ارمنستان بدون پاشینیان به کجا خواهد رفت؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، تمام بازیگران کلیدی و اصلی جهانی از جمله همسایگان ارمنستان در وضعیت ایجاده شده در این کشور موثر هستند.

این در حالی است که ارمنستان امروز با آنچه پس از روی کار آمدن نیکول پاشینیان در مقابل خود می دید وضعیت به مراتب متفاوت تری دارد. بانک جهانی می گوید ارمنی ها فقیرتر شده اند و ارزش پول ملی آنها با کاهش قابل توجهی رو به رو بوده شده است و از سوی دیگر میزان بدهی های خارجی در کنار عدم کارآمدی نهادهای بروکراتیک به وضعیت بغرنج به جای مانده از جنگ ناگورنی – غره باغ افزوده است.

در همین حال، ارمنی های ناراضی در خیابان های ایروان علیه دولت پاشنینان گردهم آمده و خواستار کناره گیری نخست وزیر شکست خورده در جنگ هستند.

از سوی دیگر اتحادیه اروپا و روسیه از وضعیت ایجاد شده در ارمنستان ناراضی هستند و هر کدام سناریوی مورد تایید خود را پیگیری می کنند.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

لابی ارامنه در اروپا که عمدتاً در فرانسه مستقر است، برای دولت پاشنیان چالش هایی را در سطح اتحادیه ایجاد کرده و لابی ارامنه روسیه که نزدیک به کرملین هستند نیز به مسکو و به دوستان خود در ایروان فشارهایی را تحمیل می کنند که وضعیت موجود تغییر کند.

همه از یک مفهوم مشترک صحبت می کنند و آن شکسته شدن غرور ارمنی است؛ غروری که از دهه های قبل همواره توسط نیروهای مسلح حفظ شده و امروز نخست وزیر، به گفته ژنرال های ارمنی آن را به سخره گرفته است.  

برای ترکیه اما شرایط به گونه ای دیگری است، ترکیه برای اتحاد 5 کشور ترک زبان، از دولت جمهوری آذربایجان حمایت بی چون و چرایی می کند و از بحرانی تر شدن وضعیت در ارمنستان به طبع استقبال می کند.

همه چالش ایجاده شده به منطقه کوهستانی ناگورنی – قره باغ باز می گردد و توافق نامه ای که پس از درگیری های این منطقه میان ارمنستان و آذربایجان با حضور مسکو امضا شد. امیدی به اجرایی شدن این توافق و ادامه آن نیست و احتمالاً ارامنه برای بر هم زدن این توافق تلاش خواهند کرد تا ضمن بازپس گیری سرزمین های از دست رفته، نمایش جدیدی از قدرت را در قفقاز به منصه ظهور برسانند.

در این مقطع زمانی ارامنه اروپایی و ارامنه روسی مواضع یکسانی ندارند و حمایت های خارجی به داد دولت جدید ارمنستان پس از پاشینیان خواهد رسید تا بتواند سرزمین ها را باز پس بگیرد.

شرایط برای پاشینیان از زمانی دشوارتر شد که فرمانده کل نیروهای مسلح ارمنستان دوبار از وی خواست تا از سمت خود استعفا دهد. مقاومت پاشینیان بدون حمایت های ارتش عملاً حضور وی را در قدرت غیر ممکن کرده چرا که افکار عمومی ارمنستان در این مقطع زمانی خواستار یک اقدام عملیاتی از سوی دولتی هستند که در تجربه گذشته اش نشان داده توان بسیج افکار عمومی را برای دفاع از کشور نداشته و نخبگان نظامی و اقتصادی ارمنی در داخل و خارج از این کشور از وی حمایت چندانی نمی کنند.

جامعه ارمنی به دو بخش حامیان و مخالفان پاشینیان تبدیل شده، اما موافقان نخست وزیر شکست خورده چندان هم زیاد نیستند که این مهم، اردوغان و علی اف را به فکر فرو برده و آنها بر تبل کودتای نظامی علیه دولت پاشینیان می کوبند.

در همین حال آینده ارمنستان وارد فضای خاکستری شده که منجر به یک درگیری جدید در مرزهای ناگورنی – غره باغ خواهد شد.

این مهم یا به وسیله پاشینیان رخ می دهد یا توسط دولت جدیدی که پس از سقوط و استعفای وی قدرت را در ایروان به دست خواهد گرفت.

صحبت های نخست وزیر ارمنستان مبنی بر اینکه وی در مقابل خود یک کودتای نظامی را می بیند، در غرب و روسیه شنونده ای ندارد، البته آنطور که شواهد نشان می دهد، این نگرانی ها در سطح بین المللی و منطقه ای نیز چندان توجهی برنینگیخته است.

آنچه در 10 نوامبر 2020 میان ارمنستان و آذربایجان امضا شده، بیش از همه در حال حاضر علی اف را نگران کرده است، چرا که انتظارات او از سوی ترکیه برآورده شده و مشخص نیست آیا ترکیه بار دیگر ظرفیت ورود به یک نبرد منطقه ای را دارد یا خیر؟

جایگزین پاشینیان چه کسی خواهد بود؟

در این میان سوالی که بسیاری از ناظران آن را مطرح می کنند این است که چه کسی بعد از پاشینیان قدرت را در دست خواهد گرفت؟ آیا یک دولتی نظامی در ارمنستان روی کار خواهد آمد؟

این فرضیه با توجه به جغرافیایی ارمنستان و وجود این کشور در ساختار کشورهای مشارکت کننده در اتحادیه اروپا OSCE عملاً دور از انتظار است، به همین منظور 3 گزینه از دیگر گزینه های موجود محتمل تر هستند. گفته می شود سرژ سرکیسیان مرد آهنین ارمنستان گزینه ای است که نخبگان بر روی او اتفاق نظر دارند.

گزینه دیگر، تیگان سرکیسیان معاون بانک توسعه اور آسیا یک شخصیت بین المللی است که از سوی روسیه هم حمایت می شود.

در حالی که روسیه از ارمنستان برای ورود به یک درگیری جدید حمایت نمی کند، ایروان و ارتش این کشور از دیگر همسایگان خود انتظار دارند تا مادامی که باکو از کمک های خارجی برای نبرد قره باغ استفاده می کند آنها نیز توسط همسایگانشان حمایت شوند.

چالش ناگورنی – غره باغ این بار اگر به سود ارمنستان به پایان برسد، دولت علی اف با چالش های وجودی رو به رو خواهد شد.

احتمال درگیری جدید را باید در میان صحبت های او جستجو کرد؛ جایی که گفته است اگر ما احساس خطر کنیم حتماً واکنش نشان خواهیم داد. این بدان معنی است که کسی از  آستانه تحمل علی اف مطلع نیست، اما ورود به درگیری های جدید می تواند صاحبان قدرت را چه در ارمنستان و چه در آذربایجان با چالش های جدی مواجهه کند.

نویسنده: سید بهزاد اخلاقی کارشناس مسائل اوراسیا

انتهای پیام/