تفسیر| زیباترین امتیازی که خدا به بندگان خود در ماه رمضان عطا کرد

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، یکی از آداب دعا و مناجات با خداوند متعال توجه به زمان و مکان انجام دعاست. به عنوان مثال بر اساس احادیث، دعا در مکان حرم‌های مطهر به ویژه حرم امام حسین (ع) به اجابت نزدیک‌تر است. یا از بُعد زمانی، دعا در وقت نمازهای پنجگانه و در روزهای خاصی از سال مثل ایام محرم، فاطمیه و در بین ماه‌ها، ماه رجب و شعبان و ماه رمضان نیز  فضیلت بیشتری دارد؛ چرا که در زمان‌ و مکان‌های مقدس میزان حجاب‌های ظلمانی به حداقل می‌رسد و از این رو هر اندازه حجاب‌های ظلمانی کمتر، میزان قرب و اتصال بین عبد و معبود بیشتر. این مسئله، منطقی است که خداوند در عالم قرار داده و هر یک از ما به تجربه، به این قانون الهی واقف هستیم.

اما همان‌طور که اشاره شد، از جهت زمانی، ماه مبارک رمضان یکی از ایام مقدسی است که خداوند به واسطه محبتی که به بندگان خویش دارد، حجاب‌های ظلمانی را به حداقل می‌رساند تا حدی که طبق روایات معصومین علیهم‌السلام تا پایان این ماه، به دست و پای شیاطین غل و زنجیر می‌بندد تا مؤمنان به محضریت او بیشتر بها دهند. در کل، خداوند فضای این ماه عزیز را آنچنان نورانی می‌کند که حتی آن عده که در طول سال تقیدی به ارزش‌ها نداشتند، به سوی ارزش‌ها کشیده می‌شوند و خداوند متعال را آنچنان می‌خوانند که در سایر ایام سال این‌طور نخوانده‌اند. بنابراین لحظه لحظۀ ماه مبارک رمضان ارزشمند است و بهترین موقعیتی که بندگان می‌توانند با معبود خویش ارتباط بگیرند.

این منطق را خداوند در آیۀ 186 سورۀ بقره این‌طور توضیح می‌دهد: وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبُوا لی‏ وَ لْیُؤْمِنُوا بی‏ لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ؛ هنگامى که بندگانم از تو درباره من بپرسند، [ بگو : ] یقیناً من بسیار نزدیکم، دعاى دعا کننده را زمانى که مرا بخواند اجابت مى‏‌کنم ؛ پس باید دعوتم را بپذیرند و به من ایمان آورند، تا [ به حقّ و حقیقت ] راه یابند (و رشد کنند).

توضیح اینکه این آیه در بین دو سیاق آیۀ مشهور ماه رمضان یعنی «شَهْرُ رَمَضانَ‏ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقانِ ...» در آیۀ185 و آیۀ حلالیت آمیزش با زنان در شب‌های رمضان یعنی «أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَةَ الصِّیَامِ الرَّفَثُ إِلَىٰ نِسَائِکُمْ» در آیۀ  187 قرار دارد.

نکته دیگر اینکه حرف «إذا» در ابتدای این آیه، از حروف ظرف زمان است و این از ظرایف آیات قرآن است و صرفاً به معنای «هنگامی که» نیست، بلکه این حرف طبق سیاق آیۀ قبل باید معنا شود؛ پس «إذا» در آیه یعنی در این ظرف از زمان (ماه رمضان) خداوند بسیار نزدیک‌تر است.

با این توضیح، معنای آیه این‌طور می‌شود «اگر در این ظرف از ماه رمضان بندگانم (به واسطۀ تو) از درگاه من درخواست کنند، من بسیار نزدیک‌تر هستم و دعای دعاکننده را (در این زمان) که مرا بخوانند، اجابت می‌کنم...» هرچند خداوند همیشه نسبت به بندگان خویش قرب دارد، اما این آیه ارتباط دو سویه عبد و معبود را بیان می‌کند و در واقع موقعیت ماه مبارک رمضان را زمان قرب بیشتر به خود قرار داده است.

متأسفانه عمده مفسران قرآن حتی آن عده از عالمان بزرگواری که آیات را در سیاق معنا می‌کنند، به این نکتۀ کلیدی توجه نکردند و آیه را خارج از سیاق خود تفسیر کرده‌اند، در حالی که خداوند آیۀ 186 را با حکمت خویش در بین دو آیه از آیات الاحکام رمضان قرار داد تا اصرار داشته باشد توجه ما معطوف این نکتۀ ظریف شود.

انتهای‌پیام/