مقایسه سیاست امنیتی ایران و آمریکا در عراق/ امکان سفر پاپ به عراق مدیون تلاش‌های کیست؟
«پاپ فرانسیس» در حالی به عراق سفر می‌کند که سیاست‌های امنیتی محور مقاومت و آمریکا در این کشور نقطه مقابل هم بوده‌اند. حال سوال اینجاست که کدام سیاست امکان سفر رهبر کاتولیک‌های جهان را به عراق فراهم کرده است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، منطقه خاورمیانه از گذشته قلب منافع همه دولت‌های آمریکا محسوب می‌شده و در قالب‌های گوناگون که در دهه اخیر تحت عنوان«جنگ‌های نیابتی» شناخته می‌شود حضور نظامی خود را در این منطقه تثبیت کرده‌اند.
تعداد نیروهای آمریکایی در خاورمیانه
ایالات متحده هزاران نیروی نظامی در پایگاه‌ها و ناوهای مستقر خود در سراسر خاورمیانه دارد که هر کدام می‌توانند هدفی بالقوه در نظر گرفته شوند.
در ژانویه 2020 روزنامه واشنگتن پست تعداد نیروهای آمریکایی در عراق را به شکل زیر دانست:
عراق: تخمین 6000 نظامی
مقام‌های آمریکایی دقیقا نمی‌گویند که چه تعداد سرباز در عراق حضور دارند یا پایگاه‌های آنها کجاست. تخمین زده می‌شود که 6000 سرباز در سراسر این کشور مستقر هستند که شامل منطقه الخضراء، منطقه دیپلماتیک بغداد و پایگاه هوایی عین الاسد است. دولت قبلی آمریکا در سپتامبر 2020 اعلام کرد که نیروهای خود را در عراق به 3000 تن کاهش می دهد.
سوریه: تخمین 800 نیروی نظامی
مقام های آمریکایی درباره اینکه چه تعداد سرباز این کشور در سوریه هستند و در کجا مستقرند، رازداری می‌کنند. پس از آنکه دولت دونالد ترامپ به صورت ناگهانی دستور خروج نیروهای آمریکایی را از سوریه در اکتبر 2019 صادر کرد، 800 سرباز آمریکایی در سوریه باقی ماندند. در آن زمان، تعداد سربازان آمریکایی حدود 2000 تن بود.
کویت: حدود 13 هزار نیرو
بر اساس گزارش سرویس تحقیقات کنگره، ایالات متحده حدود 13 هزار سرباز در چندین پایگاه واقع در کویت دارد.
اردن: حدود 3000 نیروی نظامی
اردن هم مرز عراق، فلسطین اشغالی، سوریه و همچنین عربستان، از لحاظ مکانی یک متحد استراتژیک برای آمریکاست.
عربستان: تخمین 3000 نیرو
در اکتبر 2019، ایالات متحده اعلام کرد که سربازان دیگری را به عربستان اعزام می‌کند.
بحرین: بیش از 7000 نیروی نظامی
بحرین میزبان یک پایگاه نیروی دریایی آمریکا است که چند هزار پرسنل آمریکایی در آن مستقر هستند یا در آن توقف موقت دارند. این کشور متحد نزدیک عربستان است .
عمان: حدود 600 نیروی نظامی
عمان تنها میزبان چند صد سرباز آمریکایی است. در مارس 2019، این کشور با امضای توافقی به هواپیماها و ناوهای آمریکایی اجازه داد تا از برخی از بنادر و باندهای فرودگاهی عمان استفاده کنند.
از همه مهمتر، عمان در امتداد شبه جزیره عربستان در نزدیکی تنگه هرمز است.
امارات: تا 5000 نظامی
امارات دیگر کشور نزدیک تنگه هرمز میزبان 5000 سرباز در سال‌های اخیر بوده و به صورت سنتی متحد عربستان و آمریکاست.
قطر: 13 هزار نظامی
قطر محل استقرار بزرگترین پایگاه نظامی آمریکایی در خاورمیانه یعنی العدید است. در سال 2018، قطر یک برنامه 1.8 میلیارد دلاری را برای ارتقای این پایگاه اعلام کرد. این اقدام در حالی صورت گرفت که این کشور با محاصره از سوی عربستان و امارات روبرو بود.
ترکیه: تخمین 2500 نیروی نظامی
ترکیه میزبان پایگاه هوایی اینجرلیک و سایر سایت‌هایی است که نیروهای ناتو در آنها مستقر هستند.
فشار برای اخراج آمریکایی‌ها از منطقه
به دنبال اقدام تروریستی دولت سابق آمریکا در به شهادت رساندن سردار سپهبد «قاسم سلیمانی» و «ابومهدی المهندس» در ژانویه 2020 ، ادامه حضور آمریکایی‌ها در منطقه تحت فشار کشورهای عضو محور مقاومت با چالش‌های زیادی مواجه شد.
در این میان عراق به عنوان قلب اهداف استراتژیک واشنگتن در خاورمیانه با همه مولفه‌های خود خواستار خروج نظامیان واشنگتن از خاک این کشور شد و پارلمان عراق در تاریخ 5 ژانویه مصوبه اخراج بیگانگان از جمله آمریکایی‌ها را تصویب کرد.
به دنبال فشارهای متوالی ملت و پارلمان عراق برای اخراج آمریکایی‌ها، دولت ترامپ، سپتامبر 2020 اعلام کرد که شمار نظامیان ایالات متحده در خاک عراق را از 5200 نفر به 3000 تن کاهش می‌دهد و به دنبال آن چندین جابجایی در پایگاه‌های ائتلاف بین‌المللی به سرکردگی آمریکا در عراق انجام شده و برخی از این پایگاه‌ها تحویل نیروهای عراقی داده شدند.
تلاش آمریکا برای احیای داعش در عراق و سوریه
اما به دنبال این اقدام، تحرکات تروریستی در مرزهای عراق و نیز استانهای این کشور تشدید شد که کارشناسان این امر را بخشی از برنامه واشنگتن برای باقی ماندن در عراق و بی اثر کردن تصمیم پارلمان و فشار مردم این کشور تلقی کردند.
هم‌زمان با روی کار آمدن دولت دموکرات آمریکا به ریاست «جو بایدن» در این کشور در تاریخ 21 ژانویه سال جاری میلادی نیز شاهد دو انفجار مهیب در میدان الطیران بغداد بودیم که 32 کشته و 110 زخمی بر جای گذاشت. به فاصله دو روز بعد از آن نیز 11 نیروی حشد شعبی در عملیات تروریستی داعش در استان صلاح‌الدین به شهادت رسیدند. این تحرکات تروریستی در مناطق مختلف عراق همچنان ادامه دارد که اغلب آنها توسط نیروهای حشد شعبی و نیروهای امنیتی عراق مهار می‌شود.
سوریه نیز طی ماه‌های اخیر شاهد افزایش عملیات‌های تروریستی بوده که یکی از خونبارترین آنها در 30 دسامبر 2020 رخ داد که درپی حمله تروریست‌های داعشی به یک اتوبوس در مرکز سوریه حدود 30 شهروند سوری جان باختند.
در فوریه 2021 یک منبع آگاه به خبرگزاری اسپوتنیک عربی گفت، بر اساس اطلاعات موثق، از ابتدای سال جاری میلادی در منطقه «التنف» تحت اشغال آمریکا در جنوب شرق سوریه و نیز در کشورهای مجاور سوریه، سلسله نشست‌هایی میان نمایندگان سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا، فرانسه و انگلیس و برخی کشورهای منطقه برگزار شده است که در این نشست‌ها سرکرده‌های داعش و دیگر گروه‌های تروریستی مشارکت داشته‌اند.
بر اساس این گزارش، تروریست‌های داعشی که از عراق منتقل شده‌اند و نیز آنانی که از زندان و دیگر مراکز بازداشت موقت تحت کنترل نیروهای سوریه دموکراتیک در غرب رود فرات آزاد شده‌اند، تحت نظارت نظامیان آمریکایی، آموزش می‌بینند تا از آنها برای انجام حملات کمک گرفته شود.
اولین تجاوز دولت جدید آمریکا علیه عراق
اخیرا نیز وزارت دفاع دولت جدید ایالات متحده اعلام کرد که نیروهای مقاومت عراق را در داخل خاک سوریه با حمله هوایی مورد هدف قرار داده است. البته بعدا مشخص شد که این حمله در منطقه بین «البوکمال» سوریه و «القائم» عراق در مرز میان دو کشور انجام شده و سازمان حشد شعبی عراق با صدور بیانیه ای اعلام کرد: با توجه به جدی بودن این قضیه و بازتاب آن بر حاکمیت، امنیت و ثبات کشور عزیزمان عراق، سازمان حشد شعبی برای مدتی منتظر ماند تا روایت کامل در مورد این حمله به اتمام برسد و تایید شود که رزمندگان ما بر خلاف روایت نظامیان متجاوز آمریکایی در عمق خاک سوریه نبودند و رزمندگان ما در نوار مرزی بین دو کشور برای حفاظت از خاک عراق دربرابر تروریسم حضور داشتند.
نکته اینجاست که دولت جو بایدن که داعیه تغییر سیاست‌های ایالات متحده در قبال خاورمیانه و اتخاذ اقداماتی محتاطانه تر داشت، صراحتا مسئولیت این حمله را به عهده گرفت.
این نشان می‌دهد که سیاست آمریکا در قبال خاورمیانه و به ویژه عراق هرگز تغییر نخواهد کرد و تا زمانی که نظامیان واشنگتن در خاک این کشور حضور دارند تجاوز به حاکمیت عراق ادامه خواهد داشت.
مقایسه نقش آمریکا و ایران در بعد امنیتی عراق
این سیاست آمریکا مقابل عراق درحالی است که جمهوری اسلامی ایران هنگام محاصره عراق توسط گروه تروریستی داعش، در صدر طرف‌های خارجی بود که کنار این کشور ایستاد و تلاش کرد تا جنبش‌های مردمی از دل کشور عراق برای مقابله با دشمن شکل بگیرد.
در حالی که پس از ظهور و پیشروی سریع داعش در شهرها و مناطق مختلف عراق و سوریه بسیاری از بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به حمایت از آن پرداختند و برخی نیز نظاره‌گر تحولات بودند، جمهوری اسلامی ایران نخستین کشوری بود که به حمایت از کشورهای عراق و سوریه شتافت و با اتخاذ تدابیری ضمن جلوگیری از پیشروی داعش نقش مهمی در بازپس‌گیری و آزادسازی مناطق تحت اشغال این گروه تروریستی ایفا کرد.
در حقیقت، ایران اولین کشوری بود که به یاری عراق شتافت و کمک‌های تسلیحاتی گسترده‌ای را در اختیار ارتش عراق، حشد شعبی و نیروهای پیش‌مرگ کُرد گذاشت. علاوه بر آن جمهوری اسلامی ایران، نقش مهمی در آموزش و حمایت از نیروهای حشد شعبی، خصوصاً در برابر هجمه‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای غرب، عربستان سعودی و رژیم اسرائیل داشت. در همین راستا «حیدر العبادی»، نخست‌وزیر وقت عراق بارها از حمایت و کمک‌های جمهوری اسلامی ایران از دولت و ملت عراق در مقابله با تروریست‌ها قدردانی کرده بود.
«مهند العقابی» مدیرکل ستاد تبلیغات نیروهای بسیج مردمی عراق نیز در این زمینه اظهار داشت، در نبرد با داعش همه به جز یک کشور که جمهوری اسلامی ایران باشد، دست از حمایت ما کشیدند.
مارکو کارنلوس، سفیر سابق ایتالیا در عراق درباره نقش ایران در جلوگیری از سقوط بغداد می‌گوید: آمریکایی‌ها به صورت خصوصی هم در جلساتی که من با آنها داشته‌ام پذیرفته‌اند که مداخله سریع ایران در سال 2014 (سال 93) بود که پس از سقوط موصل، مانع سقوط بغداد و اربیل توسط داعش شد.
سردار سلیمانی، سردمدار مبارزه با داعش
نقش سردار سلیمانی در نابودی داعش نیز چیزی نبود که حتی دشمن بتواند آن را انکار کند. سردار سلیمانی و شخصیتش، از مدت‌ها پیش از ظهور داعش موضوع تحلیل رسانه‌های آمریکایی و غربی بود؛ اما نقش کلیدی حاج قاسم سلیمانی در نابودی داعش، برای رسانه‌های بین‌المللی و مقامات غربی و آمریکایی پررنگ‌تر بود. سردار ایرانی در مقطعی تصویر جلد مجله آمریکایی نیوزویک بود؛ با این تیتر «دشمن نامیرا». در توضیح این تیتر آمده بود: «اول با آمریکا جنگید. حالا دارد داعش را نابود می‌کند.»
در همین راستا «احمد الاسدی» رئیس کمیسیون «السند الوطنی» در پارلمان عراق درباره نقش برجسته سردار سلیمانی در اخراج داعش از عراق گفت: با سقوط موصل شکست‌های ما آغاز شد و در یک روز تمام مناطق میان موصل و صلاح الدین سقوط کردند اما مجاهدان عراقی به فرماندهی شهید «قاسم سلیمانی» و شهید «ابومهدی المهندس» فورا وارد عمل شدند و داعش را از ورود به بغداد و سامرا بازداشتند. شهر آمرلی نیز از تمامی طرف‌ها محاصره شده بود و مردم به همراه نیروهای حشد شعبی به مدت 83 روز در آن شهر مقاومت کردند تا کمک به آنها برسد و در آن زمان و درحالی که آن منطقه بمباران می شد شهید قاسم سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس با هلیکوپتر به آن شهر میرفتند. سردار سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس به همراه 80 رزمنده دیگر از حزب الله لبنان و مشاوران سپاه پاسداران ایران در خط مقدم جبهه جنگ با داعش ایستادند.
پیام حمله راکتی اخیر به پایگاه عین الاسد
در سایه امنیتی که ایران و محور مقاومت برای عراق به ارمغان آورد شرایط این کشور اکنون به شکلی شده که پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان قرار است برای دیداری سه روزه از عراق در روز 5 مارس (15 اسفند) در امنیت کامل برای نخستین بار به این کشور سفر کند. به گفته منابع خبری قرار است پاپ دیداری با آیت‌الله «سید علی سیستانی» مرجع عالیقدر شیعه در نجف اشرف داشته باشد.
اما انزجار عراقی‌ها از ادامه حضور آمریکایی‌ها در خاک عراق را در حمله راکتی اخیر به پایگاه عین الاسد ایالات متحده می‌توان به وضوح دید. این حمله که به دنبال تجاوز هوایی آمریکا در مرز عراق و سوریه انجام شد یک پیام هشدار به آمریکایی‌هاست که در صورت عدم خروج و تعیین جدول زمان بندی برای خروج نیروهای آمریکایی این حملات نیز تداوم می یابد.
انتهای پیام/