بحران دلاری ترکیه، اقتصادی یا سیاسی؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، برکناری سریع ناجی آغبال رئیس بانک مرکزی ترکیه به حکم رئیس جمهور این کشور، ارز و اقتصاد را به لرزه درآورد و شوک بزرگی به بازار وارد شد. به گونه ای که لیر ترکیه به شکلی ناگهانی ارزش خود را از دست داد و شرکت‌ها و بانک‌های بزرگ با مشکلات جدیدی روبرو شدند.
کمال کلیچداراوغلو رهبر حزب جمهوری خلق، وضعیت فعلی را همچون بحران اقتصادی توصیف کرده و مرال آکشنر رهبر حزب خوب نیز، دولت را مقصر می داند.
گفته می‌شود اصلی‌ترین دلیل برکنار کردن رئیس بانک مرکزی ترکیه به این خاطر است که او در مورد بالا بردن نرخ بهره بانکی با رئیس‌جمهور اختلاف نظر داشته است. اردوغان معتقد است بالابردن سود بانک‌ها به محبوبیت حزب حاکم لطمه خواهد زد، اما رئیس بانک مرکزی چنین اندیشیده که پایین بودن سود بانکی، منجر به این می‌شود که سرمایه‌داران بزرگ ترکیه با انگیزه به دست آوردن سود و ثروت بیشتر، سرمایه خود را از کشور خارج کنند.
جالب اینجاست که شخص رئیس جمهور ترکیه و تیم اصلی او در نهاد ریاست جمهوری در مورد برکناری ناگهانی مدیرعامل بانک مرکزی توضیح خاصی ارائه نداده‌اند. اما تحلیلگران فایننشال تایمز معتقدند که یکی از دلایل اصلی این تصمیم، این است که برات آلبایراک وزیر سابق امور اقتصادی، مالی و دارایی ترکیه و داماد ارشد اردوغان هنوز هم از راه دور از منزل خود بسیاری از امور را کنترل می‌کند و برکناری ناگهانی رئیس بانک مرکزی نیز با خواست و اراده او ارتباط دارد.

نخستین پیامدهای تلخ یک عزل ناگهانی
روزنامه سوزجو در نسخه امروز خود در تیتر و عکس صفحه نخست اعلام کرده که عزل ناگهانی رئیس بانک مرکزی ترکیه، آسیب فراوانی به اقتصاد این کشور زده است. ناجی آغبال، تنها 133 روز بر سر کار بود و این در حالی است که رئیس بانک مرکزی، دست‌کم باید بین 10 تا 15 سال بر سر پست خود بماند تا بتواند استراتژی با ثبات و ماندگاری را برای سیاست‌های مالی و پولی انتخاب کند.
افزایش نرخ دلار، به طور مستقیم، بر تامین کالاهای اساسی تاثیر گذاشته و موجب گرانی و تورم بیشتر می شود و فضای روانی بازار و جامعه، تحت تاثیر قرار گرفته است.

اتفاقی نیفتاده است!
با آن که شوک دلاری، بازار ترکیه را به هم ریخته، اما حزب حاکم و کابینه اردوغان، چندان نگران به نظر نمی رسند.

ییغیت بولوت، رئیس مشاورین اقتصادی اردوغان در چندین برنامه گفتگوی زنده تلویزیونی حضور پیدا کرد و در مورد وقایع اقتصادی اخیر با خونسردی تمام اعلام کرد که اتفاق خاصی نیفتاده است و دولت ترکیه خود را به قواعد و قوانین بازار آزاد پایبند می‌داند.

او همچنین اعلام کرد اتفاقی که برای نرخ دلار افتاده نه تنها غیر طبیعی نیست بلکه خسارتی به اقتصاد ترکیه وارد نشده است!
سخنان رئیس مشاورین اقتصادی اردوغان با انتقادات گسترده رسانه‌ها و کارشناسان اقتصادی روبرو شد. آنان یادآوری کردند که وی در سال 2010 میلادی با نوشتن یک تئوری به نام "یک دلار، یک لیره"، ادعا کرده بود که با انتخاب یک استراتژی اقتصادی جدی، دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، نرخ هر دلار آمریکا را به یک لیره ترکیه خواهد رساند.

مشکل، مدیریت است
منتقدین بر این باورند که افزایش ناگهانی قیمت دلار در ترکیه و سقوط ارزش واحد پول ملی این کشور ارتباط چندانی با دنیای اقتصاد ندارد و تابعی از مشکلات سیاسی و تصمیمات ناگهانی رئیس جمهور است.
علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی که قبلاً مغز متفکر اقتصادی تیم اردوغان بود، در مورد وقایع اخیر گفته است: مشکل ما اقتصاد و کمبود منابع مالی و انسانی نیست. من اقتصاد جهان را می‌شناسم و با بازارهای مالی دنیا ارتباط دارم. بر اساس این شناخت، به مردم اطمینان می‌دهم که مشکل کشور ما مدیریت است. اگر انسان های توانمند و کارآمدی بر سر کار بیایند که منش و شخصیت سیاسی و تربیتی آنها به دیگران اعتماد ببخشد، همه چیز به حالت عادی باز خواهد گشت. ما نیاز به تغییر دولت داریم. این دولت، نمی‌تواند کشور را اداره کند. اطمینان دارم اگر دولت جدیدی بر سر کار بیاید و متخصصین، کنترل امور را در دست بگیرند، همه احساس خواهند کرد که ترکیه از یک کابوس بزرگ نجات یافته است. منتقدین بر این باورند که عزل ناگهانی رئیس بانک مرکزی، یک بار دیگر نشان داد که اختیارات گسترده رئیس جمهور در نظام ریاستی، برای ترکیه دردسرساز شده و پارلمان، جایگاهی برای به چالش کشیدن تصمیمات او ندارد.

احتمال دورقمی شدن نرخ دلار در ترکیه

پیتر ماتیس از استراتژیست های مالی رابو بانک، در مورد وضعیت زورآزمایی دلار و لیره ترکیه به بلومبرگ گفته است: من نگرش مثبتی به وضعیت واحد پول ملی ترکیه داشتم و تصورم این بود که می‌تواند در برابر دلار رقابت کند و ثبات نسبی اقتصاد ترکیه حفظ شود. اما تصمیم ناگهانی رئیس جمهور ترکیه برای برکناری ناجی آغبال مدیرعامل بانک مرکزی همه چیز را به هم ریخت. در شرایط فعلی سرمایه‌گذاران خارجی متحیر و نگران شده‌اند. اگر وضعیت با همین حالت ادامه پیدا کند، بعید نیست که شاهد دو رقمی شدن نرخ دلار در ترکیه باشیم و هر یک دلار آمریکا بیش از 10 لیره ارزش پیدا کند.

به زعم تحلیل گران اقتصادی، رسیدن نرخ دلار آمریکا به 8 لیره، برای اقتصاد ترکیه، خبری نگران کننده است. دلار در حالی به 8 لیره رسیده که قبلاً، دولت میلیاردها دلار ارز ارزان به بازار تزریق کرده بود تا هر طوری شده قیمت این ارز خارجی، زیر 7 لیره بماند.

در آستانه کنگره

حزب عدالت و توسعه که به مدت 20 سال در  ترکیه قدرت را در دست داشته، در این روزهای سخت اقتصادی، در تدارک برگزاری کنگره است. کارشناسان انتظار دارند که رجب طیب اردوغان رهبر این حزب، تصمیمات جدیدی بگیرد و نه تنها بخشی از سران و کادرهای رو به بالای حزب، بلکه شماری از وزرای کابینه را نیز تغییر دهد تا اقتصاد، سامان بگیرد. چرا که میلیون ها هوادار و رای دهنده حزب حاکم، همان خانواده هایی هستند که حالا به خاطر سقوط ارزش لیره و مواجه شدن با گرانی و تورم، در شرایط بسیار دشواری قرار گرفته اند.

انتهای پیام/