بقایای ویرانی سیل در بزرگترین انارستان متمرکز ایران / باغداران «چم‌قره» لرستان دیگر جان و نان ندارند+ تصاویر
گروه استانها- انارستان«چَم‌قِره» در کوهدشت هنوز پس‌از یک سال از سیل پای‌بست ویرانی‌ست و درختان خشکیده در سیل دیگر سبز از انار و نان نشدند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از کوهدشت، جاده انارستان تا چشم کار می‌کند دشت است و کوه و مسیری که 60 کیلومتر با کوهدشت فاصله دارد. سکوت سرد اولین روزهای زمستان به حوالی رودخانه سیمره می‌رسد و صخره‌هایی که تن به خروش رودخانه سیاب سپرده‌اند.
برای رسیدن به منطقه چم‌قره باید از کوهنانی به‌سمت ایلام رفت و پس‌از حدود هفت کیلومتر به‌سمت راهی فرعی پیچید. باغداران دیگر در این جاده نمی‌رانند. انارستان ریگزار شده و به‌جای نان خرمنی از خاک سیاه و شاخه‌های خشکیده از خشم سیل به‌بار آورده‌است.
حالا انگار نه انگار که باران‌های سال 98 به‌هم تاختند و این رودخانه در بخش کوهنانی را افسارگسیخته کرد. رودخانه که عصیان کرد قلوه‌سنگ‌های ریزودرشت انارستان را در هم کوبید و درخت‌های 50 ساله در طغیان سیل رم کردند.
خوشه‌های خشم سیل
رودخانه که خروشید قامت افراشته باغداران را خمیده کرد، وقتی که یک عمر جان‌کندن‌شان در یک چشم به‌هم زدن نیست می‌شد و از دست آنان کاری ساخته نبود. هر چه بود یک زمین برهوت بود از خروارهای گِل و ثمرهایی که از کمانِ کمرشان آه را بلند می‌کرد.
حالا 21 ماه از سیل گذشته‌است. با خانواده آقای حیدری دوباره آمده‌ایم سروقت انارستان چم‌قره. یک زمین خالی که پس‌از سیل دیگر سرپا نگرفت و همان دست ماند پای‌بست در زمین نزار.
جای خای انار و نان
رودخانه سیاب به پیچ‌وتاب صخره‌های فرورفته در هم که تن می‌ساید، قامت انارستان را می‌شکند. نفیر می‌شود بر جای خالی انارهایی که دیگر سبز نشدند. درختچه‌های ریزودرشت در هم غلتیده‌اند. هنوز ریشه آنان آمیخته به رهاوردهای سیل است و رهاورد سیل چه چیزی‌ست جز زانوان اندوه برای مردمان زاگرس؟
آقای حیدری چشم‌درچشم آب و درخت‌های پوسیده انار و صخره‌های خورشیدکش است:«حدود 100هزار اصله درخت انار پیش‌از سیل توسط سدبند خورشیدکش آبیاری می‌شدند، اما سیل سال‌های اخیر که آمد انارستان این منطقه را به‌طور کامل نابود کرد. حالا از آن انبوه درختان چیزی نمانده جز جور باغ. پس‌از سیل از طرف جهاد کشاورزی آمدند و روی سدبند کار کردند، اما کارشان به‌صورت کارشناسی‌شده نبوده‌است. هنوز دیواره های سدبند شکسته‌است و آب به‌پای باغات نمی‌رسد.»
سدبند نمایشی خورشیدکش
همراه با آقای حیدری راه افتاده‌ایم به‌سمت کانال‌های آب انارستان که هنوز هم انبوه از گل‌ولای است و راه آب را سد کرده. درختان در بی‌آبی طاقت از کف داده‌اند و سر به زمین بایر ساییده‌اند. تازیانه سیل بخشی از قامت آنان را با خود برده‌است.
آقای حیدری پشت به کانال آب ایستاده و تأکید دارد که اگر آب نباشد، انارستان 50 ساله هم دیگر جان ندارد:«دریچه‌های احداث‌شده برای سدبند خورشیدکش توان نگهداری آب را ندارد. باید عرض آن‌ها حداقل تا چهار متر می‌رسید. حالا که رمق از انارستان رفته، پسران باغداران راهی غربت شده‌اند و آواره کارگری دور میدان‌های تهران.»
روزگار سیاه خاک زرخیز
او ویرانی‌هایی را آن روز به چشم دیده که می‌گوید هرگز از جلوی زندگی‌اش دور نخواهد شد:«آب همه زندگی باغداران را با خود برد، به درخت‌ها که می‌کوبید بی‌صدا به یغما می‌رفتند. رودخانه آن روز اصلاً به انارستان مجال نداد. همه چیز را با خود می‌برد و تمام نمی‌شد.»
آقای حیدری دست به خاک انارستان می‌زند. شاخه‌های خشک را برمی‌دارد و می‌گذارد توی مشت:«خاک چم‌قره زرخیز است و حالا روزگارش سیاه شده‌است. اگر سدبند را به‌شکل اصولی مرمت کنند ما قول می‌دهیم که از هر هکتار انار این منطقه 80 تن انار مرغوب تولید کنیم. خریداران انارهای چم‌قره حتی از شهرهای دورافتاده ایران هم می‌آیند وصددانه یاقوت‌ها را ارمغان سفر دورودرازشان می‌کنند.»
سقف‌های بی‌خانمان
سیل فروردین زیرتنگ سیاب و 11 روستای رودبار را زیر آب برد. خانه‌ها غرق در آب شدند و از سقف آنان بی‌خانمانی چکید. مردم از هراس سیل بنیان‌کن به بلندی تپه‌های اطراف گریختند. نظاره‌گر نابودی داروندارشان شدند.
در باغات انارستان علاوه بر دسترنچ چندساله کشاورزان پمپاژها و موتورهای آب هم بود که در سیل یا محو شدند و یا از لاشه آنان سنگ و شن و ماسه بر جای ماند.
آقای حقی‌نژاد یکی از همین باغداران زیرتنگ سیاب است که جوانی‌اش را به پای انارستان پیر کرده و حالا دیگر طاقت رنج‌های بربادرفته را ندارد:«500 اصله درخت انارم در سیل چم‌قره از بین رفت. حالا من مانده‌ام و دست‌هایی که جان از کف داده‌است. به‌خاطر رضای خدا به داد زندگی ازدست‌رفته ما برسید.»
بی‌کسی باغداران پس‌از سیل
اردیبهشت 1398 فرج‌علی امیری مدیر سابق جهاد کشاورزی کوهدشت در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم گفته‌بود که بر اثر سیل خسارات قابل‌توجهی به زیربخش‌های کشاورزی کوهدشت از جمله باغات، زراعت، دام و طیور، ابنیه‌ها، جاده‌های بین مزارع و ایستگاه‌های پمپاژ کشاورزی وارد شده‌است.
مدیر سابق جهاد کشاورزی کوهدشت میزان خسارت سیل به بخش‌های کشاورزی را براساس برآوردهای اولیه حدود 120میلیارد تومان عنوان و تأکید کرد که سیل به هزار و 100 هکتار از اراضی کشاورزی این شهرستان خسارت وارد کرده و به‌طور تقریبی میزان محصول تولیدی این اراضی هزار و 400 تن است.
آقای حقی‌نژاد غصه‌هایش را توی هوا می‌قاپد. دست‌هایش را بالا می‌برد و به‌هم می‌کوبد:«به‌خاطر رضای خدا برای ما کاری کنید. زندگی ما وقف باغات انار شده‌است. حالا آیا رضاست که برای بی‌کسی سیل استخوان زندگی را در گوشه خانه ساییده کنیم؟»
کمی آن‌طرف‌تر دختران آقای حیدری با شرم و کنجکاوی دور پدر می‌چرخند. سر در گوش هم می‌گذارند. زیر لب می‌خندند. به میان حرف‌های پدر سرک می‌کشند. گیسوان‌شان را دور انگشتان او تاب می‌دهند. دل آنان به ستون درخت‌های باقی‌مانده قرص است. هنوز قامت شش و هفت سالگی‌شان به جراحت قلب پدر و باقی باغداران نرسیده‌است.
گزارش از فاطمه نیازی
انتهای پیام/ش