مانور ساکنان جدید کاخ سفید در لبنان؛ واشنگتن در بیروت چه می‌خواهد؟
تعلل بیش از حد سعد حریری در تشکیل دولت و چشم امید وی به خارجی‌ها در میان مانورهای تازه آمریکا در لبنان، آینده سیاسی نخست وزیر مکلف لبنان وارد یک مرحله پرچالش با نتیجه نامعلوم شده است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، در حالی که لبنانی‌ها بیش از 9 ماه است که با بحران عدم تشکیل دولت دست و پنجه نرم می‌کنند و بیش از 7 ماه از ماموریت «سعد حریری» برای تشکیل کابینه در این کشور گذشته، فضای سیاسی لبنان تنها منحصر به میانجیگری طرف‌های داخلی و خارجی و طرح ابتکارات بی‌نتیجه برای پایان دادن به اختلاف میان «میشل عون» رئیس جمهوری لبنان و نخست وزیر مکلف است.
اقدامات بی ثمر داخلی و خارجی برای حل بحران سیاسی لبنان
طی این مدت اقداماتی در سطح داخلی و خارجی لبنان جهت برون رفت از بحران سیاسی این کشور صورت گفت که بارزترین آنها دو ابتکار مطرح شده توسط «امانوئل ماکرون» رئیس جمهوری فرانسه و یک ابتکار که اخیرا توسط «نبیه بری» رئیس پارلمان لبنان بیان شده است، بود.
طرح نبیه بری مبتنی بر تشکیل دولتی با حضور 24 وزیر است که بر این اساس تیم رئیس جمهور باید از شرط «یک سوم معطل» (ثلث معطل یا یک سوم معطل ، یعنی دستیابی اقلیت به یک سوم کرسی‌های وزارتی به اضافه یک و این مانع از آن می‌شود که اکثریت، تصمیم‌های مهم و سرنوشت‌ساز را به تنهایی بگیرد و تک‌روی کند به خصوص که قانون اساسی لبنان شرط کرده مصوبات دولت با رای یک سوم اعضای دولت تصویب شود تا لازم الاجرا باشند) دست بکشد. سعد حریری اخیرا طی نشستی با نبیه بری اعلام کرد که با این ابتکار موافق است، اما بلافاصله بعد از آن بدون هیچ اقدام عملی، لبنان را به مقصد امارات ترک کرد.
حریری همچنان چشم امید به خارج دارد
اکنون نیز نخست وزیر مکلف لبنان که از اواخر سال گذشته میلادی سفرهای خود به کشورهای خارجی از امارات و عربستان گرفته تا ترکیه و فرانسه آغاز کرده بود اخیرا پس از چند سفر متعدد به امارات و دیدار با «محمد بن زاید» ولیعهد ابوظبی، چهارشنبه هفته گذشته راهی مسکو شد. حریری در جریان این سفر یک تماس تلفنی 50 دقیقه‌ای با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه داشت و همچنین دیداری نیز با «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه ترتیب داد.
در این میان تماس تلفنی پوتین و سعد حریری و اینکه چرا رئیس جمهوری روسیه، نخست وزیر مکلف لبنان را مستقیما به حضور نپذیرفت بحث‌هایی به وجود آورد. البته منابع وابسته به جریان المستقبل به ریاست سعد حریری اعلام کردند که ولادیمیر پوتین در راستای رعایت پروتکل‌های بهداشتی در سایه شیوع اپیدمی کرونا، از ملاقات‌های حضوری اجتناب می‌کند.
اما ناظران نسبت به این موضوع انتقاد دارند که چرا سعد حریری در میان بحران‌های پیچیده لبنان که اغلب آنها ناشی از بحران تشکیل دولت هستند و نیز زمانی که همه شواهد نشان می‌دهد کلید حل این بحران در داخل کشور است، تا این اندازه اصرار به سفرهای خارجی دارد؛ سفرهایی که از 4 ماه گذشته تاکنون هیچ ثمری نداشته‌اند.
در واقع صحنه سیاسی لبنان از 7 ماه گذشته که سعد حریری مکلف به تشکیل کابینه شد، به این صورت بوده که وی به طور ناگهانی تصمیم به سفر به یک کشور خارجی میگیرد و لبنانی‌ها برای بررسی مجدد پرونده تشکیل دولت منتظر بازگشت او می‌مانند و این روند همچنان ادامه دارد. به همین دلیل است که نیروهای سیاسی لبنان نمی‌توانند زمان دقیقی برای خروج از بحران سیاسی پیش بینی کنند.
مانور تازه آمریکا در لبنان برای خدمت به منافع اسرائیل
در میان این اقدامات سعد حریری، تحرکات آمریکا در پرونده لبنان نیز قابل توجه است. بعد از شکست «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری سابق ایالات متحده در انتخابات این کشور و پیروزی «جو بایدن»، درحالی که لبنانی‌ها به ویژه سعد حریری، دولت جدید آمریکا را عصای جادویی برای نجات لبنان می‌دیدند، کارشناسان معتقد بودند که دموکرات‌های آمریکا در میان چالش‌های پیچیده داخلی و پرونده‌های خارجی مانند روسیه و چین و توافق هسته ای ایران، زمانی برای پرداختن به اوضاع لبنان ندارند.
اما سفر «دیوید هیل» معاون وزیر امور خارجه ایالات متحده به بیروت که هفته گذشته صورت گرفت، نشان داد که آمریکایی‌ها هنوز هم به موضوع لبنان توجه دارند؛ البته نه در سطحی که لبنانی‌ها انتظار داشتند. در واقع تیم سعد حریری بر این باور بود که ساکنان جدید کاخ سفید قصد انجام اقداماتی جهت برون رفت لبنان از بحران سیاسی و رسیدگی به پرونده تشکیل دولت این کشور را دارند؛ اما مواضع هیل نشان داد که این فرستاده آمریکا در واقع نماینده منافع رژیم صهیونیستی و اجرای پروژه‌های محور غربی در لبنان است.
با وجود اینکه وزارت خارجه ایالات متحده اعلام کرده بود هدف از سفر هیل به لبنان بررسی مسئله تشکیل کابینه در این کشور است، اما محافل آگاه لبنان گزارش دادند دیوید هیل در جریان دیدار با مقامات لبنانی توجه چندانی به موضوع تشکیل دولت و بحران سیاسی لبنان نداشت و به نظر می‌رسد مهم ترین ماموریت وی در این سفر کسب امتیاز برای اسرائیل در پرونده ترسیم مرزهای دریایی بود.
هفته گذشته لبنانی‌ها مجددا موضوع اصلاح دستور نقشه مرزهای دریایی میان این کشور و فلسطین اشغالی را که به موجب آن لبنان علاوه بر 860 کیلومتر در منطقه مورد مناقشه با رژیم صهیونیستی خواستار پس گرفتن حق خود در 1430 کیلومتر مربع نیز هست، مورد بررسی قرار گرفت. این طرح هفته گذشته توسط «حسان دیاب» نخست وزیر دولت پیشبرد امور امضا شده و بلافاصله بعد از آن دیوید هیل به بیروت سفر کرد و طی همه دیدارهایی که با مسئولان لبنانی داشت تلاش کرد تا مانع از اجرای این طرح اصلاحی و پس گرفتن حقوق لبنانی‌ها گردد.
واشنگتن در لبنان چه می خواهد؟
در واقع ناظران معتقدند که آمریکا برخلاف ادعاهای خود تمایل دارد تا لبنان همچنان در تنگنای مالی و اقتصادی و سیاسی بماند و هر گونه راهی که ممکن است منجر به بهبود شرایط لبنان شود باید مسدود گردد. در این میان نقش واشنگتن در به تعویق انداختن یا لغو سفر هیئت لبنانی به ریاست حسان دیاب نخست وزیر دولت پیشبرد امور به عراق جهت امضای توافقنامه‌های همکاری اقتصادی و بهداشتی میان دو کشور و دستیابی لبنان به نفت و سوخت عراق در مقابل خدمات بهداشتی و تولیدات کشاورزی و صنعتی کاملا روشن و واضح است. پوشیده نیست که واشنگتن «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر عراق را جهت به تعویق انداختن سفر هیئت لبنانی به عراق تحت فشار قرار داده و بدین ترتیب مانع امضای این توافقنامه‌ها میان دو کشور شد.
این در حالی است که اگر توافق نامه‌های مذکور میان لبنان و عراق به امضا می رسید تا حد زیادی بحران نفت و سوخت در لبنان را کاهش داده و بازار مهمی برای صادرات تولیدات لبنان ایجاد می‌کرد که این امر می‌توانست تاثیرات مثبت زیادی بر شرایط اقتصادی و پولی لبنان داشته باشد.
از سوی دیگر خود آمریکایی‌ها یکی از مهمترین موانع خارجی تشکیل دولت در لبنان محسوب می‌شوند؛ به این صورت که ایده دولت تکنوکرات یا دولت متخصصین بدون حضور احزاب سیاسی که سعد حریری مطرح کرده، برگرفته از پروژه آمریکا برای حذف حزب‌الله از صحنه سیاسی لبنان و خلع سلاح آن است. در همین چارچوب، آمریکا چندین بار از زبان «دورتی شیا» سفیر خود، حریری را تهدید کرد که در صورت تشکیل دولت با حضور نمایندگان حزب‌الله، رخدادهای ناخوشایندی همچون تحریم و قطع کمک‌های مالی واشنگتن به لبنان در انتظار وی خواهد بود.
سعد حریری و چالش دوباره‌ای به نام برادر
در حال حاضر بزرگترین خطری که حریری در سایه ناتوانی برای تشکیل کابینه، با آن مواجه است وجود رقبای سرسخت در جامعه اهل سنت لبنان است که می‌توانند جایگزین مناسبی برای او باشند. از جمله این افراد «بهاء حریری» برادر سعد است که به شکل قابل توجهی زیر چتر حمایت عربستان سعودی است. در همین زمینه محافل سیاسی لبنان معتقدند که علاوه بر حمایت های ریاض، پس از ورود جو بایدن به کاخ سفید، بهاء حریری احساس می‌کند که می‌تواند دایره تحرکات خود را در لبنان گسترش دهد، به ویژه اینکه او از نظر مالی نیز در وضعیت بهتری نسبت به برادرش قرار دارد.
همچنین با توجه به افزایش شمار مخالفان سعد حریری در گروه اهل سنت، او نگران انتخابات پارلمانی در دوره آینده نیز هست و محافل دفتر سیاسی وی معتقدند که حریری در این دوره حداقل آرای لیست‌های موافق خود در حوزه های انتخاباتی را نیز از دست خواهد داد.
بر این اساس درست است که اگر سعد حریری موفق به تشکیل کابینه نشود بحران‌های متعدد لبنان در سایه عدم وجود دولت ثابت پیچیده تر از قبل خواهد شد، اما در هر صورت لبنانی‌ها به این روند عادت کرده‌اند و شاید اگر تشکیل دولت چند ماه دیگر نیز به طول بیانجامد یک سناریو تکراری برای لبنانی‌ها باشد.
اما در این بین، سعد حریری بزرگترین بازنده خواهد بود، چرا که با ورود رقبایی همچون بهاء حریری به عرصه قدرت، زندگی سیاسی نخست وزیر مکلف لبنان در مسیری پرچالش با آینده‌ای نامعلوم قرار خواهد گرفت.
انتهای پیام/