکاظمی در این جلسه، خطاب به مدیران اقتصادی بخش خصوصی ترکیه گفت:«عراق برای فعالیت اقتصادی، ظرفیت های فراوانی دارد و برای سرمایه گذاری، بسیار نویدبخش و امیدوار کننده است و تمام عناصر موفقیت را برای بخش تجارت و سرمایه گذاری به همراه دارد. عراق، به ترکیه به عنوان یک شریک واقعی در زمینه اقتصادی در مسیر دستیابی به توسعه پایدار نگاه می کند. عراق عزم جدی دارد که درهای خود را برای سرمایه گذاری باز کند و در آستانه جذب سرمایه گذاری و تسهیل ورود ترکیه به بازار عراق است تا بتواند اقتصاد عراق را در صنعت و کشاورزی گسترش دهد و وابستگی به نفت خام را کاهش دهد.»
کرکوک و ترکمان ها
ارشد صالحی رئیس جبهه ملی ترکمان های عراق، از سیاست مدارانی بود که دیروز الکاظمی را در سفر به آنکارا همراهی کرد و در همان روز هم پارلمان عراق، یک وزیر ترکمان را برگزید و الکاظمی به این شیوه به ترکیه پیام تعامل و همنوایی فرستاد.
آن گونه که فاتح یلدز سفیر ترکیه در عراق در توییت خود نوشته و ویدیوی آن را منتشر کرده، اردوغان پس از پایان دیدارهای رسمی، برای مهمان خود سنگ تمام گذاشته و پس از ضیافت شام در کاخ بش تپه، یک کنسرت موسیقی به افتخار مصطفی الکاظمی برگزار شده که علاوه بر چند ترانه عربی، یک ترانه ترکمانی کرکوک هم، با صدای احمد توزلو، اجرا شده است.
موضوعاتی برای گفتگو پشت درهای بسته
محتوای دو تفاهم نامه امضا شده بین عراق و ترکیه، محدود به حوزه های همکاری فرهنگی و برخی معافیت های مالیاتی است و احتمالاً جنبه راهبردی چندانی ندارد. اما آن چه در دیدار الکاظمی و اردوغان، به طور جدی بر روی آن صحبت شده و جزئیات آن با رسانه ها در میان گذاشته نشد، با دو موضوع مهم ارتباط دارند:
1.بین ترکیه و عراق در حوزه آب، اختلافاتی وجود دارد و نگرش ترکیه نسبت به موضوع سدسازی، انتقادات عراقی ها را به دنبال آورده و آنها معتقدند که دست خشکی ترک ها در ورود آب دجله و فرات به عراق موجب آن شده که به کشاورزی و زندگی ساکنان منطقه، آسیب برسد. اما ترکیه وعده داده که در هماهنگی با عراق، این مشکل را حل می کند و در عین حال آماده است تا به دولت عراق کمک کند که در حوزه مدیریت آب، تحولاتی ایجاد کند و اجازه ندهد که آب دو رود حیاتی دجله و فرات، هدر بروند. حالا مشخص نیست آیا آب در دست ترکیه همچون کارتی برای تداوم همکاری های امنیتی مورد استفاده قرار می گیرد یا این که ترتیبات و توافقاتی بین آنکارا و بغداد در جریان است که تمایل به بیان جزئیات آن نیست.
2.یکی دیگر از موضوعات مهم، کمیت و کیفیت حضور نیروهای نظامی ترکیه در عراق است. مشخص نیست که اولاً شمار و کیفیت حضور نظامیان ترکیه در خاک عراق به چه شکلی خواهد بود و آیا حملات هوایی و زمینی ترکیه به عراق، بدون هماهنگی با دولت مرکزی ادامه پیدا می کند یا از این به بعد در این مورد، اتاق هماهنگی عملیاتی ایجاد خواهد شد.
در هر صورت باید گفت، تصمیم گیری ترکیه در مورد توسعه سدسازی و نگرش خاص آنکارا به برداشت آب از دجله و فرات، از مسائل مهمی است که می تواند در روابط ترکیه با عراق و در آینده، در رابطه آنکارا و دمشق، اهمیت بیشتری پیدا کند.
انتهای پیام/
