دعای روز دهم ماه رمضان/ حد توکل در حدیث نبوی

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، در دعای روز دهم ماه مبارک رمضان سه درخواست از خداوند داریم: قرار گرفتن در جرگۀ اهل توکل، قرارگیری در صف رستگاران و نیز قرار گرفتن در بین مقربان درگاه خداوند. در این دعا می‌خوانیم: «اللهمّ اجْعلنی فیهِ من المُتوکّلین علیکَ واجْعلنی فیهِ من الفائِزینَ لَدَیْکَ واجْعلنی فیهِ من المُقَرّبینَ الیکَ بإحْسانِکَ یا غایَةَ الطّالِبین.» یعنی خدایا قرار بده مرا در این روز از متوکلان به درگاهت و مرا نزد خودت از رستگاران و از مقربان درگاهت قرار بده؛ به حق احسانت ای منتها مقصود خواهندگان.»

در فراز اول این دعا از خداوند درخواست داریم که ما را در جرگۀ اهل توکل قرار دهد. در توضیح این فراز از دعا این روایت نبوی جای دقت دارد. رسول خدا صلی الله علیه و آله (در مقام معلم) از جبرئیل علیه‌السلام (در مقام شاگرد) پرسید: توکل به خداوند عزّ و جلّ چیست؟ او در جواب گفت «الْعِلْمُ بِانَّ الْمَخْلُوقَ لایضُرُّ وَ لا ینْفَعُ وَ لا یعْطی وَ لا یمْنَعُ، وَ اسْتِعْمالِ الْیأس مِنَ الْخَلْقِ، فَاذا کانَ الْعَبْدُ کذلِک لَمْ یعْمَلْ لِاحَدٍ سِوَی اللَّهِ وَ لَمْ یرْجِ و لم یخَفْ سِوَی اللَّهِ وَ لَمْ یطْمَعْ فی احَدٍ سِوَی اللَّهِ، فَهذا هُوَ التَّوَکلُ.» به این معنا که توکل یعنی دانستن اینکه مخلوق ضرر و نفعی ندارد، نه می‌بخشد و نه توان منع از آن را داراست. و نیز از آنچه که نزد مردم است مأیوس باشد. اگر چنین شد، بنده برای غیر خدا عملی انجام نمی‌دهد و به غیر او امید نداشته و از غیر او هراسی ندارد و به کسی غیر از خداوند طمع ندارد و این همان توکل است.»

یا اینکه ابوبصیر می‌گوید امام صادق (ع) می‌گوید چیزی نیست مگر اینکه تعریفی دارد، عرض کردم: حدود و تعریف توکل چیست؟ فرمود: یقین. عرض کردم تعریف یقین چیست؟ فرمود: از چیزی غیر خداوند نهراسی. لَیسَ شَی ءٌ الّا وَ لَهُ حدٌّ، قال: قلت: جُعِلْتُ فِداک فَما حَدُّ التَّوُکلِّ؟ قال: الیقینُ، قلت: فَما حَدُّ الیقینِ؟ قال: الّا تَخافَ مَعَ اللَّهِ شیئاً. (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏2، ص: 57)

انتهای‌پیام/