گزارش تسنیم از عزل و نصب‌های شائبه‌برانگیز در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم- دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران به‌عنوان یکی از دانشکده‌های قدیمی کشور، در سال 1351 با ادغام دو مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی و تحقیقات تعاون تحت عنوان دانشکده علوم اجتماعی و تعاون تشکیل شد و در آن زمان به عنوان اولین دانشکده مستقل آموزش عالی علوم اجتماعی بشمار می‌رفت. 

حدود 5 دهه از فعالیت علمی این دانشکده می‌گذرد و شخصیت‌های برجسته‌ای در آن به تحصیل یا تدریس مشغول بوده‌اند. در حال حاضر هفت گروه علمی در این دانشکده وجود دارد که عبارت‌اند از: جامعه‌شناسی، جمعیت‌شناسی، مردم‌شناسی، برنامه‌ریزی اجتماعی، ارتباطات اجتماعی، مطالعات توسعه اجتماعی و علوم اجتماعی اسلامی.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در صفحه اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

اما مدتی است که در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران اخباری مبنی بر برخی انتصاب‌های غیرشفاف با شائبه سیاسی به گوش می‌رسد که حساسیت اساتید این دانشکده و همچنین تشکل‌های دانشجویی را برانگیخته است.

در سال‌های اخیر که مقدرات این دانشکده عمدتاً در اختیار برخی چهره‌های نزدیک به دولت قرار داشت، مواردی حاشیه‌ساز در حوزه جذب هیئت علمی با رویکردهای سیاسی و بعضاً خانوادگی اتفاق افتاده است که در ادامه به برخی از این موارد اشاره می‌شود. 

** انتقال پرحرف و حدیث معاون وزیر علوم از گروه برنامه‌ریزی اجتماعی به جامعه شناسی

یکی از این موارد در این دانشکده مربوط به نحوه تغییر گروه یکی از اساتید این دانشگاه به نام غلامرضا غفاری است. آقای غفاری که هم اکنون در سمت معاونت فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم فعالیت می‌کند، مدتی قبل در حالی که  یکی از اعضای گروه برنامه‌ریزی اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران  بود، در دوره سیدمهدی اعتمادی فرد رئیس فعلی دانشکده و تقی آزادارمکی مدیر حال حاضر گروه جامعه شناسی، ظاهراً بدون طی مراحل قانونی گروه علمی خود را تغییر داده و هم‌اکنون عضو گروه جامعه شناسی این دانشکده است.

 مسئله‌ای که این تغییر گروه را با اما و اگر روبرو کرده این است که براساس آیین‌نامه قانونی، شرط انتقال یا جذب افراد به یک گروه علمی، ابتدا اعلام رسمی فراخوان و پس از آن اعلام نیاز  جذب یا انتقال توسط اعضای  آن گروه علمی و در مرحله بعد ارزیابی شرایط علمی درخواست‌ کننده یا درخواست کنندگان در نشست مشترک اعضای گروه علمی است.

غلامرضا غفاری معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم

همچنین بنابر آنچه از نامه بسیج دانشجویی دانشکده علوم اجتماعی خطاب به اعتمادی‌فرد برمی‌آید ظاهراً پروسه انتقال آقای غفاری، غیرمعمول و خلاف روال بوده است. در این نامه آمده است: «می‌گویند جلسه‌ای که در آن برای جذب ایشان (آقای غفاری)‌ به گروه رأی‌گیری شده، از قبل به اطلاع اساتید گروه نرسیده است. به عبارت دیگر، به‌طور اتفاقی (والبته از قبل برنامه‌ریزی‌شده) حضور ایشان به رأی گذاشته می‌شود. این در حالی است که روند و عرف معمول اقتضا می‌کند که رأی‌گیری و سایر مسائل مهمی که قرار است در گروه مطرح شود از قبل به اطلاع همۀ اساتید رسانده شود».

در بخش دیگری از این نامه آمده است: « مهم‌ترین دلیل برای جذب افراد به گروه‌های علمی، در هر دانشکده، به نیازهای علمی آن گروه و تخصص و توانایی فرد متقاضی در برآوردن آن نیاز است. مسئله‌ای که دربارۀ انتقال و جذب آقای دکتر غفاری به گروه جامعه‌شناسی شائبه ایجاد می‌کند این است:  با توجه به وضعیت کنونی این گروه، حیطۀ تخصصی ایشان دقیقاً کدام نیاز و کمبود را در گروه جامعه‌شناسی برآورده می‌کند و حضور ایشان در گروه چه توجیهی دارد؟»

**انتخاب معاونت فرهنگی شهرداری تهران به عنوان مدیرگروه جامعه شناسی

مورد دیگری که  در دو سال گذشته مشخصاً در گروه جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران رخ داده، مربوط به عدم رعایت قانون ممنوعیت بکارگیری دو شغله ها در ارتباط با آقای محمدرضا جوادی یگانه است. با توجه به اینکه آقای جوادی هم اکنون در سمت معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران مشغول به کار است، قانوناً نمی‌تواند مسئولیت اجرایی دیگری داشته باشد؛ حال آنکه وی از سال 97 تا بهار 99 در قامت مدیر گروه رشته جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی نیز در حال فعالیت بوده است.

محمدرضا جوادی یگانه معاون فرهنگی و اجتماعی فعلی شهرداری تهران

**استفاده از ظرفیت رسانه رسمی دولت برای تخریب یکی از اساتید منتقد

فارغ از تخلف صورت گرفته در عدم رعایت قانون بکارگیری دو شغله‌ها، مدیر گروهی جوادی یگانه در دو سال اخیر حواشی دیگری نیز به همراه داشته است. یکی از این حواشی به  هشتم خرداد سال 98 و دیدار دانشگاهیان و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها با رهبر انقلاب باز می‌گردد. در آن دیدار خانم دکتر سهیلا صادقی فسایی استاد باسابقه رشته جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، در سخنانی به موضوع «عدم شایسته سالاری» و نقش پررنگ «باندبازی‌های سیاسی» در عزل و نصب اساتید و اعضای هیئت‌های علمی دانشگاه‌ها پرداخت.

وی در جریان اظهارات خود به رواج نوعی پوپولیسم و تعلقات باندی-جناحی در ارتقای علمی افراد در سیستم وزارت علوم و جامعه دانشگاهی اشاره کرد و هشدار داد که ادامه این روند در آینده نه چندان دور، بحران صلاحیت علمی را در دانشگاه‌ها به دنبال خواهد داشت.

به گفته صادقی «بخش عمده بودجه‌های پژوهشی به جای آن که بر اساس اولویت‌های علمی و نیازهای معرفتی و دانشی جامعه تخصیص یابد، بر اساس دوری و نزدیکی حزبی-سیاسی توزیع می شود و عمدتاً کسانی بهره‌ور اصلی این بودجه‌های کلان هستند که دارای «اتصالات خاص» با نهادهای دولتی و باند و جریان حاکم بر وزارت علوم هستند».

خانم سهیلا صادقی فسایی استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران در دیدار دانشگاهیان با رهبر انقلاب

این اظهارات صریح و به نوعی افشاگرانه خانم صادقی، با واکنش مسئولان وزارت علوم  بویژه منتسبان به دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران مواجه شد. به طوری که یک ماه بعد در تاریخ 4 تیر 98، خبرگزاری رسمی دولت که ریاست وقت آن را سیدضیا هاشمی (یکی دیگر از اعضای گروه جامعه شناسی دانشکده) بر عهده داشت، وارد میدان شد و کلیپی ویدیویی با عنوان «فضاحت علمی را متوقف کنید» درباره بحث تقلب علمی در دانشگاه‌های ایران منتشر کرد.

انتشار این کلیپ با واکنش سهیلا صادقی همراه شد که در پی آن، علاوه بر اینکه ایرنا اقدام به حذف این کلیپ از صفحه خود کرد، ضیاء هاشمی نیز در واکنشی مدعی شد که در زمان انتشار این کلیپ در سفر روسیه بوده و در جریان این اقدام نبود است.

فارغ از صحت سنجی ادعاها و حواشی که مسئولان دولتی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برای دکتر سهیلا صادقی به راه انداختند، مسئله‌‌ی محوری این است که با جستجوی کوتاهی از طریق مرورگرهای اینترنتی می‌توان به راحتی فرضیه رابطه تنگانگ و معنادار میان چینش اساتید و مسئولان اجرایی این دانشکده با روابط خانوادگی و باندبازی های علمی_ سیاسی را به اثبات رساند.

همانطور که در جریان این گزارش به آن اشاره شد، ریاست دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، هم اکنون در اختیار سیدمهدی اعتمادی فرد قرار دارد. او که متولد 1360 است، ظاهراً تنها چهار یا پنج سال بعد از اخذ مدرک دکتری خود و بدون دارا بودن برجستگی علمی خاص به ریاست این دانشکده رسیده است.

همچنین نکته جالب توجه این است که در صفحه «رزومه علمی» اعتمادی فرد در سایت دانشگاه تهران، برخلاف اساتید دیگر که سال و محل اخذ مدارک سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری ذکر شده، در این مورد خاص صرفاً به «دکتری جامعه شناسی دانشگاه تهران» بسنده شده است.

البته مسئولیت‌های او در این دانشکده خیلی پیش از این شروع شده است. اعتمادی فرد که در آذر 96 به عنوان سرپرست دانشکده علوم اجتماعی منصوب شده بود، در تیرماه 97 به عنوان رئیس این دانشکده برگزیده شد و قبل از آن، سمت‌هایی چون معاونت دانشجویی و فرهنگی، معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی و سرپرستی دانشکده را بر عهده داشته است.

اما شاید تامل برانگیزترین بخش ماجرا رابطه خانوادگی اعتمادی فرد با یکی از مسئولان سابق دانشگاه تهران و مدیران دولت اصلاحات باشد. وی داماد ابوالحسن ریاضی است که از سال 93 تا 97، مدیرکل امور دانشجویان داخل وزارت علوم بود و در سال 97 به سمت مدیرکلی دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران رسید. ریاضی همچنین در دولت اصلاحات و در حدفاصل سال‌های  76 تا 80 معاون امور فرهنگی وزارت علوم بوده است.

البته از این دست عزل و نصب‌های شائبه برانگیز در کنار جذب و انتقال حاشیه‌ساز و بعضاً غیرقانونی افراد در مقام هیئت علمی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران به قدری گسترده است که بیان آن در قالب یک گزارش از حوصله مخاطبان خارج است.

فارغ از مطالبی که به آنها اشاره شد مسئله‌ای که اینجا باید مورد توجه قرار گیرد این است که راه پیشگیری از بروز چنین شائبه‌هایی درباره عزل و نصب‌ و عضویت‌ افراد در هیئت‌های علمی، حاکم شدن شفافیت در بستر سازوکارهای اداری و بروکراتیک است.

خبرگزاری تسنیم در روزهای آینده به نمونه‌های حاشیه‌ساز دیگری از این دست در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران خواهد پرداخت.

انتهای پیام/