توضیحات آموزش و پرورش درباره یک گزارش و پاسخ تسنیم/ چه کسی به فریاد ۳.۵ میلیون دانش‌آموز می‌رسد؟

در پی انتشار مطلبی با عنوان «حاتم‌بخشی دولت برای مدارس غیرانتفاعی و محرومیت مضاعف 3.5 میلیون دانش‌آموز/ آقایان مسئول! واقعاً سونامی ترک تحصیل آزارتان نمی‌دهد؟» به تاریخ 3 دی 99، معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش توضیحاتی را برای تسنیم ارسال کرده است که متن کامل این توضیحات و همچنین پاسخ تسنیم به آن در ادامه می‌آید:

مدیرعامل محترم خبرگزاری تسنیم

با سلام و احترام؛

     در پاسخ به مطلب مندرج در آن خبرگزاری به تاریخ 03/10/99، با عنوان «حاتم‌بخشی دولت برای مدارس غیرانتفاعی و محرومیت مضاعف 3.5 میلیون دانش‌آموز/ آقایان مسئول! واقعاً سونامی ترک تحصیل آزارتان نمی‌دهد؟» معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزش‌وپرورش توضیحات زیر را به استحضار می‌رساند:

با عنایت به اینکه دسترسی به آموزش رسمی با کیفیت برای کلیه کودکان لازم التعلیم گروه سنی 11-6 ساله دوره ابتدایی، یکی از سیاست‌ها و راهبردهای اصلی و اساسی این معاونت است، لذا جهت تحقق این مهم برنامه انسداد مبادی بی سوادی با هدف شناسایی، جذب، آموزش و نگهداشت کلیه کودکان لازم التعلیم گروه سنی دوره ابتدایی با تأکید بر کودکان لازم التعلیم تارک و بازمانده از تحصیل در دستورکار حوزه قرار گرفته و در سطح مدارس، مناطق، استان و حوزه ستادی اجرا و عملیاتی شده است که مهم‌ترین اقدامات و فعالیت‌ها انجام شده دراین خصوص عبارتند از:

 اقدامات مربوط به کودکان بازمانده از تحصیل 6 ساله پایه اول ابتدایی در سال تحصیلی 1400-1399:

1-دریافت مشخصات اسمی متولدین 6 ساله (گروه سنی 2/7/92 لغایت 1/7/93) از مرکز برنامه‌ریزی منابع انسانی و اموراداری تدقیق، تفکیک و ارسال آن به استان‌ها در قالب نامه محرمانه.

2- پیگیری جدّی و مستمر از مرکز برنامه‌ریزی منابع انسانی و امور اداری جهت تطبیق مشخصات اسمی کودکان 6 سال با دانش آموزان پایه اول ابتدایی ثبت‌نام شده در سامانه سناد با هدف احصاء و شناسایی بازماندگان از تحصیل 6 ساله پایه اول ابتدایی.

3- دریافت آمار و مشخصات اسمی کودکان بازمانده از تحصیل 6 ساله پایه اول ابتدایی به تفکیک استان از مرکز برنامه ریزی منابع انسانی و اموراداری.

4- تهیه پرسشنامه مربوط به بررسی و تعیین وضعیت بازماندگان از تحصیل 6 ساله (ویژه مدیران مدارس).

5- تهیه نمون برگ Excel براساس پرسشنامه بازماندگان از تحصیل 6 ساله. (ویژه کارشناسان مناطق و ادارات کل).

6- تهیه جدول آماری با عناوین: تعداد کل بازماندگان از تحصیل 6 ساله، آمار بازماندگان از تحصیل شناسایی شده جذب نشده آمار بازماندگان از تحصیل شناسایی شده جذب نشده و آمار بازماندگان  از تحصیل شناسایی نشده (ویژه ادارات کل).

7- ارسال آمار و اطلاعات اسمی کودکان بازمانده از تحصیل 6 ساله پایه اول ابتدایی به استان‌ها به همراه مستندات مربوط (فایل آمار اسمی، پرسشنامه، جدول اکسل و...) در قالب نامه محرمانه.

8- دریافت مشخصات اسمی بازماندگان از تحصیل جذب شده از استانها.

9- بارگذاری ازاطلاعیه با عنوان « پی­گیری وضعیت بازماندگان از تحصیل 6 ساله پایه اول ابتدایی» در پورتال دفتر دبستانی.

10- تشکیل گروه انسداد در فضای مجازی شاد با هدف پیگیری و احصاء گزارش هفتگی از اقدامات انجام گرفته توسط استانها در این خصوص.

11- بررسی گزارش‌های استانها با هدف رفع مشکلات و چالش‌های پیش رو در اجرای برنامه.

نکته مهم: گزارش مربوط به کودکان بازمانده از تحصیل 6 ساله پایه اول ابتدایی در سال تحصیلی 1400-1399 (براساس اقدامات فوق الذکر) در حال جمع‌آوری آمار واطلاعات از استانها جمع بندی نهایی می‌باشد.

اقدامات مربوط به تفاهم نامه چارچوب همکاری‌های مشترک (جدول تقسیم وظایف) سازمان‌ها و دستگاه‌ها در برنامه شناسایی، جذب، آموزش و نگهداشت کودکان بازمانده از تحصیل گروه سنی 11-6 ساله دوره ابتدایی:

1-برنامه‌ریزی در راستای تشکیل جلسه مقام عالی وزارت با نمایندگان دستگاه‌ها و سازمان‌ها با هدف برنامه‌ریزی برای اجرای مطلوب تفاهم‌نامه چارچوب همکاری‌های مشترک (جدول تقسیم وظایف) و همچنین تکمیل فرآیند امضاء تفاهم‌نامه فوق الذکر.

2- ارسال نسخه نهایی تفاهم‌نامه چارچوب همکاری‌های مشترک (جدول تقسیم وظایف) به کلیه دستگاه‌ها و سازمان‌های همکار با امضای وزیر محترم آموزش و پرورش با هدف ابلاغ آن به تمامی بخش‌های ذی‌ربط ستادی و دستگاه‌های متناظر استانی به منظور تسریع و تسهیل در فرآیند عملیاتی نمودن تفاهم‌نامه فوق‌الذکر.

3- تهیه و تدوین بخشنامه تفاهم‌نامه چارچوب همکاری‌های مشترک (جدول تقسیم وظایف) به همراه جدول زمان‌بندی اقدامات مورد انتظار و ابلاغ‌ آن به استان‌ها از سوی وزیر محترم آموزش و پرورش.

4- پیگیری و ارسال نسخه نهایی تفاهم‌نامه چارچوب همکاری‌های مشترک (جدول تقسیم وظایف) توسط سازمان‌ها و دستگاه‌های همکار به حوزه‌های متناظر استانی باهدف تسریع و تسهیل در فرآیند عملیاتی نمودن تفاهم‌نامه فوق الذکر.

5- تشکیل جلسه با نمایندگان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری با هدف بررسی وضعیت دانش آموزان بازمانده از تحصیل و همچنین برنامه‌ریزی و تلاش در جهت رفع دلایل بازماندگی به منظور زمینه‌سازی برای جذب آن‌ها در مدارس.

6- تشکیل گروه انسداد در فضای مجازی شاد با هدف پیگیری واحصای گزارش هفتگی از اقدامات انجام گرفته توسط استانها در این خصوص.

7- پیگیری میزان مشارکت شرکای برنامه انسداد مبادی بی‌سوادی از استان‌ها براساس مفاد تفاهم‌نامه چارچوب همکاری‌های مشترک سازمان‌ها و دستگاه‌ها با تأکید با شناسایی، جذب، نگهداشت و آموزش کودکان بازمانده از تحصیل گروه سنی11-6 ساله دوره ابتدایی.

8- بررسی گزارش‌های استان‌ها با هدف رفع مشکلات و چالش‌های پیش رو در اجرای برنامه.

هم­چنین اقدامات تکمیلی و حمایتی ذیل نیز در ارتباط با کاهش معضل بازماندگان و تارکین از تحصیل در سطح استان‌ها، مناطق آموزشی و مدارس پیگیری و دنبال شده است:

برگزاری کلاس‌های جبرانی، فوق برنامه و مکمل برای دانش آموزان بازمانده و تارک از تحصیل جذب شده.

ارائه خدمات مشاوره‌ای به خانواده‌ها و دانش‌آموزان تارک و بازمانده از تحصیل دارای مشکلات یادگیری.

تهیه و تأمین سرویس ایاب و ذهاب، توزیع بسته‌های غذایی، لوازم التحریر، پوشاک و سایر مایحتاج به صورت رایگان برای جذب و نگهداشت دانش‌آموزان در مدارس.

استفاده از ظرفیت و پتانسیل و حمایتی‌ها‌ی مادی و معنوی مؤسسات خیریه و سازمان‌های مردم نهاد در فرآیند شناسایی و آموزش کودکان بازمانده و تارک از تحصیل.

توسعه آموزش‌‌های پیش دبستانی به ویژه در مناطق محروم و روستایی.

اجرای برنامه‌های اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی با استفاده از برنامه‌های پرمخاطب شبکه استانی جهت آگاه‌سازی عوامل اجرایی مدارس و اولیای دانش‌آموزان تارک و بازمانده از تحصیل.

برگزاری جلسات و کارگاه‌های آموزشی جهت توجیه عوامل اجرایی مدارس و اولیای دانش آموزان تارک و بازمانده از تحصیل.

توجه و تأکید برآموزش کودکان با نیازهای ویژه از طریق توسعه و تجهیز مراکز مشکلات یادگیری.

اقدامات و فعالیتهای فوق موجب شده است طی سال‌های اخیر، نرخ ثبت نام خالص دوره ابتدایی به نحو محسوسی افزایش یافته، به گونه‌ای که از97/97درصد در سال تحصیلی 94-93 به 16/98 درصد در سال تحصیلی 99-98 رسیده است. همچنین نرخ ترک تحصیل دوره ابتدایی نیز طی سال‌های مورد اشاره از 23/1 درصد به 94 درصد کاهش یافته است.مزید اطلاع اینکه آمار واطلاعات شاخص های مذکور برای سال تحصیلی 1400-1399، هنوز از سوی مرکز آمار وزارت متبوع محاسبه نشده و در اختیار این حوزه قرار نگرفته است.

در پایان خاطرنشان می‌سازد وجود مسائل و مشکلات غالباً برون سازمانی مانند: فقر مالی و اقتصادی خانواده‌ها، کودکان فاقد مدارک هویتی، پدیده مهاجرت، کودک بدسرپرست و بی‌سرپرست، تحصیل کودکان در مدارس دینی خاص، فقر فرهنگی و ازدواج زودرس دختران، وجود مشاغل کاذب و اشتغال به کار کودکان و ... چالش‌هایی را در کنترل و کاهش پدیده بازماندگی و ترک از تحصیل ایجاد نموده، که امید است باهمکاری و هماهنگی کلیه سازمانها و دستگاه‌های درون و برون سازمانی به ویژه عملیاتی شدن تفاهم نامه فوق الذکر، بخش مهمی از مسائل و مشکلات موجود مرتفع گردد.

خواهشمنداست دستورفرمایید طبق قانون مطبوعات و رسانه­‌ها نسبت به درج جوابیه این مرکز در همان صفحه و با همان قلم اقدام لازم صورت گیرد.

پاسخ خبرگزاری تسنیم:

در پی انتشار مطلبی با عنوان «حاتم‌بخشی دولت برای مدارس غیرانتفاعی و محرومیت مضاعف 3.5 میلیون دانش‌آموز/ آقایان مسئول! واقعاً سونامی ترک تحصیل آزارتان نمی‌دهد؟» در تاریخ 3 دی 99 با هدف اخطار در مورد آمار فاجعه بار ترک تحصیل دانش آموزان در سال تحصیلی 1400_99 معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، توضیحاتی جهت تبیین اقدامات انجام شده در حیطه وظایف این معاونت، جهت کاهش ترک تحصیل کودکان مقطع ابتدایی، به دفتر خبرگزاری ارسال کرده است.

ضمن انتشار این جوابیه، لازم به بیان این نکته است که مخاطب مطلب منتشر شده، تمامی مسئولان کشوری بوده است. چرا که پدیده ترک تحصیل، امری چند لایه و تابع علل‌هایی است که اصلی‌ترینش، همانگونه که در آن نوشتار هم پیش از این ذکر شد، فقر است.

طبق گفته رییس کمیسیون آموزش مجلس، و نیز سایر مسئولان آموزشی، 3.5 میلیون دانش آموز، معادل 25 در صد جمعیت دانش آموزی کشور فقط در سال جاری از تحصیل بازماندند. و باز طبق گفته همین مسئولان، عمده ترین علت آن، نداشتن اینترنت و لوازم هوشمند بوده است. این وظیفه دولت، نه فقط دستگاه آموزش و پرورش، است که امکان دسترسی به اینترنت و ابزار آموزش مجازی را برای دانش آموزان فراهم کند.

نقد مطلب منتشر شده، شامل بی‌توجهی دولت در معنای همه دستگاههای صاحب مسئولیت به این فاجعه اجتماعی بوده است. دولت اگر می‌تواند در سال آینده صدمیلیارد تومان برای حمایت از مدارس ثروتمندان اختصاص دهد، باید پیش از آن بتواند ابزار هوشمند را برای کودکان محروم تهیه کند. و اگر چنین منبع مالی در اختیار ندارد، پس دست از حمایت سخاوتمندانه اش از غیرانتفاعی‌ها بکشد و جهت خرید گوشی و تبلت برای جمعیت میلیونی آفلاین آموزش مجازی، دست به جیب شود.

نکته دیگر، درآمد خود وزارت آموزش و پرورش از سامانه شاد است. که بنا به گفته مدیرکل دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش ماهانه 150 میلیارد تومان برای این وزارتخانه درآمد داشته است.
آموزش و پرورش بجای رفتن به سراغ خیریه ها بهتر است سراغ این منبع مالی رود.

آنچه در پاسخ معاونت ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، دیده می‌شود، در بخش نخست، تنها فرایند جمع‌آوری داده‌های اسمی و تعیین مشخصات و هویت کودکان 6 ساله ای است که امسال ثبت نام نکرده‌اند. فرایند نامه‌نگاری و رفت و برگشت‌های متوالی، که در انتها موکدانه گفته می‌شود این گزارش نهایی رو به اتمام است. ضمن ارج نهادن به این اقدامات، که طبیعتاً زمانبر بوده، امیدواریم پس از طی این مراحل، از بروکراسی خارج، و بالاخره عملیاتی شده و با شناسایی هوشمند، سراغ کودکان بازمانده از آموزش بروند.

در بخش دوم در مورد کوکان 6 تا 11 ساله، ابتدا به برنامه‌ریزی جهت تشکیل جلسه، با حضور وزیر اشاره شده است. در واقع  آنچه برداشت می‌شود این است که هنوز در سطح وزیر، چنین جلسه‌ای تشکیل نشده است. در سایر بندها نیز از تشکیل جلسات متعدد با سایر دستگاههای مسئول، و ایجاد تفاهم نامه، و ابلاغ به استانها سخن به میان آمده، که سرجمع باز به جلسه و نامه نگاری ختم شده است.

کاش معاونت مربوطه ذکر می‌کرد در ما حصل این نامه‌نگاری‌ها و جلسات، از این 3/5میلیون نفر چند نفر به آموزش برگشتند. و اساساً چه نتیجه‌ای داشته است. اما اکنون که این پاسخ منتشر می‌شود، گویا آمار همچنان بی‌تغییر باقی مانده است.

در بخش آخر به فعالیت‌های جانبی اشاره شده، که بنظر می‌رسد عملیاتی‌تر از دو بخش پیشین هستند، و آن رفتن به سراغ این دانش آموزان و رفع موانع تحصیلی است. که در قسمتی از آن به استفاده از ظرفیت خیریه‌ها اشاره می‌شود. حقیقت این است که خیریه‌ها در همه جای جهان فعالند و بدون اینکه آموزش و پرورش، سراغ آنها رود، خودشان در این باره فعالیت خواهند کرد، اما این حرکت کند و لاک پشتی است و این وظیفه ذاتی دولت است که ابزار آموزش را فراهم کند. خیریه‌ها رفوگر درزهای جامعه‌اند، نه چاله‌هایی که دولت آگاهانه ایجاد می‌کند.

3.5 میلیون بازمانده از تحصیل را که نمی‌توان با خیریه جمع کرد! حتی اگر هم بشود، پس وظیفه دولت چه می‌شود؟ چرا مدارس غیردولتی سهم کلانشان از بودجه دولتی جا نمی‌ماند، اما 3.5 میلیون دانش آموز محروم جا می‌مانند؟

در بخش پایانی نیز  به عوامل و موانع خارج از سازمانی موثر بر پدیده ترک تحصیل، که بارها در مطالب منتشر شده به آن پرداخته ایم، اشاره شده است.  بنظر می‌رسد وزارت آموزش و پرورش که از این دلایل نام میبرد، موظف است، تعارفات را کنار بگذارد و اهمال کاری دستگاههای مختلف را به وضوح بیان کند. زیرا زنگ خطر ترک تحصیل به صدا درآمده است، و راهی جز واداشتن دستگاهها، به عمل به وظایفشان وجود ندارد.

در انتها تاکید می‌شود که پاسخ از سوی معاونت ابتدایی وزارت آموزش و پرورش صورت گرفته و تاکید بیشتر بر کودکان 6 ساله جدیدالورود به آموزش بوده است. در حالیکه آموزش مجازی دانش آموزانی را از چرخه تحصیل خارج نمود که سال پیش از آن در حال تحصیل بودند. و اکنون به دلیل فقر و محرومیت از سایرین بازماندند. در واقع آموزش مجازی، غربالی شد که 3.5 میلیون دانش آموز نتوانستند از آن رد شوند.
و نشانه‌ای واضح برای اثبات بی‌عدالتی آموزشی در جامعه گشت.

بی‌شک مسئولین خودشان می‌دانند جاماندگان از تحصیل، عموماً 6 ساله نبودند. محصلانی بودند که مرزشان با همکلاسی‌هایشان با وسایل هوشمند تعریف شد. مسئله‌ای که در سطوح متوسطه ضربات شدیدی به فرایند تحصیل و حتی شخصیت و زندگی اجتماعی دانش آموزان در سنین نوجوانی زد.

انتهای پیام/