افزایش گرانی و فقر، پاشنه آشیل حزب حاکم ترکیه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها در ترکیه، گرانی و افزایش سرسام آور هزینه های زندگی در کنار فقر و بیکاری بیداد می کند و تامین معاش برای بخش مهمی از جامعه 84 میلیون نفری ترکیه، به معنای کامل کلمه، سخت شده است.

اصطلاح «آتش سوزی در آشپزخانه» (Mutfakta yangın) در ادبیات سیاسی و همچنین در افواه و اقوال عامه در زبان ترکی استانبولی، به معنی آتشی اجاق و تنور نیست که غذای اهالی خانه را طبخ کند! بلعکس، به معنی آتش گرانی و تورم است که گویی روزی و قوت لایموت خانواده را می سوزاند.

در هر صورت، استفاده از اصطلاح آتش سوزی در مطبخ و آشپزخانه، خالی ماندن دیگ و قابلمه و کوچک شدن سفره ها، همگی از آن دست اصطلاحاتی است که شب و روز، از سوی سیاستمداران ترکیه و تحلیل گران اقتصادی و شهروندان این کشور، برای وصف گرانی و تورم به کار گرفته می شوند و ظاهراً حالا، بیش از هر زمان دیگری، گرانی ملموس و آزار دهنده شده است.

آمارها نشان دهنده این است که افزایش نرخ انواع و اقسام محصولات غذایی در کنار قبوض ماهانه برق، آب و گاز، زندگی را برای میلیون ها خانواده ترکیه ای، دشوار کرده است.

مواد غذایی صدرنشین گرانی در ترکیه

بسیاری از رسانه های ترکیه، در آستانه ماه مبارک رمضان، به موضوع گرانی مواد و محصولات غذایی در این کشور پرداخته و به این اشاره کرده اند که نرخ برخی از محصولات غذایی در عرض یک سال، بیشتر از 60 درصد افزایش پیدا کرده است.

روزنامه ملی گازته ارگان رسانه ای حزب اسلامگرای سعادت (شاگردان مرحوم اربکان) در صفحه نخست، به مساله گرانی پرداخته و پس از به کار بردن تیتر «آتش در خانه، بزرگتر می شود»، چنین نوشته است: «از الف تا ی، تمام مواد غذایی گران شده اند. بسیاری از محصولات، در یک بازه زمانی کمتر از 1 سال، گرانی بالای پنجاه درصد را پشت سر گذاشته اند. گرانی، کمر هموطنان را خم کرده است. بحران اقتصادی، شوک دلاری و ارزی و کرونا، مجموعاً بازار را به آتش کشیده و گرانی مواد غذایی، شهروندان را در آستانه ماه مبارک رمضان، در شرایط دشواری قرار داده است. جناب روغن بیگ، سلسله جنبان گرانی مواد غذایی است. یک ظرف 2 لیتری روغن مایع، تنها در عرض یک سال، از 22 لیره به 50 لیره رسیده و به عبارتی گرانی آن فراتر از 100 درصد بوده است. یک کره 700 گرمی در رمضان سال گذشته، 40 لیره قیمت داشت و حالا به 55 لیره رسیده و مردم روی به کره گیاهی آورده اند. ارزان ترین نوع پنیر 50 درصد گران شده، تخم مرغ گرانی 65 درصدی را پشت سر گذاشت، مرغ، شیر، ماست و گوشت قرمز نیز، هر کدام بین 60 تا 65 درصد گران شده اند.»

نظرسنجی در مورد فشارهای اقتصادی

قیمت سنگین مواد غذایی در ترکیه و دشواری خرید بسیاری از انواع و اقسام مواد غذایی، چنان واقعیت روشنی است که نیازی به تحقیق  نظرسنجی ندارد. به همین خاطر، موسسه معتبر نظرسنجی متروپول، به شکلی زیرکانه و برای گذار از این پاسخ تکراری، چنین پرسشی طراحی کرده و از پاسخ دهندگان خود پرسیده است: گذشته از مواد غذایی، برای تامین کدام بخش از هزینه های خود، با فشار و مشکل، روبرو هستید؟ پاسخی در 28 استان ترکیه به این سوال نظرسنجی موسسه متروپول داده شده حاکی از این است: 76 درصد از شهروندان، به ترتیب، برای پرداخت قبوض ماهانه برق، گاز طبیعی و آب، با مشکل روبرو هستند و تامین این بخش از هزینه های ماهانه، قسمت قابل توجهی از درآمد خانوار را به خود اختصاص می دهد.

شاید برای خانوار ایرانی که در ماه، به طور میانگین، برای پرداخت هر 3 قبض برق، گاز و آب، هزینه ای کمتر از یکصد هزار تومان (معادل 33 لیره ترکیه) پرداخت می کند، درک این موضوع، اندکی دشوار باشد. اما واقعیت این است که هزینه های این 3 قلم، برای مردم ترکیه و همچنین برخی از کشورهای اروپایی یک هزینه سنگین و قابل توجه است.

به طور مثال،  یک خانواده 4 نفره در ترکیه، به طور میانگین، ماهانه برای قبوض برق، گاز و آب، رقمی معادل پانصد لیره پرداخت می کند و این در حالی است که میلیون ها نفر در ترکیه، برای کف حقوق و دستمزد ماهانه، رقمی معادل 3577 لیره دریافت می کنند. به عبارتی دیگر، یک هفتم درآمد خانوار، صرف پرداخت سه قبض مذکور می شود و در بسیاری از شهرهای ترکیه، رقم میانگین پرداختی برای مصرف ماهانه آب، برق و گاز، تقریباً معادل نرخ یک ماه اجاره  خانه است!

گرانی 93 درصدی قبض برق در عرض 3 سال

یکی از نکات مهم مرتبط با اقتصاد در ترکیه، این است که دولت این کشور ناچار است منابع نفتی را از خارج وارد کند و برای تامین چنین هزینه ای، سالانه بین 45 تا 55 میلیارد دلار، پرداخت می کند. در نتیجه تولید برق در نیروگاه ها و رساندن گاز به شهرها، خانه ها و مدیریت شبکه تصفیه و انتقال آب، هزینه های سنگینی بر دست مردم می گذارد.

گزارش مفصل ایندیپیندنت ترکی نشان می دهد که در عرض 3 سال اخیر، دولت ترکیه 15 بار نرخ برق را افزایش داده و مجموعاً در این مدت 93 درصد بر قیمت برق افزوده شده و این مقدار، برای گاز طبیعی هم به 63 درصد رسیده است.

گرانی و احزاب مخالف

به جرات می توان گفت در دو دهه ای که از حیات سیاسی حزب عدالت و توسعه گذشته، هیچگاه سران این حزب، تا این اندازه از سوی احزاب مخالف مورد فشار قرار نگرفته اند.

حزب جمهوری خلق به رهبری کمال کلیچدار اوغلو با مشی سیاسی کمالیسم و سوسیال دموکرات، حزب خوب به رهبری مرال آکشنر و با مشی سیاسی ملی گرایی راست افراطی، حزب دموکراتیک خلق ها به عنوان نهاد اقماری پ.ک.ک، حزب جهش و دموکراسی به رهبری علی باباجان با مشی لیبرال، حزب آینده به رهبری احمد داود اوغلو با مشی محافظه کاری و حزب سعادت به رهبری تمل کاراملا اوغلو با مشی اسلامی، از مهم ترین منتقدین دولت اردوغان و حزب عدالت و توسعه هستند که در چند ماه اخیر، با تکیه بر مشکل گرانی و گسترده شدن معضل فقر و بیکاری، دولت را به چالش کشیده و خواستار برگزاری انتخابات پیش از موعد شده اند.

آنان معتقدند که شیوع ویروس کرونا، یگانه دلیل گرانی و تورم در ترکیه نیست و بخش بزرگی از مشکلات اقتصادی ترکیه، ارتباط مستقیمی با بی کفایتی مدیران اقتصادی و ضعف در طراحی سیاست های مالی و پولی دارد.

مخالفین و منتقدین امیدوارند که بتوانند با تاکید مکرر بر معضلات اقتصادی کشور و ربط دادن گرانی و تورم به سیاست های دولت برخاسته از حزب عدالت و توسعه، در انتخابات آتی، قدرت را در دست بگیرند.

شواهد نشان می دهد که حزب مزبور، هنوز هواداران میلیونی فراوانی دارد، اما در عین حال، برخی نظرسنجی ها، نشان دهنده این است که در عرض دو سال اخیر،  دست کم بین 12 تا 15 درصد از هواداران آکپارتی، یا از آن دلسرد شده و انزوا گزیده و یا به صف هواداران احزاب جدید التاسیس باباجان و داود اوغلو پیوسته اند.

در پایان باید گفت، تامین رفاه، توسعه اقتصادی و توزیع عادلانه درآمدها و منابع، از اهداف و شعارهای مهم حزب عدالت و توسعه در دو دهه اخیر بوده و این حزب با همین شعارها قدم در دوران اوج اقتدار و محبوبیت گذاشت.

در نتیجه، می توان چنین پیش بینی کرد که با وجود بسیاری از چالش های سیاسی، اجتماعی و امنیتی، این مساله گرانی و تورم است که می تواند در انتخابات آتی ترکیه، به مهم ترین پاشنه آشیل اردوغان و یاران او تبدیل شود.

اگر حزب حاکم ترکیه در دو سال پیش رو، نتواند برای مهار گرانی و بیکاری و مقابله با فقر و شکاف طبقاتی، اقدامات موثری انجام دهد، ناچار خواهد شد که پس از دو دهه حکومت داری، شکست و واگذار کردن قدرت را تجربه کند.

انتهای پیام/