مروری بر سابقه حضور هندیها در پروژه چابهار/ مهاراجه‌ها چقدر برای توسعه تنها بندر اقیانوسی ایران جدی هستند؟
یک کارشناس معتقد است هند برای پروژه چابهار جدیت لازم را ندارد و لازم است ایران کشورهای دیگری را هم که تمایل به حضور در این بندر دارند، نظیر چین در پروژه سهیم کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از چابهار؛ هند هفته گذشته بالاخره بعد از 4 سال از امضای توافق‌نامه راهبردی ایران، افغانستان و هند بخش اول تجهیزات در تعهدش را به چابهار وارد کرد؛ بسیاری از کارشناسان معتقدند هند به‌دلیل مشارکت راهبردی با غربی‌ها و به‌ویژه آمریکا برای نقش‌آفرینی همه‌جانبه در پروژه چابهار ملاحظه دارد. با محمد مونسان کارشناس دریایی و بندری و استادیار دانشکده مهندسی دریای دانشگاه صنعتی مالک اشتر در زمینه سابقه حضور هندیها در طرح راهبردی توسعه سواحل مکران و بندر چابهار گفت‌وگویی داشتیم که از نظر می‌گذرد.
تسنیم: توسعه سواحل مکران از چه‌زمانی در مرکز توجه مدیران کشور قرار گرفت؟
مونسان: توسعه سواحل مکران و تمرکز جمعیت میلیونی در این سواحل، از سال 1388 مورد تأکید مقام معظم رهبری قرار گرفت و پس از آن توسط مصاحبه‌های مکرر فرماندهان ارشد نیروی دریایی ارتش برای مردم تشریح گردید و اندک اندک متن جامعه با واژه «مکران» و اهمیت آن برای توسعه کشور به‌خصوص شرق کشور آشنا شدند.
تسنیم: آیا به‌نظر شما پیشرفت محسوسی از سال 88 تاکنون اتفاق افتاده است؟
مونسان: با توجه به تأکیدات مکرر شخص اول کشور مبنی بر لزوم توسعه سواحل مکران، انتظار تحولات بنیادین و بزرگی می‌رفت ولی متأسفانه بعد از طی شدن عمر سه دولت و گذشت 12 سال نمی‌توان تحول بزرگی را در این سواحل شاهد بود، البته اقدامات ارزشمندی در این مدت از سوی سازمان‌های متولی مانند سازمان بنادر، وزارت نفت، وزارت نیرو و به‌خصوص قرارگاه خاتم الانبیاء(ص) سپاه پاسداران انجام شده است ولی با این وضعیت و سرعت احتمالاً 150 سال طول می‌کشد تا سواحل مکران روی پیشرفت و آبادانی متوازن و فراگیر را ببیند.
فراموش نکنیم که برخی کشورهای بیابانی حاشیه جنوبی خلیج فارس با تفکرات مدیریتی عاریتی ولی درست، ظرف 15ـ10 سال متحول شدند، یا مثلاً مالزی با تفکرات درست ماهاتیر محمد ظرف یک بازه زمانی 20ـ15ساله از یک کشور فقیر آسیایی به یک کشور پیشرفته تبدیل شد. در مورد علل رشد آهسته سواحل مکران، علل متعددی وجود دارد که جای بحث دارد ولی یکی از موارد را می‌توان در توسعه بندر چابهار سراغ گرفت. نحوه عملکرد هندیها باعث شده است که عملاً توسعه این بندر استراتژیک و پسکرانه‌های آن با تأخیرهای طولانی و غیرموجه مواجه شود.
تسنیم: چه انتقاداتی به عملکرد هندیها در چابهار وارد می‌دانید؟
مونسان: تمایل هندیها برای سرمایه‌گذاری در بندر استراتژیک چابهار به حدود دو دهه پیش و سال 2002 میلادی بازمی‌گردد ولی ملاحظات سیاسی هند و تأخیرهای زیاد باعث شده است که عملاً از ظرفیت‌های چابهار استفاده مطلوبی نشود و حتی حجم سرمایه‌گذاری اولیه پیشنهادی آنها نیز بسیار ناچیز باشد.
هند متعهد شده بود که نیم میلیارد دلار در بندر چابهار و حدود یک و نیم میلیارد دلار در راه‌آهن چابهار و زیرساخت‌های پسکرانه‌ای سرمایه‌گذاری کند که تاکنون فقط یک خط اعتباری حدود 85میلیون دلاری(!) اختصاص داده‌اند که آن هم هنوز هزینه نشده و در حال انجام است. ناچیز بودن این عدد را از آنجا می‌توان درک نمود که چینی‌ها در بندر گوادر پاکستان متعهد به سرمایه‌گذاری 62میلیارد دلاری در یک بازه زمانی 15ساله شده‌اند که پیشرفتی فوق‌العاده و طبق زمان‌بندی داشته‌اند و اعتبار مرحله اول و دوم آن 46 میلیارد دلار بوده است، بدین ترتیب حجم سرمایه‌گذاری چینی‌ها در گوادر 730 برابر حجم سرمایه‌گذاری ناچیز هندیها در چابهار خواهد بود.
بندر گوادر پاکستان در مجاورت بندر چابهار است و قطعاً با این نحوه عملکرد هندیها، بندر چابهار در رقابت با رقیب دیرینه خود، بسیار عقبتر خواهد بود و حرفی برای گفتن نخواهد داشت چراکه همین تعهد ناچیز هندیها هم به‌درستی انجام نمی‌شود. هندیها تا جایی تعلل کردند که در تابستان امسال در رسانه‌ها اعلام شد که هند از پروژه راه‌آهن چابهار کنار گذاشته شد.
تسنیم: آیا بدین ترتیب می‌توان امیدی به توسعه سریع و مؤثر چابهار به‌کمک هندیها داشت؟
مونسان:متأسفانه هند در پروژه چابهار آن‌چنان جدی نیست و در این زمینه رسانه‌های ایران در سالهای گذشته، مطالبه‌گری کافی را نداشته‌اند و به تجهیزات بندری مختصری که بعد از تعلل‌های بسیار در چابهار نصب می‌شود دل خوش می‌کنند.
هندیها باید متوجه عصبانیت ایرانی‌ها از فرصت‌سوزی‌های انجام‌شده بشوند، ضمن اینکه سیاستمداران ایران باید در تصمیم خود در سپردن بخش مهمی از بار توسعه چابهار به هندیها تجدید نظر کنند و دنبال شرکایی مطمئن‌تر و مستقل‌تر مانند چین باشند. چینی‌ها در گوادر دارند 730 برابر هندیها در چابهار سرمایه‌گذاری می‌کنند آن‌هم بدون سیاسی‌کاری و تعلل‌های بی‌مورد و بهانه‌تراشی، چرا ما باید این‌قدر معطل مهاراجه‌ها باشیم؟ کشوری که برای مشارکت در یک پروژه بزرگ فراملی باید منتظر اجازه آمریکا باشد قطعاً شریک مطمئنی نیست.
رأی هند علیه پرونده هسته‌ای ایران در سالهای 2006 و 2009 برای خوشایند آمریکایی‌ها هرگز از یاد ایرانی‌ها نمی‌رود در حالی که هند خودش دارای تسلیحات اتمی است! همچنین قطع خرید نفت هند از ایران از سال 2019 و جایگزینی آن با نفت مکزیک هرگز نباید فراموش شود در حالی که ایران برای سالهای طولانی، برای دسترسی هند به بازار آسیای میانه و افغانستان، توسعه چابهار را به‌طور تقریباً انحصاری در اختیار هند قرار داد و رقیب دیرینه آنها یعنی چین را ناکام گذاشت. هند همواره منافع اقتصادی خود با ایران را قربانی مطامع سیاسی با آمریکا نموده است.
انتهای پیام/395/ش+