کشت پاییزه در انتظار استقبال کشاورزان/ وقتی جهاد کشاورزی کم‌کاری می‌کند
گروه استانها- کشت پاییزه و انتظاری حبوبات با اینکه دارای مزایای بیشتری نسبت به کشت سنتی و بهاره مرسوم است اما هنوز نتوانسته در بین کشاورزان جایگاه خود را تثبیت کرده و مورد کشت گسترده قرار گیرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان ، کشت انتظاری از جمله روش‌های ارتقا بهره‌وری با افزایش تولید در واحد سطح محسوب میشود که علاوه بر افزایش راندمان سبب کاهش در میزان هزینه‌کرد توسط کشاورزان میشود. در این روش کشت که اصلاحا کشت پاییزه نیز نام دارد حبوبات مختلف از جمله نخود، لوبیا و عدس در فصل پاییز کشت شده و گیاه علاوه بر تجربه دوره رشد طولانی توانایی استفاده از آب باران بیشتری را در طول دوره رشد داشته و زمان گلدهی و رسیدن گیاه با خشکی مواجه میشود و این عمل در نهایت سبب افزایش عملکرد محصول میشود.
با تمام این مزایا کشت پاییزه و انتظاری حبوبات می‌تواند در تناوب زراعی با گندم دیم نیز به‌کار رفته و سبب خارج شدن زمین از حالت آیش شود و به تولید گندم پایدار کمک کند. با این حال باید این نکته همواره مد نظر قرار گیرد که در کشت انتظاری باید از زمان کشت و شرایط آب و هوایی اطلاع کامل حاصل شود چراکه باید دمای هوا تا حدی پایین برسد که جوانه‌زنی بذر تا بهار و سپری شدن سرمای زمستان و در نهایت یخبندان با تاخیر مواجه شود.
در این بین استان زنجان نیز از جمله استان‌هایی است که کشت سنتی و بهاره حبوبات توسط کشاورزان مناطق مختلف مرسوم بوده و اقدام به کشت محصولاتی همچون نخود، لوبیا و عدس می‌کنند اما همواره به دلیل کوتاه بودن طول دوره رشد و تقریباً نبود بارندگی‌های مناسب در فصل رشد سبب میشود تا عملکرد چندانی بدست نیامده و کشاورزان آن‌طور که باید نتوانند از بهره‌وری محصول استفاده نمایند.
به عقیده کارشناسان با اینکه روش کشت پاییزه و انتظاری مزایای بسیاری دارد اما هنوز نتوانسته مورد استقبال اغلب کشاورزانی که سطح وسیعی از مزارع خود را به کشت بهاره و سنتی محصولات دیم اختصاص می‌دهند، قرار گیرد چراکه در وهله نخست اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی در این زمینه توسط ارگان ذیربط ضعیف بوده است. قطعاً اگر از ویژگی‌های مفید این روش‌های کشت به کشاورزان بیشتر توضیح داده شود و اطلاع‌رسانی‌ها گسترده شود می‌تواند تاثیر چشم‌گیری بر اصلاح روش کشت حبوبات دیم استان داشته باشد.
از سویی دیگر با توجه به اینکه سالانه حجم عظیمی از حبوبات وارد کشور میشود سبب تحمیل هزینه هنگفت و خروج ارز از کشور نیز میشود اما اگر کشت انتظاری در کل استان‌های کشور به طور مناسب عملیاتی شده و مزایای این روش کشت به طور کامل به کشاورزان اطلاع‌رسانی شود می‌تواند علاوه بر تأمین نیاز کشور به حبوبات سبب افزایش سطح درآمدی کشاورزان نیز شود اما به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی مناسبی در این راستا حداقل در استان زنجان انجام نگرفته است.
بیشتر بخوانید
با این حال سوال این است، آیا کشت پاییزه و انتظاری توانسته توسط کشاورزان استان زنجان مورد استفاده قرار بگیرد؟ آیا این روش‌های کشت کارایی لازم را در استان دارد؟ چه عواملی سبب میشود تا کشت انتظاری حبوبات آن‌طور که باید مورد استقبال زارعان نباشد؟ چه برنامه‌ریزی برای کشت پاییزه و انتظاری در کشور و استان زنجان انجام شده است؟
در این خصوص جواد تاراسی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در گفت‌و‌گو با تسنیم اظهار داشت: کشت انتظاری سبب افزایش عملکرد در واحد سطح شده و میزان هزینه‌های تولید کاهش می‌یابد. در این راستا جهاد کشاورزی استان برنامه‌ریزی کرده تا در سطح استان حدود 500 هکتار زیرکشت انتظاری حبوبات برود و این امر نیز میسر خواهد شد.
وی با بیان اینکه کشت انتظاری از اواخر آبان ماه در استان آغاز میشود، گفت: کشت بهاره به دلیل اینکه زمین دارای رطوبت بالایی است با تاخیر مواجه میشود و گیاه اغلب بارندگی‌ها را در طول دوره رشد از دست می‌دهد اما در این کشت گیاه حداکثر بهره‌وری از آب باران را خواهد داشت.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان با تأکید بر اینکه باید کشت پاییزه و انتظاری مورد توجه کشاورزان استان قرار داشته باشد، گفت: برای اینکه بتوانیم در سال‌های کم‌آبی سازگاری لازم را داشته باشیم یکی از برنامه‌ها تغییر الگوی کشت بهاری به کشت انتظاری و پاییزه است.
وی تصریح کرد: در حال حاضر ارقام مناسبی از نخود همچون سعید، آنا، منصور و گوکسو که در مقابل سرما مقاومت بالایی دارند در کشت انتظاری و پاییزه در اغلب نقاط استان همچون ابهر مورد کشت قرار گرفته و کشاورزان نیز از این موضوع استقبال می‌کنند.
از سوی دیگر نواب بقائی کارشناس مسئول حبوبات سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان نیز با اذعان به اینکه رقم مناسب عدس برای کشت انتظاری در استان شناسایی نشده است، گفت: با این وجود سال گذشته قریب به 900 هکتار از اراضی دیم استان زیر کشت انتظاری عدس رفت که دارای عملکرد 442 کیلوگرم در هر هکتار بود.
وی افزود: بنا بر مطالعات موجود ارقام عدس وارداتی به کشور با اینکه از لحاظ اندازه درشت دانه هستند اما کیفیت پایین‌تری نسبت به ارقام کشت شده در کشور و استان زنجان دارند.
کارشناس مسئول حبوبات سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان با اشاره به اینکه یکی از برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی توسعه کشت انتظاری و پاییزه است، تصریح کرد: در استان زنجان کشت پاییزه و انتظاری نخود با ارقام گوکسو، منصور، آنا، سعید و عادل انجام میشود و سال گذشته 115 هکتار زیر کشت رفت و عملکرد بدست آمده نیز 504 کیلوگرم در هر هکتار بود.
وی با تأکید بر اینکه امسال نیز برنامه کشت پاییزه و انتظاری حبوبات به شهرستان‌ها ابلاغ شده است، بیان کرد: زمان کشت انتظاری هنوز به اتمام نرسیده و تا اواسط اسفندماه فرصت کشت وجود دارد با این حال امید است تا کشاورزان با توجه به وجود مزایای این روش‌های کشت نسبت به آن مبادرت بیشتری داشته باشند.
از سویی دیگر علی خان‌محمدی مدیرعامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی در گفت‌و‌گو با تسنیم اظهار داشت: سالانه قریب به 18 میلیون هکتار در سطح کشور به کشت دیم اختصاص می‌یابد اما متاسفانه سطح بسیار پایینی زیر کشت پاییزه و انتظاری حبوبات میرود.
وی با اشاره به اینکه باید برنامه‌ریزی مناسبی توسط وزارت جهاد کشاورزی در راستای انجام الگوی کشت، کشت انتظاری و کشت قراردادی محصولاتی همچون عدس، نخود، ماش و لوبیا در کشور انجام گیرد افزود: بعد از کشت گندم به شکل دیم کشاورزان در سال بعدی اقدام به آیش‌گذاری زمین‌ها می‌کنند در حالی که می‌توانند با کشت پاییزه و انتظاری علاوه بر بهبود شرایط خاک، سبب افزایش سطح درآمدی کشاورزان شده و مهم‌تر از همه با افزایش میزان تولید حبوبات مانع واردات این اقلام به کشور شود.
مدیرعامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی با اشاره به اینکه در استانی همچون زنجان مطالعات کاملی در ارتباط با کشت انتظاری حبوباتی همچون عدس انجام نگرفته و رقم مناسب کشت انتظاری هنوز بدست نیامده است، گفت: در استانی همچون قزوین مطالعه کشت عدس دیم در حال انجام است که می‌تواند تأثیر چشم‌گیری در زراعت دیم این استان داشته باشد این در حالی است که کشت انتظاری نخود در سطح وسیعی از مزارع ایلام و کرمانشاه انجام میشود و نیاز است تا با برنامه‌ریزی جامع وزارت جهاد کشاورزی تمام استانها به سمت کشت پاییزه و انتظاری روند.
این در حالی است فرامک عزیز کریمی، مدیرکل دفتر امور غلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی پیش از این با اشاره به کاهش سه درصدی سطح زیرکشت حبوبات نسبت به سال زراعی گذشته، اعلام کرده بود: به علت افزایش عملکرد، تولید حبوبات در مجموع با 21 درصد افزایش به 849 هزار تن رسیده است. که با توجه به ارتقای چهار درصدی عملکرد تولید حبوبات در سال زراعی جاری پیش‌بینی شده عملکرد حبوبات به 2 هزار و 381 کیلوگرم در هر هکتار افزایش یابد.
وی همچنین سطح زیر کشت حبوبات را در سال زراعی 99-1400 در حدود 818 هزار هکتار برآورد کرده است و بنا به اذعان وی در سال زراعی گذشته نیز سطح زیرکشت حبوبات در کشور در حدود 841 هکتار بوده که در این راستا بیشترین تولید نخود در استان‌های کرمانشاه، لرستان، کردستان، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی انجام شده و بیشترین میزان تولید عدس به استان‌های اردبیل، لرستان، قزوین و خراسان شمالی و بیشترین تولید لوبیا به استان‌های فارس، لرستان، زنجان و مرکزی اختصاص داشته است.
با تمام این‌ها بنابر اذعان مدیرکل دفتر امور غلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی استان زنجان توانسته به بیشترین تولید لوبیا در بین سایر استانها دست یابد اما باید گفت این استان به دلیل وجود مسائلی همچون نبود رقم مناسب بذر مناسب در محصولی همچون عدس و عدم اطلاع‌رسانی کافی نتوانسته هنوز کشت این محصول را در استان نهادینه کند علاوه بر این برای رسیدن به عملکرد مناسب نیز فاصله بسیاری یا متوسط تولید کشوری دارد. اما برای اینکه کشت پاییزه و انتظاری بتواند به طور گسترده توسط کشاورزان استفاده شده و عملکرد بالاتر رود نیازمند همراهی هر چه بیشتر وزارت جهاد کشاورزی در ارائه رقم مناسب بذر به استان زنجان و آگاهی بخشی هر چه بیشتر در راستای مزایای این روش کشت توسط سازمان جهاد کشاورزی به زارعان است.
با این حال امید میرود با توجه به وجود سطح وسیعی از اراضی کشاورزی دیم در استان زنجان که قریب به 300 هزار هکتار می‌رسد با برنامه‌ریزی مناسب در سال‌های پیش رو شاهد افزایش کشت پاییزه و انتظاری غلات در سطح استان و کشور باشیم تا علاوه بر عدم وابستگی به واردات سطح معیشتی کشاورزان نیز بالاتر رود.
انتهای پیام/ی