سازمان جهاد کشاورزی زنجان در نهادینه کردن کاشت کلزا در استان ضعیف عمل می‌کند
گروه استانها ـ با اینکه توسعه کشت دانه‌های روغنی از جمله کلزا جز سیاست‌گذاری‌های دولت در سالهای اخیر بوده است اما جهاد کشاورزی استان زنجان نتوانسته کاشت این محصول را در بین کشاورزان استان نهادینه کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان ، با توجه به نیاز روز افزون کشور به روغن‌های خوراکی که در حال حاضر بخش گسترده‌ای از آن از منابع خارجی تأمین می‌شود توسعه کشت دانه‌های روغنی به ویژه کلزا از اهمیت بسزایی برخوردار است.
این در حالی است که در طول سالهای اخیر نیز معرفی کلزا به نظام تولید دانه‌های روغنی کشور به دلیل خصوصیات مطلوب مورد توجه سیاست‌گذاران بخش کشاورزی قرار گرفته است چرا که استفاده از کلزا می‌تواند عمدتا در تولید روغن خوراکی مورد استفاده قرار گیرد.
بنابر نظر کارشناسان نیز این محصول می‌تواند بیشتر از 40 درصد تولید روغن داشته باشد و از سوی دیگر کنجاله حاصل از آن به دلیل داشتن درصد پروتئین بالا می‌تواند در تغذیه دام مؤثر واقع شده و مورد استفاده دامداران قرار گرفته و اندکی از دغدغه‌های تأمین خوراک دام کاسته شود.
با این حال کشت این گیاه می‌تواند در بهبود عملکرد گیاهان زراعی که در تناوب کشت با کلزا قرار دارند مثمر ثمر واقع شوند و علاوه بر ویژگی‌های مفید و ارزش بالای کنجاله پروتئین، روغن بالا حتی در پرورش زنبور عسل نیز تأثیر مثبتی داشته باشد.
با این وجود این گیاه مناسب کشت در مناطق معتدل بوده و با شرایط سردسیر نیز سازگار است بنابراین با توجه به ویژگی‌های خاصی که کلزا دارد کشت آن در اغلب نقاط کشور مورد برنامه‌ریزی قرار گرفته و می‌تواند تأثیر چشم‌گیری در تولید روغن داخل کشور داشته باشد و خودکفایی را ایجاد کند که البته این امر نیازمند هدف‌گذاری بلند مدت است.
با تمام این‌ها در سطح استان زنجان نیز در طول سالهای اخیر برنامه‌ریزی‌هایی جهت کشت کلزا انجام گرفته با این وجود سطح پایینی از مزارع استان زیر کشت این دانه روغنی رفته است با این حال علی‌رغم اینکه اعلام می‌شود در کشت محصول موفقیت حاصل شده اما موانع و مشکلات عدیده‌ای پیش‌روی کشاورزان قرار دارد که سبب شده این محصول آن طور که باید مورد کشت و استقبال قرار نگیرد و موفقیت چندانی حاصل نگردد.
بنابر اذعان کشاورزان که در طول این سال‌ها اقدام به کشت کلزا کرده‌اند قیمت پایین خرید تضمینی این محصول، نبود دستگاه مورد نیاز از مراحل کاشت تا برداشت، حمله آفات و امراض، نداشتن علم و تجربه کافی، بالا بودن هزینه کاشت تا برداشت، سمپاشی پرهزینه، بازار بی‌حساب و کتاب کود و هزاران مسئله دیگر سبب شده است تا زاراعان بعد از برداشت این محصول سود چندانی به دست نیاورند. از سوی دیگر حتی گاه سرمای دیررسی که حادث می‌شود در نهایت سبب سرمازدگی محصول شده و حتی می‌تواند معیشت کشاورزان در آن سال زراعی تحت‌الشعاع قرار دهد.
حال با تمام آنچه که گفته شد با وجود مزایای فراوانی که کشت کلزا دارد، طبق نظر کارشناسان استان زنجان نتوانسته در این امر موفق عمل کند اما سوال از مسئولان امر این است چه برنامه‌ای برای توسعه کشت کلزا در استان وجود دارد؟ مهمترین علت پایین بودن سطح زیر کشت کلزا از نظر سازمان جهاد کشاورزی در چیست؟ آیا مشکل عدم استقبال کشاورزان در کشت کلزا تنها مختص استان زنجان است یا این مسئله در سطح کشور مطرح است؟
کشاورزان استقبال نمی‌کنند
در این راستا جواد تاراسی رئیس سازمان جهاد کشاورزی در گفت‌و‌گو با تسنیم اظهار داشت: در طول سالهای اخیر جهاد کشاورزی هر آنچه را که در توان داشته به کار گرفته تا کشاورزان را ترغیب به کشت دانه‌های روغنی از جمله کلزا نمایند؛ اما متأسفانه با عدم استقبال کشاورزان مواجه شده است چراکه صنایع پایین دستی همانند روغن‌کشی در استان وجود ندارد این در حالی است که اگر این صنایع در استان وجود داشت کشت کلزا همچون بسیاری از محصولات دیگر از کنترل خارج می‌شد.
وی افزود: مشوق‌های دولتی جهت ترغیب کشاورزان کلزا کار پایین است اما ما به دنبال این هستیم که علاوه بر مشوق‌های دولتی که دارای منابع محدود است از سرمایه‌گذاران خصوصی و شرکت‌ها در این امر استفاده کنیم.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان گفت: پیشنهاد ما در این است که کارخانه روغن نباتی جهان در روغن‌کشی کلزا وارد عمل شود و خود موتور کشنده زراعت استان شود. با این وجود در تلاش هستیم تا با مسئولان استانی به توافق برسیم تا تولید روغن کلزا در این کارخانه وارد فاز عملیاتی شود تا حداقل در بحث تولید روغن در استان خودکفا شویم چراکه می‌توانیم 70 تا 80 درصد روغن مورد نیاز استان را تولید کنیم.
امسال تا حدودی موفق بودیم
این در حالی است که حسین عامری مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در گفت‌و‌گو با تسنیم با اشاره به اینکه در سال جاری تا حدودی توانسته‌ایم به سطح برنامه‌ریزی شده کشت کلزا در استان دست یابیم گفت: به دلیل اینکه آخرین دور آبیاری محصولات کشاورزی همچون حبوبات و سیب‌زمینی که عمده محصولات تولیدی استان هستند با زمان کاشت کلزا همزمان می‌شود، سبب می‌شود تا کشت این محصول با دیرکرد مواجه شده و در نهایت استقبال چندانی از سوی کشاورزان جهت کشت کلزا انجام نگیرد.
وی افزود: این در حالی است که اگر کلزا مورد کشت در زمین‌های کشاورزی قرار گیرد علاوه بر ایجاد تناوب کشت و تأثیر مثبت بر ساختمان خاک و عملکرد مناسب محصول در دوره بعدی کشت، می‌تواند در امور مختلف از جمله تأمین کنجاله لازم برای خوراک دام نیز مثمر ثمر واقع شود. با این حال تلاش‌ها بر این است تا در سالهای پیش رو برنامه‌ریزی‌های مؤثری برای آموزش و کشت این محصول در استان داشته باشیم.
مکانیزاسیون عاملی تاثیرگذار
اما در آن سوی میدان علی خانمحمدی مدیرعامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی در گفت‌و‌گو با تسنیم اظهار داشت: در سطح کشور برنامه‌ریزی شده تا کشت کلزا به شکل گسترده انجام شود اما با این حال به دلیل بسیاری از مشکلاتی که پیش‌روی کشت این محصول وجود دارد موفقیت چندانی در برخی استانها از جمله زنجان در این خصوص حاصل نشده است.
وی افزود: با توجه به اینکه سطح عظیم استان زنجان زیر کشت محصولاتی همچون حبوبات و سیب‌زمینی میرود، کشاورزان ناچارند بعد از برداشت این محصولات مبادرت به کشت دانه روغنی کلزا کنند که برداشت دیرهنگام محصولات مذکور خود دلیلی بر عدم کشت کلزا در سطح استان می‌شود.
مدیرعامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی با اشاره به اینکه قیمت خرید تضمینی کلزا پایین بوده و این نیز یکی از علل عدم تمایل کشاورزان به کشت این محصول است گفت: مکانیزاسیون پایین در کاشت تا برداشت سبب می‌شود تا کشاورزان همواره در تمام مراحل زراعت کلزا با چالش مواجه باشند چرا که کمباین مخصوص کلزا برای برداشت وجود ندارد و از سوی دیگر آموزش‌های لازم برای کشت این محصول به کشاورزان نیز انجام نگرفته است.
وی با تأثیر بر اینکه اگر بخواهیم روی دانه‌های روغنی کلزا سرمایه‌گذاری کنیم باید به سمت کشت نشایی این محصول حرکت کنیم تصریح کرد: این امر نیز نیاز به سرمایه‌گذاری کلان دارد که به دلیل همین سرمایه‌گذاری‌های بالا کشاورزان نمی‌توانند به این سو نیز حرکتی داشته باشم.
خانمحمدی با اشاره به اینکه استان زنجان ظرفیت بسیار بالایی برای کشت آبی کلزا دارد، بیان کرد: کشاورزان به اجبار در طول سالهای پیش رو به سمت کشت این محصول حرکت خواهند کرد چرا که در استان‌هایی همانند گلستان، فارس و مازندران کشت این محصول نهادینه شده و کشاورزان استقبال مناسبی از آن دارند.
این مسئول با اشاره به اینکه کشت کلزا می‌تواند دارای چندین مزیت باشد و سودآوری را برای کشاورزان سبب شود، گفت: این محصول علاوه بر تأمین روغن کشور می‌تواند در تولید کنجاله‌های با کیفیت کلزا، مورد استفاده خوراک دام و طیور قرار گیرد بنابراین کشور ناچار است به سمت کشت دانه‌های روغنی حرکت کند.
مدیرعامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی با بیان اینکه در آینده کشاورزی قراردادی باید در کشور و این استان نهادینه شود تأکید کرد: متأسفانه این مسئله تا حال حاضر میسر نشده است در این راستا باید کارخانجات فرآوری وارد مذاکره و قرارداد با کشاورزان شوند. به عبارتی دیگر کشاورزان باید به جای قرارداد، تولید و تحویل کلزا به دولت با کارخانه‌های فرآوری وارد مذاکره شده و محصول را با برنامه‌ریزی معین تولید کرده و تحویل آنان می‌دهند.
از سوی دیگر کارخانجات نیز موظف می‌شوند تمام امکانات کشاورزی قراردادی را در اختیار کشاورزان قرار دهند. با این حال در استان گلستان بر روی پنبه و دانه‌روغنی این برنامه‌ریزی انجام شده و موفقیت‌هایی بدست آمده است و امیدواریم در زنجان نیز به کشاورزی قراردادی دست یابیم.
با تمام آنچه که گفته شد، مصائب ذکر شده سبب شده تا چشم و دل کشاورزان از کشت محصولاتی همچون کلزا بترسد شاید سیستم‌های حمایتی ضعیف برای کشت این محصول نیز دلیلی شده تا کلزا آن طور که باید مورد استقبال کشت توسط کشاورزان قرار نگیرد. این در حالی است که اگر حمایت‌های موثر از کشاورزان انجام می‌گرفت کلزا می‌توانست جایگزین مناسب‌تری برای کشت سایر محصولات از جمله هندوانه، گوجه و سیب‌زمینی در استان باشد که گاهاً به دلیل عدم رعایت سطح زیر کشت، کشاورزان سودی به دست نمی‌آورند و در زمان برداشت محصول تنها ضرر و زیان درو می‌کنند.
با این حال امید میرود در راس وزارت جهاد کشاورزی و در نهایت سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان برنامه‌ریزی‌های مناسب و مطلوبی برای آگاهی‌رسانی به کشاورزان از کشت محصول کلزا و مزایای آن داشته باشند و کشاورزان را هر چه بیشتر ترغیب به کشت این محصول نمایند با این وجود نیاز است تا نخست کشاورزی قراردادی در استان نهادینه شود، زیر ساخت‌های لازم فراهم شده و سپس برنامه‌ریزی برای کشت این محصول به شکل گسترده انجام گیرد تا بلکه این استان بتواند در تولید روغن به خودکفایی برسد.
گزارش از زهرا بیات
انتهای پیام/ی
