نمکی: جهان از مدیریت کرونا در ایران حیرت کرد

به گزارش گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ دکتر سعید نمکی، در مراسم تقدیر از بهورزان، مربیان و مراقبین سلامت نمونه کشور که به صورت ویدئوکنفرانس برگزار شد، ضمن گرامیداشت یاد شهدای مدافع سلامت به خصوص بهورزانی که در مقابله با کووید 19 جان سپردند، اظهار کرد: اگر از من بپرسند که کدام سرمایه ‌گذاری جمهوری اسلامی ایران سودمندترین بود، بدون شک خواهم گفت خانه‌‌های بهداشت و اگر بپرسند، کدام تربیت‌شده نظام سلامت، موثرترین بود، بدون تردید می‌گویم بهورزان. این حاصل چهار دهه کار اجرایی و کند و کاو در نظام اجرایی، مالی، اقتصادی و بهداشت و درمان کشوری است که در آن به عنوان یک سرباز تلاش کردم.

وی افزود: این افتخار را دارم که اولین بار در سال 1371 که در جایگاه معاونت بهداشت وزارت بهداشت بودم، خدمت رئیس جمهور وقت مرحوم آقای هاشمی رفسنجانی رسیدم و خواهش کردم که بیایید و خانه بهداشت را ببینید. خانه بهداشت گرچه محقر است، اما وسعتی به اندازه وسعت تمام سرزمین‌‌های جهان در عشق، مهرورزی و خدمت به مردم، دارد. آقای هاشمی رفسنجانی را به خانه بهداشتی در همدان دعوت کردم که دو ساعتی در آنجا وقت گذاشتند. ایشان فرد بسیار تیزبین و ژرف ‌اندیشی بودند. به من گفتند که اینجا می‌‌تواند یکی از بزرگترین جایگاه‌‌های ارائه خدمت در کل جهان و به خصوص در منطقه باشد. بسیار به این مجموعه دل بستند. از آقای هاشمی رفسنجانی خواهش کردم که به من کمک کنید تا بتوانم این مجموعه را تکمیل کنم. حدود 600 میلیون دلار از بانک جهانی وام خواستم که بلافاصله مقدمات آن فراهم شد و خواهش کردم که کلنگ اولین خانه بهداشت را بزنند که گفتند، من در کشور کلنگ هیچ پروژه‌‌ای را نزدم، اما آمدند و اولین خانه بهداشت را در یکی از روستاهای بم در قالب یکی پروژه‌ از بانک جهانی کلنگ زدند. در عین حال به آقای هاشمی رفسنجانی گفتم ما روز پزشک، پرستار و ماما داریم، اما روز بهورز نداریم و این دروازه‌بانان اصلی در نظام سلامت روزی به نام خودشان ندارند، اجازه دهید تا روز بهورز را نامگذاری کنیم که موافقت کردند و این افتخار را دارم که اولین بار روز بهورز را در زمان مسئولیتم در معاونت بهداشتی بنا نهادیم. خواهش کردیم که از برگزیدگان بهورزی تقدیر کنیم که این اقدام هم انجام شد و در همان زمان 200 بهورز را از اقصی نقاط کشور در هتل استقلال آوردیم و از روستاهای دور افتاده آمدند و خدمت رییس جمهور وقت رسیدیم و از آنها تقدیر شد.

بهورز گران‌بهاترین عنصر نظام سلامت است

نمکی گفت: من همواره معتقدم که بهورز گران‌بهاترین عنصر نظام سلامت است و اگر خانه بهداشت و بهورز نبود، امروز به عنوان موفق‌‌ترین نظام سلامت در منطقه و در جهان اینگونه پرچم افتخار برنمی‌افراشتیم. بهورز، دروازه ‌بان نظام سلامت ما شد و ما توانستیم تمام شاخص‌‌های نظام سلامت را به حد اعلا ارتقا دهیم و بدون اغراق این اقدامات بدون بهورز و خانه بهداشت امکان پذیر نبود. چه پوشش 100 درصدی واکسیناسیون و چه کاهش مرگ و میرها در گروه‌های آسیب پذیر، امکان نداشت محقق شود.

وزیر بهداشت در ادامه با اشاره به سمت و سویی که باید به سمت UHC برداریم، بیان کرد: در کشوری زندگی و در اقلیمی خدمت می‌‌کنیم که نمی‌‌توانیم فراموش کنیم که بیماری‌‌های واگیردار به همان نسبت که بیماری‌‌های غیرواگیر مهم هستند، حائز اهمیت‌‌اند. مدتی همه جهان فراموش کرده بود که بیماری‌‌های واگیردار هنوز اهمیت خودشان را دارند. اگرچه بنده این توفیق را هم دارم که 29 سال قبل اداره کل بیماری‌‌های غیرواگیر را برای اولین بار در این وزارتخانه ایجاد کردم و می‌ دانستم بعد از گذر از چاله‌ بیماری‌‌های واگیر به سیاه‌ چاله بیماری‌‌های غیرواگیر خواهیم افتاد. امروز در عرصه کرونا هم اثبات شد که بیشترین مرگ و میر را در افرادی داریم که به گونه ‌ای گرفتار بیماری ‌های غیرواگیر هستند. از بین مرگ و میرهای کووید، حداقل 82 درصدش مربوط به افرادی است که مسن بوده و بیماری زمینه‌‌ای و غیرواگیر دارند بنابراین، این موضوع باز هم نشان می ‌دهد که نقش بیماری‌‌های غیرواگیر بسیار پررنگ است.

وی ادامه داد: بهورز ما نباید فراموش کند که واکسیناسیون علیه بیماری‌های واگیردار، هنوز هم علیه 6 بیماری مهلک مسری و قابل پیشگیری با واکسن مهم است، بهورز ما نباید فراموش کند که مراقبت از زنان باردار مهم است. تله کووید 19 نباید ما را از پرداختن به فعالیت‌‌های دیگری که نظام مراقبت‌‌های اولیه داریم اعم از پوشش واکسیناسیون، مراقبت از گروه‌‌های آسیب پذیر مانند زنان، کودکان و سالمندان، بحث تغذیه و سوء تغذیه و آموزش به مردم برای تغییر شیوه زندگی چه در دوران کووید و چه برای پیشگیری از بیماری‌ های غیرواگیر غافل کند. بهورز و خانه بهداشت نباید این رسالت‌ها را فراموش کند.

نمکی با تاکید بر اینکه در نظام مراقبت‌‌های بهداشتی اولیه، نیازمند مشارکت مردم هستیم، گفت: اینکه مردم از بین مردم و با زبان گفتمان مردم انتخاب شد و از بین خانواده‌‌های درد آشنای روستا انتخاب شد، یکی از ژرف ‌اندیشی‌های نظام بهداشت و سلامت کشور بود و امروز انتظار داریم که پیوند با مردم هر روز قوی‌تر شود. به همین دلیل بنده وقتی وارد وزارتخانه شدم، طرح هر خانه یک پایگاه سلامت را به عنوان یک آرزوی دیرینه ارائه کردم و سپاسگزارم که همکاران به خوبی آن را دنبال کردند.

وی در ادامه تصریح کرد: تقاضای من این است که هرخانه یک پایگاه سلامت را به عنوان یک پله پایین‌‌تر از خانه بهداشت برای جامعه‌ محورتر کردن نظام ارائه خدمت و همکاری بهورز و مراقب سلامت با سفیران سلامت که از دل خانواده بیرون آمده و با سطح یک ما در نظام ارائه خدمت پیوند برقرار می‌‌کنند، به شدت و با جدیّت این طرح را در دانشگاه‌های علوم پزشکی دنبال کنید.

وزیر بهداشت افزود: این طرح می‌‌تواند در جامعه‌ محور کردن آموزش علوم پزشکی هم کارساز باشد. امروز نیازمند این هستیم که دانشجوی پزشکی، دندان پزشکی، مامایی و سایر رشته‌ها، با مشکلات اجتماعی و مولفه‌‌های اجتماعی موثر بر سلامت بیشتر آشنا شود. بهترین جایگاه برای ارائه این آشنایی خانه بهداشت و مرکز جامع سلامت ما است. در آنجاست که کانال ارتباطی ما با مردمی است که مشکلاتی را از خانواده به عنوان سفیران سلامت نزد بهورز و مراقب سلامت می‌‌آورند و در آنجا با مولفه‌‌های اجتماعی موثر بر سلامت آشنا شده و می‌‌توانیم این آشنایی را به عنوان یک مهارت به دانشجویان علوم پزشکی کشور، منتقل کنیم. در آینده خانه بهداشت و مرکز جامع سلامت باید برای اینکه از آموزش‌های بیمارستانی و تخت محور به سمت آموزش‌های مبتنی بر مهارت‌های اجتماعی برویم، بهترین جایگاه خانه بهداشت و مرکز جامع سلامت است. انتظار می‌رود که این طرح هر خانه یک پایگاه سلامت، بتواند در آموزش علوم پزشکی کشور هم تحولی جدی ایجاد کند.

نمکی یادآور شد: گرچه در طول این مدت در باتلاق کرونا گرفتار شدیم، اما بنا داریم که نظام شبکه را تا پایان دولت تکمیل کنیم. هر کجا که خانه بهداشت یا مراکز بهداشتی درمانی کم داریم، باید کار کنیم. با پول یک تخت بیمارستانی می ‌توانیم چندین خانه بهداشت راه‌ اندازی کنیم.

وزیر بهداشت تأکید کرد: در دوران کرونا و در مدیریت کووید 19 دنیا حیرت کرد که ما چگونه در عرض دو ماه توانستیم، میزان مرگ و میرهایمان را به کمتر از یک ‌پنجم برسانیم و چه شد که توانستیم تخت‌‌های بیمارستانی‌‌مان را به کمتر از یک‌ چهارم و یک پنجم اشغال بیمار کووید 19 برسانیم، چیزی جز به کارگیری نظام قدرتمند شبکه نبود. وقتی نظام شبکه به کار آمد، توانستیم از سرریز بیماران به بیمارستان‌‌ها جلوگیری کنیم و همه دنیا حیرت کرد که چه شد که ناگهان بیمارستان‌های ما خلوت شد. ما در قالب طرح بسیج ملی از 17 هزار و 500 خانه بهداشت و صدها مرکز جامع سلامت در کنار عزیزانمان در سازمان بسیج، هلال احمر و سایر سازمان‌ها، کمک گرفته و یک کار عظیم را دنبال کردیم که بیماران در اولین مرحله تشخیص داده شوند، ایزوله شده و درمان شوند و کارشان به بیمارستان کشیده نشود.

نمکی عنوان کرد: از روز نخستی که به وزارت بهداشت آمدم، تقاضایی را از عزیزان داشتم که هنوز محقق نشده و آن هم بازنگری در حد نصاب جمعیتی برای ارائه خدمت به جمعیت نیازمند خدمت است. ما نمی‌‌توانیم جایی مانند سیستان و بلوچستان، جنوب کرمان و یا خراسان جنوبی را با پراکندگی جمعیتی که دارد، با همان حدنصاب جمعیتی نگاه کنیم که استان البرز، گیلان، مازندران و تهران را می‌‌بینیم. نمی‌توانیم دست مردم را از دامن حداقل خدمتگذاری که خانه بهداشت و بهورز است، به دلیل عدم حدنصاب جمعیتی کوتاه کنیم. در سیستان و بلوچستان که 20 یا 50 خانوار در یک جا زندگی می‌کنند و 100 تا 200 کیلومتر راه باید طی کنند تا به اولین مرکز ارائه خدمت برسند، نمی‌توانیم این جمعیت را رها کنیم و حتما باید اشانتیونی از خدمت را برای این گروه‌ها طراحی کنیم. به همین دلیل هم به سمت خانه‌های بهداشت عشایری رفتیم؛ حدود یک میلیون و 200 هزار نفر جمعیت عشایر کوچ رو، فقط در مسیر کوچ می‌ توانستند از مراکز مستقر در این مسیر خدمت دریافت کنند، با همت همکارانم بیش از 400 خانه بهداشت عشایری تا پایان این دولت خواهیم داشت که دخترانی از دل عشیره و ایل خودشان تربیت می‌شوند و در مسیر ییلاق و قشلاق در کنار ایل خواهند بود و خدمات بهداشتی اولیه را به آن جمعیت ارائه می‌ دهند که تعدادی از آنها خوشبختانه راه ‌اندازی شد.

تکیه بر زیرساخت های ارزشمند نظام شبکه در مقابله با کووید 19

وزیر بهداشت تاکید کرد: این توفیقی که جمهوری اسلامی ایران کسب کرد و علیرغم پیش بینی‌های سنگین جهانی توانست با حداقل هزینه و خسارت تا امروز بیماری کووید را مدیریت کند، تکیه بر زیرساخت ارزشمند نظام شبکه بود. این را بگویم که هر وزیری به این وزارتخانه بیاید و این زیرساخت ذی‌ قیمت را مورد توجه قرار ندهد، باخته است و هر کس بیاید و از این زیرساخت عظیم و قدرتمند کمک بگیرد، بازی را برده است. خوشبختانه با آشنایی که با این مجموعه از قدیم داشتیم، توانستیم از این ظرفیت بی بدیل استفاده مطلوب کنیم و خدا را شکر که بهورزان و مراقبین سلامت ما به عنوان دروازه بانان اصلی مبارزه با کووید در کنار ما هستند.

وزیر بهداشت در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به قابلیت جهش یافتن ویروس کرونا، تصریح کرد: وقتی از ویروس موتاسیون یافته صحبت می‌‌کنیم، قرار نیست حتما این ویروس از بیرون وارد کشور شود، بلکه هر لحظه ممکن است با توجه به تنوع ژنتیک در کشور، مصرف داروهای ضدویروس و قابلیت‌‌های موتاسیونی ویروس در درون این اقلیم هم دچار موتاسیون شویم. البته تا به امروز هنوز جهش مهمی را که بتواند اثرات مهمی را در بیماری ‌زایی و قدرت سرایت ویروس نشان دهد، در کشور پیدا نکردیم. البته به طور مرتب کندوکاو می ‌کنیم، اما این اتفاق بعید نیست. به هر حال ما کشوری به وسعت چندین کشور اروپایی هستیم و تنوع ژنتیک بسیار بالا و مصرف داروهای ضد ویروس داریم و جهش در این ویروس ناشناخته و مرموز بعید نیست. حال چه ویروس جهش یافته از بیرون آید و چه در درون مرزها ویروس جهش یابد، باز هم نظام سلامت بزرگترین سرمایه اش برای رهگیری، تشخیص زودرس، قرنطینه و درمان مناسب زودرس در مجموع نظام سلامت، همین خانه‌‌های بهداشت و مجموعه پیشگیری مملکت است که دروازه‌ بان اصلی آن ابتدا بهورزان و بعد کارشناسان ما در مراکز جامع سلامت هستند.

نمکی گفت: بهورزان بدانند که این برادر کوچک تا زمانیکه نفس می‌‌کشد خودش را مدیون بهورزان و خانه‌های بهداشت می‌داند. آبروی جمهوری اسلامی ایران در نظام سلامت، در گرو همت والای بهورزان و آموزشگاه‌های بهورزی است. اگر بخواهیم بگوییم که در کجای این کشور، آموزش‌ ها منطبق بر نیازهای جامعه است و انسان‌‌هایی را تربیت می ‌کنند که در جایگاه نظام ارائه خدمت مناسب با آن جایگاه تربیت شدند، همین آموزش های بهورزی است. همیشه از معاونین آموزشی درخواست می‌‌کنم که به من پاسخ دهید که ما چه کسی را، در چه زمانی، با چه سطحی از مهارت، با چه هزینه ‌ای، توسط چه کسی و برای کدام جایگاه نظام ارائه خدمت باید تربیت کنیم، اما هنوز جواب نگرفتم، اما سال‌ها قبل در آموزشگاه‌ های بهورزی این پاسخ را گرفتم که ما در کوتاه‌ترین زمان، با کمترین هزینه، قابل‌‌ترین افراد را برای جایگاهی مناسب و از پیش تعیین شده در نظام ارائه خدمت تربیت می ‌کنیم.

وی بیان داشت: آموزشگاه‌‌های بهورزی سرمایه‌ های بزرگ ملی هستند و خواهشم این است که برای تربیت بهورزانی که باید جایگزین بهورزان بازنشسته شوند، حتما این آموزشگاه‌ها را برپا نگه داشته و تقویت کنند. از شیوه‌های مجازی در آموزش‌ها کمک بگیرند. ما از تله مدیسین و دورا آموزی و دورا پزشکی باید کمک بگیریم. بهورزان ما باید در سیستم مجازی جایگاه خاص خودشان را پیدا کنند. بهورزان ما باید برای تداوم و استمرار آموزش‌ های مجازی با آموزشگاه‌ های بهورزی حتما وصل شوند. تقاضا می‌کنم که عزیزان ما در نظام شبکه و همچنین در معاونت بهداشت زیرساخت پیوست بهورزان ما را با مراکز آموزش مجازی کشور چه در دانشگاه‌‌ها و چه در مراکز آموزش بهورزی، این نتورک کشوری را به گونه‌‌ای برقرار کنند که از طریق دورا آموزشی بتوانیم هم در خانه به عنوان یک پایگاه سلامت و از طریق موبایل این ارتباط را برقرار کنیم و هم با بهورزان ارتباط داشته باشیم.

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در پایان تاکید کرد: امیدوارم با توسعه ساختار پرونده الکترونیک سلامت که آغاز شد و به خوبی مدیریت شد، با استقرار پزشک خانواده و راهنماهای بالینی و پیوستن این زنجیره به هم در قالب هر خانه یک پایگاه سلامت و تکمیل ساختار شبکه گام‌‌های موثرتری را برای نظام شبکه برداریم. در این روزها همکاران من روزهایی را تجربه می‌کنند که هیچ وزیری و همکاری در دو قرن اخیر چنین روزهایی را تجربه نکرده و درود بر شما که از این آزمایش و بلای تاریخی سرافراز بیرون می‌‌آیید و امیدوارم با همین سربلندی این کار سخت را به پایان برسانید.

انتهای پیام/