دعای امام سجاد (ع) هنگام فرا رسیدن ماه رمضان
دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه از دعاهای مأثور از امام سجاد (ع) است که هنگام فرارسیدن ماه رمضان آن را می‌خواندند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه از دعاهای مأثور از امام سجاد (ع) است که هنگام فرارسیدن ماه رمضان آن را می‌خواندند. امام (ع) در این دعا وظایف مؤمن در ماه رمضان و شرایط روزه واقعی را بیان می‌کند و از خدا درخواست دارد که از شرّ شیطان در امان باشد. حضرت در ابتدای این دعا، خدا را به دلیل دادن مقام شکر به بندگان سپاسگزار است و از خدا درخواست پاک شدن گناهان و رسیدن به مقام صالحان را دارد. در این دعا از ویژگی‌های ماه مبارک رمضان، ماه پاکیزگى از آلودگى‌ها، ماه رهایى از گناهان، ماه قیام (به حق) و ماهى که در آن قرآن نازل شده شمرده شده است.
امام سجاد (ع) در ادامه دعا به ویژگی‌های شب قدر اشاره کرده، می‌فرماید سپس یکى از شب‌هاى آن بر هزار ماه برترى داد و آن را «شب قدر» نامید؛ شبى که در آن فرشتگان و روح، به دستور پروردگارشان، هر فرمانى را فرود مى‌آرند. آن شب تا سپیده دم، دائماً برکت است. توفیق درک نمازهای پنجگانه و رعایت حدود آن و نیز توفیق نیکی به بستگان در این ماه شریف از دیگر مفاد این دعاست.
مشروح این دعا را می‌خوانید.
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدَانَا لِحَمْدِهِ وَ جَعَلَنَا مِنْ أَهْلِهِ لِنَکُونَ لِإِحْسَانِهِ مِنَ الشَّاکِرِینَ وَ لِیَجْزِیَنَا عَلَى ذَلِکَ جَزَاءَ الْمُحْسِنِینَ
حمد و سپاس خداوندى را که ما را به حمد و سپاس خویش راه نمود و از جمله حامدان خود قرار داد، تا از شکرگزاران احسان او باشیم. و ما را در برابر حمد و سپاس خویش پاداش داد، آن سان که نیکوکاران را پاداش دهد.
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی حَبَانَا بِدِینِهِ وَ اخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ وَ سَبَّلَنَا فِی سُبُلِ إِحْسَانِهِ لِنَسْلُکَهَا بِمَنِّهِ إِلَى رِضْوَانِهِ حَمْداً یَتَقَبَّلُهُ مِنَّا وَ یَرْضَى بِهِ عَنَّا
حمد و سپاس خداوندى را که دین خود به ما ارزانى فرمود و ما را به آیین خویش اختصاص داد و به راه‌هاى احسان خود در آورد، تا به مدد احسانش در طریق خشنودى‌اش گام برداریم. حمد و سپاسى که شایان قبولش افتد و بدان از ما خشنود شود.
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ مِنْ تِلْکَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضَانَ شَهْرَ الصِّیَامِ وَ شَهْرَ الْإِسْلاَمِ
حمد و سپاس خداوندى را که یکى از آن راه‌ها که در برابر ما گشوده، ماه خود، ماه رمضان است، ماه صیام و ماه اسلام،
وَ شَهْرَ الطَّهُورِ وَ شَهْرَ التَّمْحِیصِ وَ شَهْرَ الْقِیَامِ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَ بَیِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَ الْفُرْقَانِ
ماه پاکیزگى از آلودگى‌ها، ماه رهایى از گناهان، ماه قیام، ماهى که در آن قرآن نازل شده، قرآنى که راهنماى مردم است و نشانه آشکار هدایت است و تمیز دهنده حق از باطل است.
فَأَبَانَ فَضِیلَتَهُ عَلَى سَائِرِ الشُّهُورِ بِمَا جَعَلَ لَهُ مِنَ الْحُرُمَاتِ الْمَوْفُورَةِ وَ الْفَضَائِلِ الْمَشْهُورَةِ فَحَرَّمَ فِیهِ مَا أَحَلَّ فِی غَیْرِهِ إِعْظَاماً
پس به حرمت بى شمار و فضیلت بسیارى که بدین ماه ارزانى داشت، برترى آن را بر دیگر ماه‌ها آشکار کرد. براى بزرگداشت آن، هر چیز را که در دیگر ماه‌ها حلال داشته بود، در این ماه حرام کرد.
وَ حَجَرَ فِیهِ الْمَطَاعِمَ وَ الْمَشَارِبَ إِکْرَاماً وَ جَعَلَ لَهُ وَقْتاً بَیِّناً لاَ یُجِیزُ - جَلَّ وَ عَزَّ - أَنْ یُقَدَّمَ قَبْلَهُ وَ لاَ یَقْبَلُ أَنْ یُؤَخَّرَ عَنْهُ
گرامیداشت آن را هر خوردنى و آشامیدنى ممنوع داشت و براى آن زمانى معین قرار داد، آن سان که اجازت ندهد روزه آن پیشتر ادا شود و نپذیرد که به تأخیر افتد.
ثُمَّ فَضَّلَ لَیْلَةً وَاحِدَةً مِنْ لَیَالِیهِ عَلَى لَیَالِی أَلْفِ شَهْرٍ وَ سَمَّاهَا لَیْلَةَ الْقَدْرِ (تَنَزَّلُ الْمَلاَئِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ) [1] سَلاَمٌ
سپس یکى از شب‌هاى آن بر هزار ماه برترى داد و آن را «شب قدر» نامید؛ شبى که در آن فرشتگان و روح، به دستور پروردگارشان، هر فرمانى را فرود مى‌آرند.
دَائِمُ الْبَرَکَةِ إِلَى طُلُوعِ الْفَجْرِ عَلَى مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ بِمَا أَحْکَمَ مِنْ قَضَائِهِ
آن شب تا سپیده دم، دائماً برکت، همراه با تقدیر و اندازه‌گذارىِ بى تغییر، بر هر که او خواهد، فرود آید.
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ إِجْلاَلَ حُرْمَتِهِ وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِیهِ
بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندانش و شناخت فضیلت این ماه و بزرگداشت حرمت آن و پرهیز از هر چه در این ماه ما را از آن منع کرده‌اى. به ما الهام کن.
وَ أَعِنَّا عَلَى صِیَامِهِ بِکَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِیکَ وَ اسْتِعْمَالِهَا فِیهِ بِمَا یُرْضِیکَ حَتَّى لاَ نُصْغِیَ بِأَسْمَاعِنَا إِلَى لَغْوٍ وَ لاَ نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَى لَهْوٍ
و ما را به روزه داشتن یارى ده، آن هنگام که اعضاى بدن خویش از معاصى تو بازداریم و در آنچه سبب خشنودى توست به کار داریم، تا به هیچ سخن بیهوده گوش نسپاریم و به هیچ لهو و بازیچه ننگریم
وَ حَتَّى لاَ نَبْسُطَ أَیْدِیَنَا إِلَى مَحْظُورٍ وَ لاَ نَخْطُوَ بِأَقْدَامِنَا إِلَى مَحْجُورٍ وَ حَتَّى لاَ تَعِیَ بُطُونُنَا إِلاَّ مَا أَحْلَلْتَ
و به هیچ ممنوع دست نگشاییم و به سوى هیچ حرامى گام بر نداریم و چیزى جز آنچه تو حلال کرده‌اى در شکم‌هاى خود جاى ندهیم
وَ لاَ تَنْطِقَ أَلْسِنَتُنَا إِلاَّ بِمَا مَثَّلْتَ وَ لاَ نَتَکَلَّفَ إِلاَّ مَا یُدْنِی مِنْ ثَوَابِکَ وَ لاَ نَتَعَاطَى إِلاَّ الَّذِی یَقِی مِنْ عِقَابِکَ
و زبانمان جز سخن تو نگوید و رنجى بر خود هموار نکنیم جز آنکه ما را به ثواب تو نزدیک کند و کارى نکنیم جز آنچه ما را از عقاب تو در امان دارد.
ثُمَّ خَلِّصْ ذَلِکَ کُلَّهُ مِنْ رِئَاءِ الْمُرَائِینَ وَ سُمْعَةِ الْمُسْمِعِینَ لاَ نَشْرَکُ فِیهِ أَحَداً دُونَکَ وَ لاَ نَبْتَغِی فِیهِ مُرَاداً سِوَاکَ
اى خداوند، از تو مى خواهیم که این همه اعمال را از ریاى ریاکاران و آوازه در افکندن آوازه افکنان دور نگه دارى و چنان باد که کسى را در عبادت با تو شریک قرار ندهیم و جز تو براى خود مرادى نجوییم.
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ قِفْنَا فِیهِ عَلَى مَوَاقِیتِ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ بِحُدُودِهَا الَّتِی حَدَّدْتَ
بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندان او و در این ماه ما را به اوقات نمازهاى پنجگانه آگاه فرما، به حدود و احکامش که مقرر داشته‌اى
وَ فُرُوضِهَا الَّتِی فَرَضْتَ وَ وَظَائِفِهَا الَّتِی وَظَّفْتَ وَ أَوْقَاتِهَا الَّتِی وَقَّتَ
و واجباتش که واجب ساخته‌اى و شروط و هنگامش که معین کرده‌اى.
وَ أَنْزِلْنَا فِیهَا مَنْزِلَةَ الْمُصِیبِینَ لِمَنَازِلِهَا الْحَافِظِینَ لِأَرْکَانِهَا الْمُؤَدِّینَ لَهَا فِی أَوْقَاتِهَا عَلَى مَا سَنَّهُ عَبْدُکَ وَ رَسُولُکَ - صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ -
اى خداوند، چنان کن که به هنگام نماز همانند کسانى باشیم که به منازل والاى آن راه مىیابند و همه ارکان آن رعایت مى‌کنند و آن را به وقت خود، به آیین بنده تو و رسول تو محمد - صلى الله علیه و آله -
فِی رُکُوعِهَا وَ سُجُودِهَا وَ جَمِیعِ فَوَاضِلِهَا عَلَى أَتَمِّ الطَّهُورِ وَ أَسْبَغِهِ وَ أَبْیَنِ الْخُشُوعِ وَ أَبْلَغِهِ
در رکوع و سجود و همه فضیلت‌هایش، به کاملترین وضوء و طهارت و در نهایت خشوع به جاى مى‌آورند.
وَ وَفِّقْنَا فِیهِ لِأَنْ نَصِلَ أَرْحَامَنَا بِالْبِرِّ وَ الصِّلَةِ وَ أَنْ نَتَعَاهَدَ جِیرَانَنَا بِالْإِفْضَالِ وَ الْعَطِیَّةِ
اى خداوند، در این ماه ما را موفق دار که به خویشاوندانمان نیکى کنیم و به دیدارشان بشتابیم و همسایگانمان را به بخشش و عطاى خویش بنوازیم
وَ أَنْ نُخَلِّصَ أَمْوَالَنَا مِنَ التَّبِعَاتِ وَ أَنْ نُطَهِّرَهَا بِإِخْرَاجِ الزَّکَوَاتِ
و اموالمان را از هر چه به ناحق بر آن افزودهایم پیراسته داریم و با اداى زکات پاکیزه کنیم
وَ أَنْ نُرَاجِعَ مَنْ هَاجَرَنَا وَ أَنْ نُنْصِفَ مَنْ ظَلَمَنَا وَ أَنْ نُسَالِمَ مَنْ عَادَانَا حَاشَى مَنْ عُودِیَ فِیکَ وَ لَکَ
و با آنان که از ما گسیخته اند بپیوندیم و با آن که در حق ما ستمى روا داشته به مقتضاى انصاف رفتار کنیم و با آن که با ما دشمنى ورزیده دوستى کنیم، جز آن کسان که به خاطر رضاى تو با آنان دشمن شدهایم،
فَإِنَّهُ الْعَدُوُّ الَّذِی لاَ نُوَالِیهِ وَ الْحِزْبُ الَّذِی لاَ نُصَافِیهِ
که با چنین دشمنى هیچگاه سخن از دوستى نگوییم و همدل نشویم.
وَ أَنْ نَتَقَرَّبَ إِلَیْکَ فِیهِ مِنَ الْأَعْمَالِ الزَّاکِیَةِ بِمَا تُطَهِّرُنَا بِهِ مِنَ الذُّنُوبِ
اى خداوند، در این ماه ما را توفیق ده که به کردارهاى پسندیده به تو تقرب جوییم، آن سان که ما را از گناهان پاک دارى
وَ تَعْصِمُنَا فِیهِ مِمَّا نَسْتَأْنِفُ مِنَ الْعُیُوبِ
و از بازگشت به اعمال ناشایست نگهدارى،
حَتَّى لاَ یُورِدَ عَلَیْکَ أَحَدٌ مِنْ مَلاَئِکَتِکَ إِلاَّ دُونَ مَا نُورِدُ مِنْ أَبْوَابِ الطَّاعَةِ لَکَ وَ أَنْوَاعِ الْقُرْبَةِ إِلَیْکَ
تا هیچ یک از ملائکه تو طاعتى به درگاهت نیاورد جز آنکه از طاعت ما کمتر باشد و در تقرب به پایه تقرب ما نرسد.
اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ هَذَا الشَّهْرِ وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَکَ فِیهِ مِنِ ابْتِدَائِهِ إِلَى وَقْتِ فَنَائِهِ مِنْ مَلَکٍ قَرَّبْتَهُ أَوْ نَبِیٍّ أَرْسَلْتَهُ
اى خداوند، به حق این ماه و به حق آن کس که در این ماه - از آغاز تا انجام - جبین عبادت به درگاه تو سوده، خواه ملکى بوده که او را مقرب خود کرده‌اى، یا پیامبرى که به رسالتش فرستاده‌اى
أَوْ عَبْدٍ صَالِحٍ اخْتَصَصْتَهُ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَهِّلْنَا فِیهِ لِمَا وَعَدْتَ أَوْلِیَاءَکَ مِنْ کَرَامَتِکَ
یا بندهاى صالح که از میان بندگانت برگزیده‌اى، بر محمد و خاندانش درود بفرست و ما را سزاوار کرامتى کن که به دوستان خود وعده داده‌اى.
وَ أَوْجِبْ لَنَا فِیهِ مَا أَوْجَبْتَ لِأَهْلِ الْمُبَالَغَةِ فِی طَاعَتِکَ وَ اجْعَلْنَا فِی نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفِیعَ الْأَعْلَى بِرَحْمَتِکَ
هر چه مبالغان در عبادت خود را نصیب داشته‌اى ما را نیز نصیب دار و به رحمت خود ما را در زمره کسانى قرار ده که بهشت - آن بالاترین مرتبت - را سزاوارند.
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ جَنِّبْنَا الْإِلْحَادَ فِی تَوْحِیدِکَ وَ الْتَّقْصِیرَ فِی تَمْجِیدِکَ وَ الشَّکَّ فِی دِینِکَ
بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندان او و ما را دور دار از الحاد در توحید خود و قصور در بزرگداشت خود و شک در دین خود
وَ الْعَمَى عَنْ سَبِیلِکَ وَ الْإِغْفَالَ لِحُرْمَتِکَ وَ الاِنْخِدَاعَ لِعَدُوِّکَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ
و نابینایى در طریق خود و غفلت از تعظیم خود و فریفته شدن به دشمنت، آن شیطان رجیم.
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ إِذَا کَانَ لَکَ فِی کُلِّ لَیْلَةٍ مِنْ لَیَالِی شَهْرِنَا هَذَا رِقَابٌ یُعْتِقُهَا عَفْوُکَ أَوْ یَهَبُهَا صَفْحُکَ
بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندان او و چون در شب‌هاى این ماه اراده عفو و بخشایش کنى، ما را در شمار آن بندگان در آور که به عفو تو آزاد مى شوند و در خور بخشایش تو مى‌گردند.
فَاجْعَلْ رِقَابَنَا مِنْ تِلْکَ الرِّقَابِ وَ اجْعَلْنَا لِشَهْرِنَا مِنْ خَیْرِ أَهْلٍ وَ أَصْحَابٍ
اى خداوند، ما را از بهترین کسانى قرار ده که در این ماه زیستهاند و این ماه به سر آوردهاند.
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ امْحَقْ ذُنُوبَنَا مَعَ امِّحَاقِ هِلاَلِهِ
بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندان او و آنگاه که هلال ماه رمضان به محاق مى‌افتد، گناهان ما محو کن.
وَ اسْلَخْ عَنَّا تَبِعَاتِنَا مَعَ انْسِلاَخِ أَیَّامِهِ حَتَّى یَنْقَضِیَ عَنَّا وَ قَدْ صَفَّیْتَنَا فِیهِ مِنَ الْخَطِیئَاتِ وَ أَخْلَصْتَنَا فِیهِ مِنَ السَّیِّئَاتِ
و چون به سلخ رسد و روزهایش به آخر آید، جامه گناهان از تن ما بیرون کن، آن سان که چون به سر شود ما را از هر خطا پیراسته و از هر گناه، پاک ساخته باشى.
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ إِنْ مِلْنَا فِیهِ فَعَدِّلْنَا وَ إِنْ زُغْنَا فِیهِ فَقَوِّمْنَا وَ إِنِ اشْتَمَلَ عَلَیْنَا عَدُوُّکَ الشَّیْطَانُ فَاسْتَنْقِذْنَا مِنْهُ
بار خدایا، بر محمد و خاندان او درود بفرست. اگر در این ماه به راه کج رفتهایم، به راه راستمان آور و اگر از حق عدول کرده ایم، به حقمان بازگردان و اگر دشمن تو، شیطان، بر ما چیره شد، ما را از چنگال او رهایى بخش.
اَللَّهُمَّ اشْحَنْهُ بِعِبَادَتِنَا إِیَّاکَ وَ زَیِّنْ أَوْقَاتَهُ بِطَاعَتِنَا لَکَ وَ أَعِنَّا فِی نَهَارِهِ عَلَى صِیَامِهِ وَ فِی لَیْلِهِ عَلَى الصَّلاَةِ وَ التَّضَرُّعِ إِلَیْکَ
اى خداوند، ماه رمضان را از زمزمه عبادت ما پرساز و شب و روزش را به طاعات ما آراسته کن. ما را یارى بده که روزهایش را روزه بداریم و شبهایش را به نماز و تضرع
وَ الْخُشُوعِ لَکَ وَ الذِّلَّةِ بَیْنَ یَدَیْکَ حَتَّى لاَ یَشْهَدَ نَهَارُهُ عَلَیْنَا بِغَفْلَةٍ وَ لاَ لَیْلُهُ بِتَفْرِیطٍ
و خشوع و مذلت در پیشگاه تو به سحر رسانیم، تا مباد که روزهایش به غفلت ما شهادت دهند و شبهایش به سهل‌انگارى ما.
اَللَّهُمَّ وَ اجْعَلْنَا فِی سَائِرِ الشُّهُورِ وَ الْأَیَّامِ کَذَلِکَ مَا عَمَّرْتَنَا
اى خداوند، چنان کن که در دیگر ماه‌ها و روزها تا زندهایم، چنین باشیم.
وَ اجْعَلْنَا مِنْ عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ «الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ» (مؤمنون11)
چنان کن که در شمار بندگان صالح تو در آییم، آنان که بهشت را به میراث برده‌اند و در آن جاویدانند،
وَ الَّذِینَ یُؤْتُونَ مَا آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلَى رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ وَ مِنَ الَّذِینَ یُسَارِعُونَ فِی الْخَیْرَاتِ وَ هُمْ لَهَا سَابِقُونَ (مؤمنون60 ـ61)
آنان که همه آنچه را که باید ادا کنند ادا مى‌کنند و باز هم دل‌هایشان ترسان است، آنان که باید نزد پروردگارشان باز گردند، آنان که به کارهاى نیک مى شتابند و در آن بر یکدیگر سبقت مى‌گیرند.
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِی کُلِّ وَقْتٍ وَ کُلِّ أَوَانٍ وَ عَلَى کُلِّ حَالٍ عَدَدَ مَا صَلَّیْتَ عَلَى مَنْ صَلَّیْتَ عَلَیْهِ
بار خدایا، در هر وقت و در هر زمان و در هر حال بر محمد و خاندانش درود بفرست، به شمار درودهایى که بر همه کسانى که شایان درود تو بوده‌اند، فرستاده‌اى
وَ أَضْعَافَ ذَلِکَ کُلِّهِ بِالْأَضْعَافِ الَّتِی لاَ یُحْصِیهَا غَیْرُکَ إِنَّکَ فَعَّالٌ لِمَا تُرِیدُ
و چندین برابر آنها، آن سان که هیچ‌کس جز تو شمارش نتواند کرد. انک فعال لما ترید.
انتهای‌پیام/