خلج: مرحوم آیت الله مصباح به واقعه عاشورا نگاه عبرتی داشتند/ ابعاد مغفول‌مانده شاگرد علامه در حوزه تفسیر
وجه تمایز اندیشۀ ایشان، عصری‌سازی قیام امام حسین (ع) و ماجرای عاشورا با اندیشۀ حاکم در جامعه و با نگاهی عبرتی بود.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، بررسی زمینه‌های شکل‌گیری قیام امام حسین (ع) و واقعۀ عاشورا و نیز اثرات این قیام در جنبش‌های ملت‌های آزاده دنیا به ویژه شیعیان، همواره طی این سده‌ها و دهه‌های اخیر مورد توجه اندیشمندان اسلامی بوده است. افزون بر اینها خود مسئله اهمیت عزاداری بر سید و سالار شهیدان به عنوان موضوعی مهم در پژوهش‌های این اندیشمندان به شمار می‌رفت؛ چه اینکه آیین عزاداری تقریباً از دوران صفویه و به دنبال کوشش‌های حدیثی محدثین بزرگواری همچون مجلسی دوم به اوج خود رسید؛ این آیین با اقبال شاهان صفوی همراه بود.
در عصر حاضر، آیت‌الله مصباح یزدی با تفکری انقلابی به مسئله قیام امام حسین (ع) و تبعات آن و نیز فلسفۀ عزاداری پرداخت. وجه تمایز اندیشۀ ایشان، عصری‌سازی قیام امام حسین (ع) و ماجرای عاشورا با اندیشۀ حاکم در جامعه و با نگاهی عبرتی بود.
حجت‌الاسلام ناصر خلج کارشناس مذهبی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم درباره شخصیت مرحوم آیت الله مصباح یزدی گفت: مرحوم حضرت آیت‌الله مصباح یزدی شخصیتی فقیه، فیلسوف و مفسّر و عالِم به زمان بود. او شخصیتی جامع داشت؛ یعنی فقیه، حکیم و فیلسوف بود. در مسئله فقاهت ایشان که البته مغفول هم مانده است همین نکته کفایت می‌کند که او حدود 20 سال تمام در درس حضرت آیت‌الله بهجت (ره) شرکت کردند و یک مجتهد مسلّم و دین شناس بود. مرحوم آیت الله مصباح در مسئله حکمت و فلسفه نیز شاگرد طراز اول مرحوم علامه طباطبایی (ره) بود.
این کارشناس مذهبی به ابعاد دیگر علمی آیت الله مصباح اشاره کرد و گفت: ایشان در امر تفسیر هم دست داشتند و مرحوم علامه طباطبایی وقتی تفسیر المیزان را می‌نوشتند پیش از اینکه آن را به چاپ برسانند برای مطالعه و بررسی به مرحوم آیت الله مصباح ارائه می‌دادند که اگر فرمایش و نکته‌ای بود اعلام کنند و سپس به مرحله چاپ می‌رسید. در میان شاگردان مرحوم علامه طباطبایی فقط مرحوم آیت الله مصباح بود که هر مجلدی که مرحوم علامه می‌نوشت با نظر مستقیم او به چاپ می‌رسید و جالب اینجاست مادر گرامی مرحوم آیت الله مصباح وقتی به او حامل بودند، خوابی دیده بودند که حامل به قرآن‌اند و وقتی برای تعبیر خوابش به عالمی مراجعه می‌کند به او می‌گویند فرزندی خواهی آورد که مفسر قرآن خواهد شد.
وی ادامه داد: مرحوم آیت الله مصباح در طرح مسائل اخلاقی، سال‌های متمادی جلساتشان را به‌صورت منظم در دفتر مقام معظم رهبری در شهر مقدس قم برگزار کردند. توفیق داشتم که بعضاً در جلساتشان شرکت می‌کردم و بسیاری از مردم به ویژه جوانان در این جلسات حضور داشتند.
حجت‌الاسلام خلج با بیان اینکه مرحوم آیت الله مصباح عالِم به زمان بود، افزود: مسئله جدایی دین از سیاست مسئله‌ای است که از قدیم در مباحث علوم دینی مطرح می‌شود. برخی قائل‌اند فردی که علوم دینی می‌خواند باید فارغ از مسائل سیاسی باشد؛ برخی هم از نظرات امام راحل (ره) و رهبر انقلاب تبعیت می‌کنند و قائل‌اند که دین از سیاست جدا نیست. حضرت آیت‌الله مصباح یزدی شخصیتی وارسته‌ای است که در دهه 1370 سخنران خطبه‌های پیش از نماز جمعه تهران بود.
وی ادامه داد: بسیاری از نظریه‌های سیاسی و حقوقی ایشان در یک مجلدی به چاپ رسیده است.او هیچ‌گاه دست از تبلیغ برنداشت یعنی در ایام عاشورا منبر می‌رفتند و ثمرات این منابر در دو کتاب "آذرخشی دیگر از آسمان کربلا" و " در پرتو آذرخش" که از مجموعه سخنرانی‌های ایشان بود، به چاپ رسیده است. کتاب "آذرخشی دیگر از آسمان کربلا" درباره سه مبحث کلی مسائلی را بیان می‌کند. اولین نکته درباره زمینه‌های قیام عاشوراست. اینکه چگونه تعدادی از مردم دست به کشتن امام حسین (ع) می‌زنند. دومین محور در این کتاب درباره اهداف قیام اباعبدالله است و سوم نیز شبهاتی است که در زمینه عاشورا مطرح می‌شود. مثلاً درباره چرایی عزاداری امام حسین مسائلی را متین و دقیق اشاره دارند. حتی درباره اینکه چرا باید برای امام حسین مراسم سنتی گرفته شود هم دلایلی آورده‌اند که بسیار هدفمند و دقیق بیان شده است.
این کارشناس مذهبی با اشاره به کتاب "آذرخشی دیگر از آسمان کربلا" گفت: در قسمت اهداف قیام عاشورا، ایشان به نامه‌ها و خطبه‌های سیدالشهدا (ع) در مسیر کربلا اشاره دارند و اهداف قیام را از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار دادند و عمده مطلب به مسئله امر به معروف و نهی از منکر اختصاص دارد. ممکن است شبهه‌ای باشد که امام حسین چرا باید به همراه خانواده‌اش به کربلا برود و مگر نگفته‌اند که یکی از شرایط امر به معروف این است که خطر متوجه آمر به معروف نباشد. ایشان در پاسخ به این مسئله، نکته‌ای را دقیق اشاره دارند که آخرین مرتبه در راه امر به معروف و نهی از منکر، جهاد در راه خدا است. درباره زمینه‌های قیام هم نگاه جدیدی دارند و معتقدند زمینه‌های حضور برخی در مقابل امام حسین با سه حربه از سوی معاویه انجام شد. اولین روش، مسئله تبلیغ است و سردمداران کفر از عرصه‌های تبلیغی استفاده می‌کردند و به قاریان و شاعران پول می‌دادند تا آرای مردم را به نفع خودشان مصادره کنند. دومین روش، تطمیع و وعده پست و مقام و سومین روش، استفاده از تهدید و ارعاب بود.
حجت‌الاسلام خلج در این باره افزود: در اوایل دهه 1370 افرادی مثل اکبر گنجی و عبدالکریم سروش با تبلیغ و تطمیع دشمن، در خدمت برخی جریانات فکری دشمن قرار گرفتند. در همان سال‌ها، مسئله پلورالیسم دینی یا هرمنوتیک از سوی آنها مطرح شد. مرحوم حضرت آیت الله مصباح در این کتاب به بسیاری از این شبهات پاسخ داده‌اند و یا در مسئله مصاحبه اکبر گنجی با نشریه تاگس اشپیگل آلمان که گفته بود، امام به موزه تاریخ پیوسته است و ما دیگر امامتی نداریم و غیره، حضرت آیت الله مصباح بسیار دقیق به شبهات آنها پاسخ می‌دهد و درباره قرائات مختلف از دین نکاتی را مطرح می‌کنند.
انتهای پیام/
