مرثیه‌ای برای پرآب‌ترین رود ایران| زاینده‌رود این روزها دیگر تبسمی ندارد/ تصمیماتی که به مرگ کشاورزی و زاینده‌رود انجامید
گروه استانها ــ اصفهان سال‌هاست که با معضل خشکی زاینده‌رود و تبدیل این رودخانه دائمی به یک رودخانه فصلی روبرو است و در دوره‌های مختلف قول‌ها و تصمیمات بسیاری برای احیای زاینده‌رود مطرح شده است.
به‌گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، داستان بی‌پایان خشکی زاینده‌رود در دولت‌های مختلف با تصمیم‌گیری‌های متفاوت روبه رو بوده‌است، در دولت قبلی تشکیل کارگروه‌هایی در راستای اجرای دستور رئیس‌جمهور به شورای عالی آب به عنوان مرجع هماهنگی سیاست‌گذاری تامین، توزیع و مصرف آب کشور مطرح شد که محوریت اصلی این کارگروه‌ها احیای رودخانه زاینده‌رود، ساماندهی کمی و کیفی رودخانه کارون بزرگ و درصورت لزوم بحث و بررسی سایر رودخانه‌ها بود اما این دستورات هنوز در پیچ و خم بروکراسی‌های اداری قرار داشته و هربار با قولی جدید به تعویق می‌افتد.
براساس گفته یکی از نمایندگان دوره قبل مجلس وظیفه کلی این ستاد احیای رژیم حقوقی زاینده‌رود، احیای حقابه‌ها و ساماندهی رودخانه از سراب تا پایاب و اتخاذ روش‌هایی برای احیای زاینده‌رود بوده است که امیدوار بودیم با تشکیل ستاد احیای زاینده‌رود شاهد جاری شدن آب در این رودخانه تشنه باشیم اما بعد از تشکیل کارگروه ویژه احیای دریاچه ارومیه و تعیین بودجه دولت که برای این دریاچه موثر بود، هرسال با اعلام بودجه سال بعد رودخانه زاینده‌رود تشنه تصمیم‌گیری قاطع چشم به دستان دولتی‌ها داشته‌است.
این روزها که بودجه 1400 مشخص شده و درحالیکه زمزمه تخصیص بودجه 1400 برای احیای رودخانه زاینده‌رود به عنوان یکی از رودخانه‌های مهم فلات مرکزی ایران شنیده می‌شود، اما متاسفانه این موضوع در اولویت‌ها دیده نشده و بازهم احیای شاهرگ فلات مرکزی ایران به فراموشی سپرده شده است.
پس از گذشت حدود 13سال و باوجود کاهش 50درصدی حجم سد زاینده‌رود درمقایسه با بلندمدت، گویا زمان آن رسیده است تا این‌بار دست‌ها برای نجات زاینده‌رود اصفهان و تعیین بودجه احیای این منبع پراهمیت استان اصفهان از همین خاک بلند شود.
نمایندگان باید بر پیگیری بودجه انتقال آب بهشت‌آباد اهتمام بورزند
رئیس شورای شهر اصفهان زاینده‌رود را امید استان اصفهان و کشور دانست و اظهارداشت: متاسفانه به هر دلیلی آب در رودخانه زاینده‌رود جاری نشده، رودخانه دائمی زاینده‌رود که امید اصفهان و کشور هست با خشکسالی مواجه شده و این رودخانه که همیشه زایش داشته و آب در آن جاری بوده است به یک رودخانه فصلی تبدیل شده است، دررابطه با عوامل این اتفاقات باید یک گفت‌وگوی عمیق صورت بگیرد اما درخصوص اینکه امروز چه باید بکنیم، از نظر من یکی از ماموریت‌های مصرح، مهم و مشخص همه دلسوزان اصفهان و ایران فکر کردن به زاینده‌رود عزیز و ایجاد زمینه‌های ممکن برای جاری شدن آب در این رودخانه تشنه است.
وی ادامه داد: به‌دنبال جاری شدن آب در رودخانه زاینده‌رود مباحث زیست‌محیطی اصفهان حل می‌شود، حق و حقوق کشاورزان به آنان عودت داده شده و درنهایت زمینه انبساط شادی و نشاط مردم و ادای حق توریستان فراهم می‌شود چراکه قبل از شیوع ویروس کرونا یکی از ملاک‌های مهم گردشگران برای انتخاب اصفهان، رودخانه زاینده‌رود بوده‌است.
علیرضا نصر اصفهانی بااشاره به راه‌های عملیاتی احیای زاینده‌رود بیان کرد: ابتدا باید بتوانیم ظرفیت تونل سوم کوهرنگ را هرچه زودتر به نتیجه برسانیم چراکه اگر این کار انجام شود، می‌توان سالانه 100 میلیون متر مکعب آب به زاینده‌رود جاری کرد و این یکی از موضوعاتی است که باید به صورت جدی توسط دولت و وزارت نیرو پیگیری شود ازطرفی دولت موظف است از برداشت‌های بی‌رویه و غیرقانونی و به نوعی تجاوز به حریم رودخانه زاینده‌رود از ابتدا تا انتها جلوگیری کرده و اگر این موضوع هم دنبال بشود، ما می‌توانیم زاینده‌رود را به‌خوبی مدیریت کنیم.
وی افزود: براساس اخبار و اطلاعات واصله درکنار اینکه صحبت از آبدهی 100 میلیون مکعبی از تونل سوم کوهرنگ مطرح می‌شود، بالغ بر 100 میلیون متر مکعب برداشت غیرقانونی هم انجام می‌شود و به‌نظر می‌رسد که جلوگیری از برداشت بی‌رویه از زاینده‌رود یکی از مهم‌ترین اقدامات لازم است؛ باتوجه به مصوبه دولت و شورای عالی آب، ما باید به بحث پروژه انتقال آب از بهشت‌آباد با تونلی به طول حدود 65کیلومتر ورود کنیم و در این مصوبه دقیقا مشخص شده است که این تونل حتما باید ایجاد شده و بحث لوله‌گذاری هم هیچوقت مطرح نبوده است.
رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان دررابطه با معضل تونل بهشت‌آباد تصریح کرد: دو شرکت مهندسین مشاور ایرانی و 4مشاور بین‌المللی روی این پروژه کار کردند اما متاسفانه مدتی است که زمزمه‌هایی مبنی بر لوله‌گذاری به‌جای احداث تونل مطرح شده که ازطریق لوله این آب انتقال پیدا کند و اختلافاتی وجود دارد که دولت هم به‌دنبال جبران بارگذاری‌های گذشته بوده و این طرح تصویب شده و در ردیف‌های بودجه هم مقداری به این طرح تخصیص داده شده است.
وی ادامه داد: در هر زمانی که مدیران استانی با مدیر محیط زیست کشور ارتباط برقرار کردند، ایشان وعده ابلاغ تاییدیه محیط زیست را می‌دادند و دوستان ما در محیط زیست عدم تایید این طرح را اعلام نکردند بلکه در ابلاغ این تایید تعللی صورت گرفته است که باید علت آن‌را دنبال کنیم.
نصر اصفهانی پروژه بهشت‌آباد را بدون ضرر و زیان برای محیط زیست دانست و گفت: فکر می‌کنم یکی از رسالت‌های مهم نمایندگان استان پیگیری جدی این قضیه باشد چراکه مطالعات زیست محیطی و مشاوری هیچ ضرر و زیان یا خسارتی ازجانب این طرح را به محیط زیست نشان نمی‌دهد و ما وقتی سخن از جاری شدن آب به زاینده‌رود به زبان می‌آوریم، به هیچ وجه معتقد به ایجاد مشکلات زیست محیطی نبوده و همچنین هیچکدام از حق و حقوق استان‌های هم‌جوار را نادیده نگرفته‌ایم چراکه سالیان سال درکنار هم بوده و ارتباط خوبی داشته‌ایم و برای مثال در زمان جنگ بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری را در استان خوزستان داشتیم.
وی افزود: روزی جوانان و نوجوانان استان اصفهان برای دفاع از میهن به استان خوزستان رفته و این ارتباطات خیلی صمیمانه بوده است و اگر امروز هم با درنظر گرفتن حقوق متقابل و با همکاری مسئله آب را پیش ببریم، مشکلات حل خواهد شد.
رئیس شورای شهر اصفهان بااشاره به مواردی در بودجه1400 مبنی بر برداشت آب از زاینده‌رود اظهارداشت: ما واقعا به مدیرانمان اعتماد داریم و معتقدیم وقتی وزیری ازطرف رئیس جمهور معرفی شده و با رای نمایندگان مردم مواجه می‌شود، یک رسالت ملی شکل می‌گیرد و به‌نظر می‌رسد بحث آب اصفهان و زاینده‌رود هم یک بحث ملی است که باید مورد توجه قرار گیرد اما متاسفانه در بودجه1400 مواردی درقالب برداشت و انتقال آب از حوزه زاینده‌رود و تحمیل بارگذاری‌های جدید دیده می‌شود.
وی ادامه داد: 50میلیارد تومان جهت برگرداندن آب از حوزه زاینده‌رود به حوزه کارون بروجن، 9میلیارد تومان جهت انتقال آب از زاینده‌رود به شهرستان نطنز و بادرود، 10میلیارد تومان جهت آبرسانی از زاینده‌رود به 14شهرستان غیر از اصفهان و حدود یک میلیارد برای انتقال آب از بهشت‌آباد که برای استان اصفهان درنظر گرفته شده است و باتوجه به اینکه هرکدام از ما ماموریت مشخصی داریم، به‌نظر من ماموریت امروز نمایندگان در بحث بودجه مجلس پرداختن جدی به بهشت‌آباد و انتقال آب است.
علیرضا نصر اصفهانی خاطرنشان کرد: اگر نمایندگان اصفهان امروز هوشیاری و تلاش کافی نداشته باشند، حتی اگر مباحث زیست محیطی و تاییدیه سازمان محیط زیست هم حل بشود، باید منتظر بودجه 1401 باشیم و به همین دلیل معتقدم که امروز فرصت مناسبی برای اهتمام نمایندگان بر رفع مشکل بودجه بهشت‌آباد است.
احیای حوزه زاینده‌رود یکی از مسائل مهم وزارت نیرو و سایر دستگاه‌های اجرایی بوده‌است
دبیر کارگروه ستاد احیای زاینده‌رود بااشاره به نگاه ویژه دولت به احیای حوزه‌های آبریز پرچالش کشور اظهارداشت: باوجود اینکه کشور ما درعین پهناور بودن از منابع مالی محدودی برخوردار است اما دولت برای برخی از حوزه‌های آبریز پرچالش بخصوص حوزه زاینده‌رود بررسی ویژه انجام داده و در سال‌های گذشته همواره سعی داشته زاینده رود را به واسطه مشکلات و چالش‌هایی که دارد، بیشتر مورد توجه قرار دهد و درهمین راستا براساس تصمیمات کارگروه ملی احیای زاینده‌رود نقشه راهی طراحی شده است.
وی ادامه داد: این نقشه راه شامل برنامه‌های اجرایی است که به تصویب رسیده و بعد از انجام فرایند پروژه‌های عملیاتی لازم دستگاه‌های اجرایی مربوط به هر محور مکلف می‌شوند که تامین اعتبار لازم را انجام دهند برای مثال برای الگوی کشت جهاد کشاورزی و برای ساماندهی رودخانه وزارت نیرو متولی تامین اعتبار لازم هستند اما دررابطه با این موضوع هیچ ردیف اعتباری متمرکز دراختیار دبیرخانه احیای زاینده رود وجود ندارد.
مهرزاد احسانی احیای زاینده رود را یکی از مسائل مهم وزارت نیرو دانست و گفت: در چند سال اخیر شاهد بودم که بحث حوزه آبریز زاینده رود به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل روز وزارت نیرو و دستگاه‌های اجرایی مرتبط بوده و توان زیادی از دستگاه‌های اجرایی برای متمرکز کردن برنامه‌های حوزه زاینده‌رود به‌کار گرفته شده است.
وی افزود: قاعدتا من در ستاد آب کشور ازلحاظ اطلاعات موضوعی درحوزه زاینده رود جلوتر از بقیه بوده و از وضعیت و مشکلات موجود و تنگنایی که مردم در آن قرار دارند آگاه هستم اما موضوعات سیاسی و اجتماعی نیز در این فرایند وجود دارد که با کمی حوصله و پیگیری امور مسائل مختلف حل می‌شود و وزارت نیرو برای کاهش مشکلات تمام تلاش خود را به‌کار گرفته است.
مسئله زیست‌محیطی تونل بهشت‌آباد، بهانه‌ای برای توقف این پروژه است
نماینده مردم اصفهان در مجلس وانمود کردن عوامل دولتی دررابطه با وجود مسائل سیاسی و اجتماعی موضوع زاینده‌رود را مشکل اساسی این ماجرا دانست و اظهارداشت: کمترین مسئله در پروژه‌های موجود در بحث زاینده‌رود بودجه است و مشکل اساسی ما وانمود کردن وجود مسائل اجتماعی و سیاسی بعنوان مانع احیای زاینده‌رود است و مدیران کلان وزارت نیرو و رئیس جمهور به جای اینکه برای حل این مسئله تلاش کنند، آن‌را به مسائل سیاسی و اجتماعی ارجاع می‌دهند درحالیکه همین مدیران دولت فعلی و دولت‌های قبل این مشکلات را به‌وجود آوردند و متاسفانه در این حوزه با بی‌کفایتی مدیران مواجه هستیم.
وی ادامه داد: نمایندگان دوره یازدهم واقعا وارد میدان شده و درحال فعالیت هستند ولی متاسفانه عزمی که برای دریاچه ارومیه هست، برای زاینده‌رود دیده نمی‌شود و شاید افکار عمومی و فضاهای رسانه‌ای که دراختیار اصفهان و مردم اصفهانی هست، فشار لازم را ایجاد نمی‌کند درصورتیکه سایر استانها با ابزارهای درست و نادرست حتی روی چیزی که حق نیست هم پافشاری می‌کنند و درمقابل متاسفانه از نجابت مردم اصفهان استفاده شده و مدیران به‌درستی وظایف خود را انجام نمی‌دهند.
مهدی طغیانی تاکید وزارت نیرو بر تایید سازمان محیط زیست و تعلل ابلاغ تاییدیه توسط سازمان محیط زیست را بهانه دانست و گفت: ما جلسه‌ای با رئیس سازمان محیط زیست داشتیم و من معتقدم که بحث زیست محیطی بهشت‌آباد فقط بهانه‌ای برای متوقف کردن این طرح است، درصورتیکه محیط زیست نباید فقط روی یک موضوع پافشاری کرده و بقیه را نادیده بگیرد، در بحث احیای زاینده رود هم باید تمام ابعاد زیست محیطی درنظر گرفته شود.
وی افزود: خشک شدن گاوخونی هم یکی از مسائل زیست محیطی است و سازمان محیط زیست فقط روی مسئله تونل بهشت‌آباد پافشاری می‌کند درحالیکه این تونل فقط 400متر زیر کوه است و هیچ تاثیری بر هیچکدام از چشمه‌ها ندارد و من فکر می‌کنم مسئله زیست محیطی فقط بهانه است و تاکید وزیر نیرو بر ابلاغ تاییدیه سازمان محیط زیست هم بهانه دوم برای توقف پروژه بهشت‌آباد است.
به‌گزارش تسنیم، باوجود اینکه انتظار داشتیم با تشکیل ستاد در وزارت نیرو مثل دریاچه ارومیه یک توافق ملی برای احیای زاینده رود هم شکل گرفته و در بودجه هم ردیفی برای این قضیه دیده شود اما نتیجه‌ای مشاهده نکردیم و باوجود اینکه عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی هم مشکل مدیریت سرزمینی را تایید کرده و تبدیل آب حوزه‌ای به آب منطقه‌ای متاسفانه برای همه اقلیم مرکزی ایران زیانبار بود اما اکنون که وزارت نیرو نیز مدیریت را به عهده گرفته، بازهم به زاینده‌رود کم لطفی می‌شود.
انتهای پیام/174/ش
