"مینا" هنری از ترکیب عشق و آتش؛ بازاری که با آمدن کرونا کساد شد

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان،غلامعلی فیض اللهی از برجسته‌ترین هنرمندان شاخه هنری میناکاری است که دقت و ظرافت کار او به تایید اساتید این فن رسیده و  طرفداران زیادی در بین علاقه‌مندان به صنایع دستی ایرانی دارد.

این هنر در دوران‌های تاریخی مختلف فراز و نشیب زیادی طی کرده، به گونه‌ای که در دوره سلجوقیان و صوفیان و در دوره پهلوی زمان اوج‌گیری آن بوده است.در دوره سلجوقیان لعاب‌های زیادی شناخته شد و در دوره پهلوی، سرهنگ موسیو شونما با خود رنگ لعاب از آلمان آورده بود.در آن زمان هنرمندان خود با سختی و مشقت رنگ لعاب را از مخلوط سنگ چخماغ، شیشه و با حرارت حدود 400 درجه تهیه می‌کردند.پس از جنگ جهانی دوم، مرحوم اخوان رنگ لعاب را از کارخانه دگُستا آلمان تهیه و به ایران آورد و برای اولین‌بار کارهای مینا در ابعاد بزرگ تهیه کردند.

بزرگترین میناهایی که برای اولین بار در ایران ساخته شد گلدان‌هایی بود که در حرم حضرت ابوالفضل (ع) کار شد که توسط اساتید مرحوم صنیع‌زاده و پدر غلامعلی فیض اللهی ساخته شد.بعد از آن کم‌کم این هنر در اصفهان و تبریز و مشهد رواج پیدا کرد.فیض اللهی در سال1338 در خانواده‌ای هنرمند به دنیا آمد. وی که فرزند دوم خانواده است، دارای 5خواهر و 3برادر است.

فیض اللهی با اشاره به اینکه از زمان کودکی، زندگیش با هنر عجین شده بود، اظهار داشت: مرحوم پدرم در رشته نگارگری، تذهیب و میناکاری فعالیت داشت و از همان کودکی، محیط برای گرایش من و خواهر و برادرانم به هنر فراهم بود.

وی با بیان اینکه عوامل محیطی تاثیر بسزایی در گرایش انسان به هنر دارد، افزود: یکی از شاخصه‌هایی که اصفهان را در صنایع دستی برجسته کرده وجود آثار تاریخی مختلف و هنر‌های دستی است که در علایق و سلایق مردم اصفهان تاثیرگذار است.

هنرمند میناکار اصفهانی با اشاره به اینکه فرزند دوم از خانواده هنرمند 9 نفری است، بیان کرد: 3خواهر در رشته مینا و نگارگری و من و برادرم تذهیب کار هستیم.

وی با بیان اینکه پدرش در چادگان به دنیا آمد و به کار کشاورزی مشغول بود،گفت: در سن 12 سالگی علاقه به هنر و صنایع دستی، او را به اصفهان کشاند و پس از آشنایی با استاد صنیع زاده،25 سال در محضر او شاگردی کرد.

فیض اللهی با اشاره به ورود به دیگر رشته‌های هنری اضافه کرد: خواهر بزرگ در رشته مینیاتور، تذهیب و گل و مرغ، دو خواهر دیگر در رشته مینیاتور و نقش فرش و من و برادرم در رشته مینیاتور و تذهیب در کنار میناکاری و مادرم نیز نقاشی روی آلبوم و مینا مشغول هستند.

وی با بیان اینکه هنرمندان شاخص سال‌هاست که با آزمون و بررسی کارهای هنری رتبه‌بندی می‌شوند، اظهار داشت: من و برادرم درجه 1 هنر در رشته مینا و برای اولین بار استاندارد مینا را دریافت کردیم و یک سال بعد به عنوان استاندارد مینا معرفی شد.

فیض اللهی در رابطه با تنوع کار هنری مینا یادآور شد: مینا نقاشی، مینای برجسته، مینای شکری، مینای حجره بندی یا خانه‌بندی از انواع رشته میناکاری است که در ایران بیشتر مینای نقاشی رایج است.

وی با بیان اینکه یکی از مواد لازم مینا "کائولین" است،ادامه داد: در اطراف اصفهان معادن زیادی از این کانی وجود دارد که با وجود این معادن و هنر نقش و نگاری که در آثار تاریخی است، راهگشای هنرمندان اصفهانی بوده تا به هنر میناکاری روی آورند.

هنرمند میناکار گفت: به دلیل وجود معادن کائولین، مواد اولیه و هنرهای معماری، اصفهان خواستگاه هنر میناکاری شد و نه تنها در اصفهان که در شهرهای دیگر نیز هنرمندان از اصفهان، میناکاری را به همگان شناسانده اند.

وی با اشاره به تألیف انخستین کتاب رشته مینا بیان کرد: این کتاب به چاپ سوم رسیده و مشغول کتابت و آماده‌سازی جلد دوم این کتاب هستم.

فیض اللهی با اشاره به آرزوی قلبی‌اش در خصوص ماندگاری این هنر تصریح کرد: در رشته میناکاری در اصفهان و اطراف آن، هنرمندان زیادی مخصوصا بانوان  فعالیت می‌کنند و در نمایشگاه‌های خارج از کشور، طرفداران زیادی پیدا کرده است.

وی با اشاره به تاکید و وصیت پدر در خصوص حفظ اصالت و ارائه کار منحصر به فرد به مشتری گفت: من و برادرم سعی در کاربردی بودن وسایل مینا کاری شده، استفاده از نقوش خاص و ظرافت و برگرفته از هنر و سنت کشور در کار بودیم تا این رشته اصالت خود را حفظ کند.

این هنرمند میناکاری با اشاره به اینکه اصفهان شهر جهانی صنایع دستی است و میراث ماندگاری از هنر در این شهر به جای مانده،گفت: هنرمندان با بهره‌‌گرفتن از معماری و نقش و نگار و طرحهای موجود در مساجد و آثار باستانی و گنبدهای فیروزه ای آثار هنری بی‌نظیری خلق کنند.ما نیز در هنر میناکاری، از این آثار و آثار کشورهای دیگر الگو گرفتیم و با تلفیق دیگر هنرها با هنر ایرانی، آثار جدیدی از زمان قاجار ایجاد شد.

وی با ابراز تأسف از رو به زوال رفتن بعضی از هنرها مانند زری بافی،گفت: به دلیل اینکه در این هنر تحول و خلاقیت به کار گرفته نشد و زمینه برای فراموش شدن و بی‌رغبتی مردم برای خرید این هنر اصفهانی ایجاد شد.هنر باید در عین حفظ اصالت،نوآوری و به روز رسانی شود.

فیض اللهی با اشاره به تعریف خود در کتاب هنر میناکاری گفت: هنر مینا هنر عشق است و آتش؛ چرا که هنرمند با ذوق و قریحه خویش روی ظروف فلزی مینا، نقش آفرینی می‌کند و برای ماندگاری این نقوش آن را به دل آتش می‌سپارد.

وی با بیان اهمیت کار استاندارد گفت: من به همه هنرمندان توصیه به انجام کار هنری استاندارد می‌کنم چرا که تمام دنیا کار با کیفیت و استاندارد را می‌ پسندند. امیدوارم که این هنر و سایر رشته‌های صنایع دستی را بتوانیم به جهانیان معرفی و به بازار های جهانی عرضه کنیم.

هنرمند میناکار  با بیان اینکه این هنر از زمان سلجوقیان و صفویان ماندگار شده است،گفت:درحال حاضر این هنر دانشگاهی و به علاقه مندان و هنرمندان از شهرهای مختلف مشهد، تبریز، خوزستان تعلیم دیده و در این شهرها کارگاه هایی مشغول فعالیت است.

وی با اشاره به مقاومت میناکاری در همه شرایط آب و هوایی تصریح کرد: هنر مینا بعد از دو الی سه مرتبه لعاب و رنگ آمیزی مس خالص، در دمای 600تا 900درجه حرارت پخته می شود، مقاوم می‌شود و قابل شستشو است.در کشورهای مختلف به خاطر مقاومت این هنر در شستشو و حرارت و یا سرما،از آن در زندگی روزمره استفاده می شود.

فیض اللهی  با اشاره به کاربرد بیشتر  رنگ آبی و فیروزه ای در ظروف میناکاری عنوان کرد: در دنیا این رنگ را با خصوصیت آرامش بخشی می‌شناسند و مردم اروپا بیشتر از طرح های خلوت مینا کاری استقبال می‌کنند. پارچه قلمکاری و ظروف مینا به دلیل کاربردی بودن و مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی مختلف مورد پسند کشورهای اروپایی است.

وی در رابطه با رونق صنایع دستی اظهار داشت: صنایع دستی و گردشگری مانند آب و ماهی به هم وابسته است و باتوجه به سلیقه کشورهای مختلف برای توریست ظروف مینا یا رنگ و لعاب متفاوت تولید می‌کردیم.

هنرمند میناکار با اشاره به اهمیت آشنایی با بازار هدف بیان کرد: باید از سلایق مردم کشورهای مختلف آگاهی و متناسب با هر سلیقه تولید کنیم؛ مثلا کشوری مانند الجزایر طرح پرنده و چهره روی ظروف را نمی‌پسندند و در کشورهایی مانند روسیه،کره،آلمان،سوئیس و..کاربرد رنگ آبی و فیروزه‌ای را بسیار دوست دارند.

وی در خصوص وضعیت فعلی هنر مینا تصریح کرد: در حال حاضر دانشجو،کارآموز و هنرجو در رشته مینا فراوان است ولی باتوجه به وضعیت فعلی کرونا،متاسفانه با کسادی بازار روبه رو هستیم و تعدادی از هنرمندان کار صنایع دستی را کنار می‌گذارند.

هنرمند میناکار با اشاره به مشکلات این شاخه از صنایع دستی بیان کرد: نبود توریست و گرانی  مس، رنگ‌های خارجی که وابسته به قیمت دلار است؛ همه از جمله مواردی است که باعث شد میناکاری در این روزها حال خوبی نداشته باشد با برطرف شدن بیماری کرونا، امیدواریم که امکان صادرات و برگزاری نمایشگاه در دیگر کشورها فراهم شود تا شاهد رونق دوباره هنر ایرانی باشیم.البته که ا ین جذاب بودن هنر ایرانی برگرفته از اعتقادات، تاریخ کهن، منش و فرهنگ ایرانی است.

وی در خصوص کار مینا روی انواع فلز اظهار داشت: امکان کار مینا روی فلزات طلا، نقره، مس و حتی آهن وجود دارد اما بهترین فلز از لحاظ به صرفه بودن و انعطاف پذیری و جذب مولکول‌های رنگ، مس است.

فیض اللهی با اشاره به کاربرد ترکیب رنگ های مختلف روی ظروف مینا افزود: ما رنگ‌های مختلف را ترکیب و آزمایش می‌کنیم تا به ترکیب دلخواه برسیم و تولیدات مختلف به رنگ‌های سیاه، قهوه ای، سبز و...تولید کرده‌ایم. مثلا در حرم حضرت زینب(س) و حرم امام حسین (ع) رنگ سبز کار کردیم و از ترکیب و آزمایش چندین مرحله و چند رنگ به دست آمد.

وی با پیشنهاد به مسئولان برای فروش بیشتر صنایع دستی در اوضاع همه‌گیری کرونا عنوان کرد: باید هنرمندان در حوزه فروش اینترنتی فعالانه عمل کنند؛ هنرمند باید هنر فروش را در کنار هنر خود داشته باشد و مسئولان در حوزه صنایع دستی، ارشاد امکاناتی فراهم کنند تا کالاها به صورت اینترنتی به فروش برسانند.

انتهای پیام/163/س