سناریوهای محتمل در روز ۶ ژانویه/ آیا حزب جمهوریخواه به سمت انحلال پیش می‌رود؟
کارشناسان می‌گویند اتفاقات ۶ ژانویه امسال در آمریکا می‌تواند همانند اتفاقاتی که سال‌ها دورتر رخ داد و به انحلال «حزب ویگ» منجر شد، به اضمحلال حزب جمهوریخواه منجر شود.
گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم- غیر از 140 قانونگذار مجلس نمایندگان آمریکا که در تلاشند از ادعای «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا برای عوض کردن نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری حمایت کنند 11 نماینده مجلس سنا هم به تازگی گفته‌اند قصد دارند در جلسه 6 ژانویه (17 دی‌ماه) پیروزی انتخاباتی «جو بایدن» را به چالش بکشند.
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در صفحه اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
این 11 سناتور جمهوریخواه آمریکایی در بیانیه‌ای به رهبری «تد کروز» اعلام کرده‌اند که انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2020 «مملو از ادعاهای تقلب انتخاباتی» و سایر تخلفات انتخاباتی بوده است. در این بیانیه آمده است: «ما قصد داریم روز 6 ژانویه قانونی بودن الکتورهای ایالات مورد مناقشه را رد کنیم.» سناتورها تأکید کرده‌اند نتایج انتخابات را تایید نخواهد کرد، مگر آن که نتایج آن مورد «حسابرسی ده روزه» قرار گیرد.
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
در تلاشی جداگانه برای پیروز کردن دونالد ترامپ، «جاش هاولی» سناتور ایالت میسوری نیز گفته به نتیجه رای‌گیری اعتراض خواهد کرد. خبرگزاری آسوشیتدپرس در آن زمان گزارش داده بود اقدام این سناتور جمهوریخواه می‌تواند باعث تاخیر در روند تایید نتیجه آرای الکترال شود، ولی نمی‌تواند مانع تایید آن شود.
«مایک پنس»، معاون دونالد ترامپ هم از تلاش سناتورهای جمهوریخواه برای معکوس کردن نتایج انتخابات آمریکا استقبال کرده است. دفتر پنس در بیانیه‌ای گفت او همانند میلیون‌ها آمریکایی نگران مسائل انتخاباتی است و از اینکه نمایندگان جمهوریخواه قصد دارند از اختیاراتشان برای اعتراض به مسائل انتخابات استفاده کنند استقبال می‌کند.
اما اعتراض سناتوها چه تبعاتی در پی خواهد داشت و آیا می‌تواند در روند انتخاب بایدن به عنوان رئیس‌جمهور اخلال ایجاد کند یا خیر؟ برای پاسخ به این سئوال ابتدا ببینیم که 6 ژانویه چه روزی در تقویم انتخاباتی آمریکا است و قرار است چه اتفاقی در آن رخ دهد؟
6 ژانویه چه روزی است؟
در تقویم انتخابات آمریکا روز سوم نوامبر (13 آبان سال جاری) انتخابات برگزار می‌شود. دو تاریخ مهم بعد از برگزاری انتخابات، 8 دسامبر و 14 دسامبر هستند که در حال حاضر پشت سر گذاشته شده‌اند. 8 دسامبر ضرب‌الاجل حل مناقشات انتخاباتی است و همه اختلاف‌ها بر سر شمارش یا بازشماری آرا باید تا این تاریخ حل شوند. در روز 14 دسامبر جلسه مجمع گزینندگان تشکیل می‌شود که طی آن الکتورها در ساختمان مجلس‌های ایالتی به نامزد حزب دموکرات یا جمهوریخواه رأی می‌دهند.
مهم‌ترین تاریخ بعد از آن، 6 ژانویه است که در آن قرار است در جلسه‌ای در کنگره، آرای الکترال رسماً شمارش شده و نامزد پیروز انتخابات رسماً اعلام می‌شود. خلاصه‌ای از رویدادهای آمریکا در روزهای مهم در زیر آمده است:
سوم نوامبر 2020: روز انتخابات- در این روز مردم رأی خودشان به گزیننده‌های رئیس‌جمهور را خواهند داد. همان‌طور که در بالا گفته شد در اکثر ایالت‌ها نام گزیننده‌ها در برگه‌های رأی نیست، با این حال آرایی که مردم به صندوق می‌اندازند در واقع رأی به این گزیننده‌ها است.
8 دسامبر 2020: ضرب‌الاجل حل مناقشات انتخاباتی- همه اختلاف‌ها بر سر شمارش یا بازشمارش آرا باید تا این تاریخ حل شده باشند.
14 دسامبر 2020: تشکیل جلسه مجمع گزینندگان- گزیننده‌ها در هر ایالت تشکیل جلسه می‌دهند و رأی خودشان را برای انتخاب رئیس‌جمهور و معاون رئیس‌جمهور به صندوق می‌اندازند. هر گزیننده رأیش را روی برگه مخصوص می‌نویسد و آن را امضا می‌کند. این برگه‌ها به افراد مختلفی رسانده می‌شوند: یک رونوشت از آن برای رئیس سنا فرستاده می‌شود و همین نسخه است که بعداً شمارش خواهد شد. رونوشت‌های دیگر این رأی برای وزیر امور خارجه، اداره آرشیو ملی و اسناد و رئیس هیئت قضات ایالتی که جلسه مجمع گزینندگان در آن تشکیل می‌شود ارسال می‌شوند.
23 دسامبر 2020: ضرب‌الاجل دریافت برگه‌های رأی- رأی گزیننده‌ها از همه ایالت‌ها بایستی تا این تاریخ توسط رئیس سنا دریافت شود.
6 ژانویه 2021: شمارش آرای الکترال- کنگره آمریکا جلسه‌ای با حضور نمایندگان مجلس سنا و مجلس نمایندگان برای شمارش آرای الکترال تشکیل می‌دهد.
20 ژانویه 2021: روز تحلیف رئیس‌جمهور- رئیس‌جمهور منتخب سوگند یاد کرده و رئیس‌جمهور ایالات متحده می‌شود.
چه سناریوهایی در 6 ژانویه مطرح است؟
روز 6 ژانویه اعضای مجلس سنا و مجلس نمایندگان جلسه مشترکی برای باز کردن آرای الکترال 50 ایالت و منطقه کلمبیا برگزار خواهند کرد. روند برگزاری این جلسه به طور مشروح در قانون اساسی آمریکا شرح داده شده است. در پایان آن، نامزدی که طبق تأیید کنگره 270 رأی الکترال به دست آورده باشد برنده انتخابات خواهد بود. مایک پنس ریاست این جلسه را به عهده خواهد داشت و هر یک از اعضای کنگره می‌توانند به نتایج هر ایالت مفروض اعتراض کنند.
چنانچه در این جلسه اعتراضی به آرا مطرح شود کنگره باید رأی جداگانه‌ای با این موضوع که آیا آرا موثق هستند و یا اینکه باید به کلی باطل شوند برگزار کند. اگر در این رأی‌گیری هم مجلس سنا و هم مجلس نمایندگان آمریکا هر دو اعتراضات وارده به انتخابات را تأیید و با برگزاری دوره 10 روزه برای بررسی مجدد ادعاهای تقلب انتخاباتی-آن‌طور که سناتورها خواسته‌اند- در نظر گرفته خواهد شد.
کارشناسان آمریکایی گفته‌اند با توجه به اینکه اکثریت کرسی‌های مجلس نمایندگان در اختیار دموکرات‌ها است و در مجلس سنا هم بسیاری از سناتورها علناً با تلاش‌های ترامپ برای برگرداندن نتیجه انتخابات مخالفت کرده‌اند بعید است که کنگره آمریکا اعتراضات را تأیید کند.
ماجرای انحلال حزب ویگ
در ادوار قبلی انتخابات آمریکا اینکه کنگره اعتراضات مطرح‌شده درباره انتخابات را وارد بداند سابقه‌دار بوده است. در سال 1873، مثلاً کنگره آمریکا به صحیح نبودن آرای آرکانزاس و لوئیزیانا رأی داد. با این وجود، این رأی کنگره نتوانست در انتخاب مجدد «یولیسیز سایمن گرانت» به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا اخلال ایجاد کند.
چهار سال بعد، در سال 1877 هم فرایند انتخابات رئیس‌جمهور آمریکا جنجالی شد و کنگره کمیته‌ای مشترک برای حل و فصل مناقشه‌های انتخاباتی بین «ساموئل تیلدن»، نامزد حزب دموکرات و «راثفور هایس» تشکیل داد. این کمیته سرانجام توانست اختلافات را حل کرده و با تأیید نتیجه انتخابات هایس را به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب کرد.
با این حال، جدا از اینکه این جدال‌ها اثری روی نتیجه انتخابات داشته باشد یا خیر، آنها را می‌توان رویدادی مهم به خصوص برای حزب جمهوریخواه دانست. «استیو اشمیت»، یکی از کارشناسان مسائل راهبردی حزب جمهوریخواه گفته جلسه 6 ژانویه می‌تواند این حزب را به «بخش‌های آشتی‌ناپذیر» تقسیم کند. او پیش‌بینی کرده اتفاقات 6 ژانویه می‌تواند همانند اتفاقاتی که سال‌ها دورتر رخ داد و به انحلال «حزب ویگ» منجر شد، به اضمحلال حزب جمهوریخواه منجر شود.
اشمیت در حساب کاربری‌اش در توییتر نوشته است: «برای حزب جمهوریخواه اتفاقات رقم خورده است. این حزب ممکن است روز 6 ژانویه به همان شکلی نابود شود که حزب ویگ سال 1854 با تصویب قانون کانزاس-نبراسکا نابود شد. این قانون، مصالحه میسوری را در هم پیچید و امکان توسعه برده‌داری به سمت ایالت‌های غربی را فراهم کرد.»
او در ادامه نوشته است: «حزب ویگ نتوانست درباره فرقه‌گرایی‌اش دوام بیاورد. امکان هیچ نوع سازش، مصالحه و شراکت میان طرفداران و مخالفان برده‌داری در حزب ویگ وجود نداشت. حزب جدیدی به نام جمهوریخواه متولد شد. همین حزب روز 6 ژانویه به بخش‌های آشتی‌ناپذیری تقسیم خواهد شد.»
اشمیت در پیامی دیگر به نقش دونالد ترامپ در متفرق کردن حزب جمهوریخواه اشاره کرده و نوشته است: «میوه‌های چهار سال همکاری و همدستی با جنون و بی‌صلاحیتی ترامپ الان آماده برداشت هستند. این فرایند حزب جمهوریخواه را خواهد گشت زیرا بخش‌های هوادار دموکراسی و بخش‌های مستبد دیگر امکان همزیستی با یکدیگر را نخواهد داشت همان‌طور که حزب ویگ هم امکان همزیستی با هم نداشتند.»
اثری که ترامپ روی حزب جمهوریخواه گذاشته در راستای اثرات دیگری است که کارشناسان را به اذعان به این وادار کرده که اثرات او بر جامعه آمریکا بعد از کنار رفتنش از قدرت به پایان نخواهند رسید.
مرکز نظرسنجی «پیو» ماه پیش نتایج تحقیقاتی را منتشر کرد که نشان می‌داد تصورات و نگرش‌های مطلوب نسبت به آمریکا با افت شدید همراه شده و به سطوح «غیرقابل‌تصوری» رسیده است: نتایج این پیمایش که در 13 کشور دنیا انجام شده نشان می‌دهد تنها 26 درصد مردم آلمان، 30 درصد مردم هلند، 31 درصد فرانسوی‌ها، 33درصد استرالیایی‌ها و 35 درصد کانادایی‌ها نظر مطلوبی نسبت به آمریکا دارند.
این البته تنها شاخص قدرت آمریکا نیست که در عصر ترامپ رو به نزول گذاشته است. حمایت‌گرایی نظامی-اقتصادی برآمده از دکترین «اول آمریکا» که هسته مرکزی سیاست‌های ترامپ را تشکیل می‌دهد شالوده‌های دیگری را که قدرت آمریکا و بالتبع، نظم بین‌المللی تحت رهبری این کشور در سال‌های پس از جنگ سرد بر روی آن ایستاده بودند را نیز تضعیف کرده است.
نقل مشهور در میان نظریه‌پردازان قائل به سیر افولی آمریکا این است که ترامپ را باید بارزترین «نشانه» افول آمریکا دانست نه «عامل» آن. مهم‌ترین پیام انتخابات 2016 هنوز هم از نگاه کارشناسان «نه» به هیئت حاکمه آمریکا و ناامیدی از حل نقائص ساختاری و بی‌عدالتی‌های نهادینه شده در اقتصاد سیاسی نئولیبرال آمریکا قلمداد می‌شود.
انتهای پیام/