قاسمی: نگاه محفلی و تجربی در جشنواره ملی فیلم فجر حاکم است/ خوناب را با خون دل ساختم اما نادیده‌اش گرفتند
یک کارگردان فیلم کوتاه می‌گوید که جشنواره فیلم فجر چه در بخش بلند و چه کوتاه باید فیلمهای متناسب با اهداف و مبانی ملت و کشور را نامزد کند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، یکی از فیلمهای جشنواره فیلم کوتاه تهران، خوناب به کارگردانی مجتبی قاسمی است که درباره حمله گروه جنگ طلبی به یک روستا است که باعث می‌شود زنان آنجا فرار کرده و به جنگلی پناه ببرند تا از چنگال تروریست‌ها بگریزند.
مجتبی قاسمی کارگردان این فیلم داستانی کوتاه در اعتراض به نتیجه داوری جشنواره‌های فیلم کوتاه تهران و فیلم فجر؛ انتقادات خود را با ما در میان گذاشت.
قاسمی‌معقتد است از جشنواره فیلم کوتاه تهران انتظارچندانی نداشتم به فیلم من که دارای ساختاری کلاسیک است بهای چندانی بدهند زیرا سلیقه آنها بیشتر حول محور فیلمهای با روایتهای غیر کلاسیک و تجربی است. اما انتظار از جشنواره ملی فیلم فجر این است که فیلم‌هایی که با اهداف ترسیم شده جشنواره فجر چه به لحاظ مضمون و چه فرم و ساختار نزدیک باشند مورد توجه قرار گیرند. جشنواره فجر یک جشنواره ملی است و مطابق با مبانی و اهداف ملت و نظام و دکترین جمهوری اسلامی‌است.
سوالی که برای من و سایر دوستان پیش آمده این است که معیارانتخاب 6 فیلم کوتاهی که به عنوان کاندیدای سیمرغ در جشنواره فجر معرفی شده اند چیست؟ چه به لحاظ مضمون و چه ساختار روایی و فرمی!
پشت صحنه فیلم خوناب
متأسفانه فیلم‌ها توسط افرادی انتخاب و داوری شده که همسو با دیدگاه جشنواره فیلم کوتاه تهران بوده‌اند و به نظر می‌رسد آنها به روش‌های غیر علمی و هنری و عدم شناخت سلیقه و اهداف جشنواره فجر اقدام به معرفی این 6 فیلم به عنوان کاندیدای سیمرغ کرده‌اند. با یک مقایسه بین کیفیت محتوایی و ساختار هنری فیلمهای کاندید شده و فیلمی مثل خوناب؛ می‌توان تشخیص داد فیلم افرادی مثل من با نگاهی که همسو با مبانی جشنواره نیست از جشنواره حذف شده‌اند.
متأسفانه در فیلم قبلی من «کاسکو» نیز بنده چوب مستقل بودن خود را خوردم. کاسو در مرحله انتخاب آثار برای بخش مسابقه جشنواره فیلم کوتاه تهران رد شد و من از ورود به جشنواره فجر باز ماندم. زیرا قانون بسیار غلطی گذاشته شده که فقط فیلمهای معرفی شده از جشنواره فیلم کوتاه تهران امکان شرکت در جشنواره فجر را دارند. به همین راحتی فیلم من به جشنواره فجر نرسید و حذف شد! در همان سال کاسکو به عنوان نماینده ایران دربزرگترین و معتبرترین جشنواره‌های فیلم کوتاه دنیا مانند کلرمون فران 2016 فرانسه و ... برای سینمای ایران افتخار آفرینی کرد اما در ایران دیده نشد!
قاسمی‌معتقد است فیلمسازان مستقل همیشه در جشنواره‌های داخلی مهجور باقی می‌مانند و امثال او چوب عدم وابستگی به گروه؛ صنف و نهاد و جناح‌ها را می‌خورند. داوری‌ها اغلب به نفع افرادی که داخل محافل دوستانه صنفی و نهادی و باندی حضور فعال دارند تمام می‌شود.
وی در ادامه بیان کرد که فیلم خوناب فیلمی بسیار جدی و به لحاظ زیبایی‌شناسی قابل اعتنا است که می‌توانست در بخش‌های مختلف در جشنواره فیلم کوتاه تهران نامزد شود اما تنها در بخش صداگذاری نامزد و برنده شد. فارغ از سلیقه هنری حاکم بر جشنواره فیلم کوتاه تهران که هیچ ایرادی هم ندارد و اصلاً مناسب با اهداف این جشنواره است؛ انتظار نداشتم به فیلم خوناب که دارای ساختاری کلاسیک است توجه زیادی شود اما انتظار می‌رفت فیلم خوناب دربخش تهیه‌کنندگی (بهترین فیلم) لااقل نامزد می‌شد که متأسفانه نشد! بنده به عنوان فیلمسازی مستقل و با بودجه شخصی این فیلم را تهیه کرده‌ام.
بودجه‌ای که حاصل چند سال تلاشم بوده را در این فیلم هزینه کردم تنها با هدف دیده شدن در جشنواره فجر. تهیه‌کنندگی این فیلم بسیار پیچیده و همراه با ریسک بالایی بود زیرا کار در محیط شهرستان (محیط وحشی مرداب ارواح و جنگل نوشهر) و در وسط زمستان در سرمای استخوان سوز با بودجه‌ای ناچیز و توقع کیفیت فنی و هنری بالا بسیار دور از ذهن است. اما ما موفق شدیم چون به موفقیت این فیلم در جشنواره‌ها مخصوصاً جشنواره فجر ایمان داشتیم. عوامل تا پای جانشان ریسک کردند تا فیلمی‌که با هم هم‌قسم شدهایم را بسازیم. تعداد 37 نفر عوامل که بیش از 20 نفر آنها خانم بودند در این پروژه زحمت کشیدند. خدا به ما کمک کرد که تلفات جانی ندادیم. اتفاقات زیادی در زمان تولید فیلم رخ داد که مجال برای بازگویی آنها نیست. فقط به یک نمونه اشاره می‌کنم که محیط وحشی لوکیشن ما (مرداب ارواح در نوشهر) محل تردد حیوانات وحشی مانند پلنگ و خرس و گراز بود. خرس مادری با توله اش تا فاصله 200 متری گروه ما آمد اما شکر خدا جلوتر نیامد و برگشت. اما در جشنواره فیلم کوتاه تهران فیلم‌هایی نامزد این بخش بهترین فیلم شدند که بدون ریسک و در فضای شهری ساخته شده‌اند و واقعاً ویژگی برجسته‌ای در زمینه تهیه‌کنندگی اثر در آنها مشهود نبود!
اما در مورد جشنواره فجر موضوع فرق می‌کند. همه می‌دانیم اهداف و سلیقه فرمی و محتوایی دو جشنواره فیلم کوتاه تهران و جشنواره فجر با هم تفاوت اساسی دارد.
چرا باید داورها با نگاه و سلیقه فیلم کوتاه تهران دست به انتخاب و قضاوت آثار در جشنواره فجر بزنند!؟
چرا باید فیلم‌هایی مانند خوناب فقط به خاطر سلیقه خاص هیأت انتخاب و داوری فجر (که نوع نگاه آنها هیچ ربطی به جشنواره فجر ندارد و نگاه آنها همسو با جشنواره فیلم کوتاه تهران است) از رقابت باز مانند؟!
من مجبور بودم به دلیل قانونی غلط؛ برای اینکه فیلمم در جشنواره فیلم فجر شرکت داده شود ابتدا در جشنواره فیلم کوتاه شرکت کنم. اما در هر حال همانطور که گفتم من از جشنواره فیلم تهران چندان انتظاری ندارم اما از جشنواره ملی فیلم فجر که باید با اهداف و منافع ملی و دکترین جمهوری اسلامی قرابت بیشتری داشته باشد انتظار دیگری دارم.
مضمون فیلم من ضدتروریستی است که حرف روز دنیا است. مشکلاتی که پدیده شوم تروریسم برای مادران و زنها به بار می‌آورد دستاویز من برای روایت این فیلم بوده است. اصولاً تروریسم انگشت روی خانواده‌ها و زنها می‌گذارد و آنها قربانی اصلی پدیده تروریسم‌اند. بنده سعی کردم با زبان هنر فیلمی‌جهان شمول و بدون مکان و زمان بسازم. فیلمی که در بستر سمبولیک خود اشاره به اثرات شوم پدیده تروریسم داشته باشد و در همه جای دنیا قابل فهم باشد. مضمونی که به دلیل محافظه کاری کارگردان‌ها؛ کمتر کسی برای ساخت آن پیشقدم می‌شود. اما متأسفانه در جشنواره ملی فیلم فجر نیز نامزد نشد.
خوناب فیلمی مستقل است و ریالی از هیچ نهادی برای ساخت آن نگرفته‌ام و در عین حال فیلمی‌با مضمون انسانی و ارزشی است و همین یعنی دست گذاشتن روی خط قرمز برخی از فیلم کوتاهی‌های سینمای ایران که نمی‌توانند تحمل کنند که فیلم‌ساز مستقلی باشد که فیلمش را متناسب با مضامین ضدتروریسم ساخته باشد.
برای همین اگر می‌گویم که فضای انتخاب فیلم‌ها در جشنواره‌های سینمایی ما محفلی و رفاقتی است بی‌دلیل نمی‌گویم. خیلی از آقایان برای خودشان باند و گنگ درست کرده‌اند که برای موفق شدن در سینما باید اول از فیلتر آنان رد بشوی. در نهایت مشکل دیگر من این است که دنبال سیاه‌نمایی و روشنفکربازی‌های بچه گانه نبوده و نیستم.
من شاگرد کوچکی از سینمای ایرانم. با وجود نگارش 6 فیلمنامه هنوز موفق به ساخت فیلم بلند خود نشده‌ام. چرا؟ چون آقایان می‌گویند فیلمنامه‌ات را بده به ما تا با یک کارگردان مشهور کار کنیم!
وی در بخش دیگری از سخنان خود مصایب سانسور را در سینما ایران تنها متوجه بدنه سینمای کشور و دولت ندانست و در نقد نهادهای انقلابی و مذهبی گفت 11 سال است که فیلمنامه «بوی بادام تلخ» را نوشته‌ام و آماده دارم. بسیاری از تهیه‌کنندگان انقلابی پای کار آمدند و بعد از خواندن فیلمنامه با علاقه فراوان گفتند که می‌خواهند این فیلم را تولید کنند. اما بعدش می‌گفتند که این فیلمنامه را می‌دهند به کارگردانان دیگر مشهور قدیمی‌تا بسازند. اما من مقاومت می‌کردم که اثر خودم را خودم می‌خواهم بسازم اما این دوستان در نهایت گفتند که اگر اینطور است پس برو و اگر توانستی خودت بساز! چرا باید تنها یکسری از کارگردانان دفاع مقدسی فقط فیلمهای این سبک را بسازند مگر من فرزند انقلاب و از نسل جنگ نیستم؟ چرا یکسری فضا را برای نسل‌های جدیدتر خالی نمی‌کنند تا ما هم نفس بکشیم؟
برخی از همین نهادهای انقلابی گفتند که فیلم خوناب را می‌سازیم اما فیلمنامه را تغییر بدهیم! اما من چون می‌دانستم فیلم به ورطه شعارزدگی و نابودی خواهد افتاد نپذیرفتم و آنها هم کنار کشیدند. حتی جشنواره فیلم مقاومت نیز آن را وارد گود رقابتی جشنواره نکرد چون با سلایق آنها همخوانی نداشت.
قاسمی ادامه داد فیلم خوناب با زبان همه فهم و هنری درتلاش است تا تروریسم و خطر داعش را بیان کند چیزی که دکترین جمهوری اسلامی‌است اما در همین نظام سانسور می‌شود.
سؤال من و امثال من که کم هم نیستند از دبیر جشنواره فیلم فجر این است:
چرا اجازه می‌دهید تا این رویه در جشنواره ملی فیلم فجر رخ دهد؟ این فیلم به اعتراف همکاران حرفه‌ای سینما می‌توانست در جشنواره مایه اعتبار و آبروی سینمای کوتاه باشد اما آن را حذف کردند!
فیمسازان دیگری که در این دور نامزد شده‌اند همکاران من هستند و برای آنان احترام زیادی قائلم اما سؤالم این است که:
لطفا کاملا روشن و شفاف بفرمایید متر و معیار برگزیدن این 6 فیلم کوتاه معرفی شده توسط هیأت انتخاب/داوری سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر به عنوان کاندیدای سیمرغ بخش فیلم کوتاه از منظر مضمون؛ فرم و ساختار هنری و نسبت آنها با اهداف جشنواره فجر چه بوده است؟ چه ارجحیتی برای انتخاب آنها بوده که فیلمی‌مثل خوناب نداشته؟!
انتهای پیام/
