«نهضت پارکینگ‌سازی» معضل پارک خودرو در محلات را چگونه حل می‌کند؟
رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر تهران جزئیات طرح «نهضت پارکینگ‌سازی» در شهر تهران را تشریح کرد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، تهران در مقابل شهرهای تاریخی و پرآوازه کشور، شهری کوچک و خوش‌آب‌وهوا در شمال ری و دامنه‌های جنوبی البرز بود اما با تبدیل شدن آن به پایتخت کشور تحولات بسیاری به خود دید و به‌تدریج به مشکلات آن افزوده شد. اکنون تهران با مساحت حدود 730 کیلومترمربعی به یک اَبَرشهر تبدیل شده که آلودگی هوا و ترافیک در صدر معضلات آن است اما ذیل آن فهرستی از مشکلات ریز و درشت قرار دارد که یکی از آنها کمبود فضای پارک خودرو یا به‌نوعی کمبود پارکینگ است.
کمبود پارکینگ مشکل قدیمی و کهنه تهرانی‌هاست که با افزایش تعداد خودروها بیش از گذشته خودنمایی می‌کند، این مسئله نه‌تنها در خیابان‌ها و محدوده مرکزی شهر بلکه در همه مناطق و کوچه و پس‌کوچه‌ها گریبان‌گیر راننده‌هایی می‌شود که پارکینگ ندارند و باید زمان زیادی را صرف یافتن فضایی برای پارک خودرو کنند، این مسئله که در حقیقت به یک معضل برای مردم تبدیل شده نیازمند تدبیری از سوی مسئولان مربوطه است.
در این راستا به‌تازگی مدیریت شهری تهران آستین‌ها را بالا زده و مصوبه‌ای با عنوان نهضت پارکینگ‌سازی تعیین کرده تا به کاهش دردسرهای مردم برای پارک خودرو در محل سکونتشان کمک کند؛ برای اطلاع از جزئیات این مصوبه با محمد سالاری؛ رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن تقدیم مخاطبان تسنیم می‌شود:
تسنیم: نهضت پارکینگ‌سازی عنوانی امیدوارکننده برای بسیاری از افرادی است که همواره برای پارک خودروهایشان دغدغه دارند اما، این امر قرار است چطور محقق شود؟
سالاری: بررسی‌های انجام‌شده در شهر تهران و بازخوردهای شهروندان، سازمانها، واحدها و مناطق شهرداری تهران بر این دلالت دارد که محلات، کوچه‌ها و خیابان‌های شهر تهران شاهد سونامی حضور خودروهاست. عرصه‌های عمومی شهر اعم از خیابان‌ها، میادین، فضاهای باز و حتی شریان‌های فرعی و کوچه‌های داخل محلات به محل پارک خودرو تبدیل شده است.
اساساً رویکرد و نگاه کالایی به شهرها از جمله تهران، آن هم توسط تمامی ذی‌نفعان اعم از مدیریت شهری، نهادها، سازمانها، بنگاه‌های اقتصادی و هلدینگ‌های وابسته به دولت و بخشی و همچنین افرادی که در حوزه شهری فعالیت می‌کنند، باعث شده است نگاه به شهرها کالایی و کالبدی باشد و توجه به روح و روان شهر، هویت، امکانات و زیرساخت‌های نرم‌افزاری شهر مغفول بماند.
در این راستا مهمترین مأموریت مدیریت‌های شهری و مدیریت شهر تهران این است که این نگاه را تغییر دهند و نگاه کالایی و سوداگرانه به شهر را به‌سمت نگاه انسان‌گرایانه تغییر دهند و اینجاست که رسانه‌ها و جامعه‌های حرفه‌ای و مدنی و گروه‌های مرجع و البته نظام تصمیم‌گیری مدیریت‌های شهری بسیار نقش و مسئولیت دارند. ما نیز در کمیسیون شهرسازی و معماری ادعایمان این است که مبتنی بر گفتمان‌های صورت‌گرفته، چارچوب‌هایی در نظام شهرسازی و معماری شهرداری تهران تدوین و تا حدی نگاه کالایی و سوداگرانه و خودرومحوری به شهر را متوقف کرده‌ایم هرچند هنوز راه زیادی در پیش است.
بنابراین تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیاد است زیرا مجموعه مشکلات و چالش‌هایی که در شهرهای کشور از جمله تهران با آن مواجه هستیم نتیجه چندین دهه نگاه خودرومحوری و کالایی به شهر بوده است و در این فرآیند استراتژی مدیریت شهری باید به‌سمت حمل‌ونقل عمومی باشد اما به‌هرترتیب حضور شهروندان در فضای شهری و ترددهای بین‌شهری آنها، امری اجتناب‌ناپذیر است.
در این راستا ضمن اینکه اعتقاد داریم در داون‌تاون‌ها (Downtown) یا مناطق مرکزی شهر باید با ایجاد مدهای مختلف حمل‌ونقل عمومی از تردد خودروها و احداث پارکینگ‌ها اجتناب کرد اما در سایر مناطق شهر تهران نیاز جدی به آغاز نهضت پارکینگ‌سازی وجود دارد.
پارکینگ‌سازی عملاً مأموریتی نیست که مبتنی بر درآمدهای شهرداری‌ها باشد؛ شهرداری‌ها و شوراهای شهر باید بستر و زمینه لازم برای مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را فراهم کند، در این راستا چندی پیش در کمیسیون شهرسازی و معماری، طرح جامعی را تدوین کردیم که یک‌فوریت آن در صحن شورای شهر مطرح شد و در حال بررسی کارشناسی در کمیسیون‌های تخصصی است.
طبق این طرح شهرداری‌ها می‌توانند ملزم یا مجاز شوند تا از فضاهای زیرسطحی که متعلق به آحاد شهروندان، شهر و شهرداری است برای تأمین مجموعه‌ای از خدماتی که شهروندان به آن نیاز دارند از جمله تأمین فضای پارک خودرو استفاده کند. در این رویکرد شهرداری به‌عنوان مالک، فضاهای زیرسطحی خود را عرضه و مجوزهای لازم را برای ساخت پارکنیگ، صادر می‌کند، سرمایه‌گذاران بخش خصوصی نیز با توجه به نیاز گسترده‌ای که به ایجاد چنین فضاهایی برای پارک اتومبیل نیاز است، نسبت به سرمایه‌گذاری در این حوزه اقدام می‌کنند که در این امر نیز قطعاً جانمایی فضای پارکینگ‌ها مبتنی بر یک مطالعه و امکان‌سنجی دقیق و جامع باشد که سکونتگاه‌ها را تحت تأثیر قرار ندهد و موجب جذب سفر برای محدوده‌های مرکزی شهر نشود.
تسنیم: آنچه در این طرح مدنظر قرار دارد فقط استفاده از فضاهای زیرسطحی شهر است یا رویکرد دیگری هم در آن وجود دارد؟
موضوع استفاده از فضاهای زیرسطحی برای نهضت پارکینگ‌سازی بخشی از این طرح است در واقع طرحی که کمیسیون شهرسازی ارائه داده صرفاً محدود به تأمین پارکینگ در فضاهای زیرسطحی متعلق به شهرداری آن هم با مشارکت بخش خصوصی نیست.
با توجه به اینکه بارگذاری‌های انبوهی در فضاهای شهری اتفاق افتاده است، موضوع پارکینگ و ارزش یک واحد فضای پارک خودرو به‌شدت افزایش یافته است و ارقام قابل‌توجهی برای خرید و فروش پارکینگ‌های مازاد در ساختمان‌های ساخته‌شده در شهر تهران ردوبدل می‌شود از این رو زمینه برای ورود بخش خصوصی و نظام سرمایه‌گذاری شهر برای تأمین پارکینگ و پارکینگ‌سازی استارت خورده است و با پیگیری‌های صورت‌گرفته طی این دوره و دوره گذشته توانستیم در تفاهمی با سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، سازوکار لازم برای نقل و انتقال سند یک واحد پارکینگ از ساختمانی به ساختمان دیگری را فراهم کنیم.
تا به حال چنین مکانیزم و سازوکاری از نظر نقل و انتقال اسناد این نوع پارکینگ‌ها وجود نداشت یعنی اگر یک ساختمان کسری پارکینگ داشت، علی‌رغم اینکه در طرح تفصیلی شهر تهران اجازه داده شده است کسری پارکینگ در شعاع 250متری در ساختمان‌های دیگر پذیرفته شود، اما سازوکار انتقال سند آن وجود نداشت که خوشبختانه توانستیم این سازوکار را در تفاهم با سازمان ثبت به نتیجه برسانیم.
در این طرح پیش‌بینی کردیم که شهرداری تهران بتواند سازوکارها و بسترسازی لازم را برای تسهیل‌گری در امر توسعه پارکینگ‌سازی مبتنی بر مشارکت بخش خصوصی انجام دهد، امیدوارم با این اتفاق بتوانیم بخشی از ابرچالش کمبود کسری پارکینگ را در مناطق پیرامونی شهر تهران به نتیجه برسانیم.
یکی از دغدغه‌های مردم تهران و یکی از دلایل مجادلاتشان بر سر پارک خودرو و کمبود فضای پارک است و در واقع می‌توان گفت این موضوع به یک معضل پیچیده اجتماعی تبدیل شده است و تبعات حقوقی قابل‌توجهی در سطح شهر و دادگستری‌ها دارد بنابراین به‌نظر می‌رسد که زمانی که شهرداری‌ها نمی‌توانند از محل درآمدهای محدود و متعلق به شهروندان در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند، باید سرمایه‌گذاران بخش خصوصی ورود کنند.
ما توانستیم به‌لحاظ اداری و قانونی آن محدودیت‌ها و موانع امر را برطرف کنیم، شهرداری‌ها پروانه‌ها را سریع‌تر و راحت‌تر بدهند و سازمان ثبت زمینه انتقال سند را فراهم کند.
تسنیم: با توجه به اینکه تحقق این موضوع زمان زیادی نیاز دارد، چه افقی برای به سرانجام رسیدن آن ترسیم شده است؟
از چندی پیش این سازوکار فراهم شده ولی در این طرح سعی کردیم موانع و محدودیت‌های موجود را که رفع آنها به مصوبه شورای شهر نیاز دارد برطرف کنیم و قاعدتاً این فرآیند تا زمانی که نیاز به خرید فضای پارک وجود دارد، می‌تواند تداوم داشته باشد.
تسنیم: می‌توانیم بگوییم این طرح مکمل طرح ایجاد پارکینگ در سطح محلات است که در شهرداری در دست اقدام است؟
بله، این طرح مکمل است؛ در طرح تفصیلی الزام شده است که اگر ساختمان مسکونی، تجاری، اداری و صنعتی ساخته می‌شود باید پارکینگ مورد نیاز را هم تأمین کنند که در این بین تعداد پارکینگ‌های مورد نیاز پروژه‌های تجاری بیشتر است و هرچه مقیاس آنها بزرگتر باشد به‌صورت تصاعدی پارکینگ بیشتری باید در نظر گرفته شود.
ولی متأسفانه در سالهای گذشته این حکم از طرح تفصیلی جدی گرفته نشد یعنی مجوز انبوه داده شد بدون اینکه پارکینگ‌های مورد نیاز به‌صورت کامل تأمین شود، از این رو شاهد معضلات جدی هستیم اما شهرداری را ملزم کردیم که عوارض کسری پارکینگ را در مواردی که امکان تأمین پارکینگ به‌صورت کامل وجود ندارد، دریافت و آن را در پارکینگ‌سازی محله‌ای تعریف کند. در طرحی که در حال رسیدن به نتیجه است، نگاهی جامع‌تر وجود دارد که امیدواریم از منظر تأمین سرانه پارکینگ و جای پارک خودرو در شهر تهران در سالهای آینده وضعیت بهتری را شاهد باشیم.
انتهای پیام/+